Dunya rehberliri liwanda tinchliq berpa qilish üchün tirishmaqta


2006.07.17

Isra'iliye bilen liwan otturisidiki chégridash jaylarda, hizbulla partizanliri isra'iliye qisimlirining 8 adimini öltürüp 2 adimini tutqun qilghanliqtin, isra'iliye liwan'gha hawa hujumi qozghap, liwanni bombilawatqili hazir 6 kün boldi. Birleshme agéntliqining byuruttin xewer qilishiche, yekshenbe küni isra'iliyining xayfa shehiri hizbulla qi'ismli'irning rakéta hujumigha uchrap bezi binalar éghir derijide buzulghandin kéyin, isra'iliye düshenbe küni liwanning byurut shehiridin bashqa jaylarnimu bombilidi. Xewerde bayan qilinishiche, düshenbe küni isra'iliye liwanning shimalidiki tripoli shehiri we liwanning sherq teripidiki ba'albek shehiridiki hizbulla istihkamlirini hawadin bombilighan.

Chet'el puqraliri chékindürülüshke bashlighan

Birleshme agéntliqining xewer qilishiche, chet'eller yéqindin buyan liwanda isra'iliye bilen liwan otturisida yüz bergen toqunush ichide xeter halette turuwatqan puqralirini chékindürüp chiqishqa yaki tarqaqlashturushqa bashlidi. Liwanda turuwatqan awstraliye puqraliridin 5000 adem 17‏- iyul küni öz hökümitidin yardem telep qilip awstraliyining byuruttiki elchixanisigha özini tizimgha aldurghan. Awstraliye we liwan tewelikini saqlap qélip byurutta yashawatqan awstraliyiklerning sani 25 ming chamisida. Yekshenbe küni 45 neper puqrasini chékindürüp chiqqan. Qalghan puqralirinimu dawamliq chikndürmekte. Hazir awstraliye öz puqralirini liwandin chékindürüp chiqidighan yaki tarqaqlashturudighan bixeter chare qollanmaqta. Yéngi zillandiye da'iriliri bolsa liwandiki puqralirini chékindürüp chiqish üchün en'giliye, fransiye da'iriliri bilen alaqilashmaqta. Tayland, yaponiye, filippin, hindonéziye qatarliq asiya döletlirimu öz puqralirini liwandin qutquzup chiqish üchün jiddiy heriket qilmaqta. Filipinning 30 mingdek ishchisi liwanda ishleytti, ularning bir qismi hazir liwandiki xristiyan ibadetxanilirigha tarqaqlashturulghan. Taylandningmu 25 mingdek adimi liwanda turidu. Uning 200 nepiri liwan bilen -isra'iliyige chégridash jayda turghachqa, hazir tayland hökümiti ularni tiz chékindürüshning amalini qilmaqta. Yaponiyining liwanda uzun yil turushqa ruxset alghan 70 neper puqrasi bar. Ularmu hazir chékindürülüshni telep qilghan. Jenubiy koriyining liwanda turiwatqan 60 neper puqrasining 36 si süriyige ketken.

Shinxu'a agéntliqining xewiride éytilishiche, liwanning hizbulla qisimliri 12 ‏- iyul küni isra'iliyining 8 neper eskirini öltürüp, 2 neper eskirini tutqin qilghanliqtin bashlan'ghan isra'iliye-liwan toqunushi hazir barghansiri derije örlimekte. Her ikki tereptin ölgen we yarilan'ghan ademlerning sani kündin -kün'ge köpeymekte. Xitayning liwanda turushluq bash elchixanisi 7 ‏- ayning 17 - küni liwandiki xitay puqralirini qoghdash üchün tedbir qollinishqa bashlighan. Xewerde éytilishiche, 60 neper xitay puqrasi liwandin aptobus bilen süriyige chékinip, süriyining demeshq shehiridin ayropilan bilen xitaygha qaytip kelgen. Xitay hökümiti xongkong, makawlarliqlarnimu liwandin chékinishke dewet qilmaqta.

Fransiye agéntliqining xewer qilishiche, liwanda 25 ming neper amérika puqrasi bar. Amérika tashqi ishlar ministiri kandolisa rays xanim 'amérika puqraliri hazir qutquzulushqa bashlidi, amérika puqralirining liwandiki ehwali heqqide manga bir nechche sa'ette bir qétim doklat kéliwatidu' dégen. Xewerde éytilishiche, besh burjek bina hazir amérika puqralirigha yardemlishish üchün liwan'gha 20 kishilik guruppa ewetishni qarar qilghan. Kanada xewer agéntliqining bayan qilishiche, liwanda turuwatqan kanada puqralirining sani 40 ming chamisida. Isra'iliyining yekshenbe künidiki hawa hujumida 7 neper kanadaliq hayatidin ayrilghan. Uningdin bashqa yene 6 neper montriyolliq bar. Bundaq jiddiy ehwalda, kanada hazir liwandin öz puqralirini chékindürüsh üchün ikki paraxot ewetken.

Yurtlirini tashlap sirtqa qéchiwatqanlar kündin -kün'ge köpeymekte

B b s ning xewer qilishiche, isra'iliye bilen liwan otturisida yüz bergen toqunushlarda, hazirgha qeder liwanda 170 adem, isra'iliyide 24 adem ölgen. Liwanning jenub teripidiki ahalilerdin yurtlirini tashlap sirtqa qéchiwatqanlar kündin -kün'ge köpeymekte. Bezi mehelliler hazir quruq qalghan. Bezi kishiler süriyige ketse, beziler qibrisqa kétiwatidu. Hazirqi ehwalda urush oti kündin -kün'ge ulghuyamdu yaki öchürüp tashlinamdu? bu krizistin qutulushning yoli barmu? ottura sherqte tinchliqtin ümid kütüsh mumkinmu? bundaq so'allar hazir xelq'araning aldigha qoyuldi.

Xitay penler akadémiyisining gherbiy asiya‏-afriqa tetqiqatchisi yin ependining mulahize qilishiche, isra'iliye 2000 ‏- yili 5 ‏- ayda liwandin chékinip chiqqandin kéyin, hizbulla qisimliri bu rayonni igelligen idi. Birleshken döletler teshkilati bixeterlik kéngishining 1559 ‏- nomurluq qararida hizbullani qoralsizlandurush otturigha qoyulghan idi. Hizbullani süriye bilen iran qollaydu. Hazir liwanda shi'e mezhipidin bolghan hizbulla qisimlirining qiliwatqan herikiti pütün erep dunyasining menpe'eti üchün qilin'ghan heriket emes. Hazir birleshken döletler teshkilati tinchliq qoshuni ewetip liwanda tinchliq tiklesh üchün tirishmaqta. Liwan hökümitining qaysi yönilishke qarap tedbir qollunishimu hazir bir muhim mesile. (Weli)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.