Xelq'ara jemiyet ottura sherqte urush toxtitishni telep qilmaqta

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Isra'iliyining liwan'gha qaratqan hujumliri 20-kün'ge qedem qoyghan bu künlerde xelq'ara jemiyet ottura sherq krizisini hel qilip, tinchliqni emelge ashurushqa intilmekte.

Isra'iliye naraziliq inkasliri kücheymekte

Bir liwanliq kishi isra'iliyining 30 – iyul liwanning jenubidiki qana rayonida élip barghan partlitishida ölgen bir kichik qizning jesitini kötürüp warqirimaqta.AFP

30- Iyul küni isra'iliye qoshunlirining liwanning jenubidiki kana shehiridiki bir üch qewetlik binani bombardiman qilish netijiside 57 tinch puqraning ölüsh weqesi kélip chiqqandin kéyin, xelq'ara jemiyetning ottura sherq mesilisige bolghan diqqiti téximu qozghaldi. Amérika tashqi ishlar ministiri konda liza rayisning liwan'gha élip barmaqchi bolghan ziyariti emeldin qalduruldi hemde liwan bash ministiri isra'iliye urush toxtatmighiche özining ottura sherq krizisini hel qilish söhbitige qatnashmaydighanliqini jakarlidi. Yekshenbe küni yene béyruttiki b d t binasi aldida naraziliq namayishi yüz bérip, bir top kishiler binagha bésip kirish bilen qalaymiqanchiliq kélip chiqti.

Kana shehiridiki qanliq weqedin kéyin, yekshenbe küni b d t bixeterlik kéngishi jiddiy yighin échip, birleshme bayanat élan qilghan bolup, buningda bigunah tinch puqralarning öltürüshilishi qattiq eyiblen'gen. B d t bash katipi kofi annanmu bu weqeni eyiblep, bixeterlik kéngishini chare qollinip, liwan bilen isra'iliyining derhal urush toxtitishini ilgiri sürüshke chaqirghan. Emma, bixeterlik kéngishining birleshme bayanatida derhal urush toxtitishni telep qilish heqqidiki mezmunlar yoq bolup, amérikining b d t diki elchisi buninggha naraziliq bildürüp, bixeterlik kéngishidin urush toxtitishni otturigha qoyushni telep qilghan.

Isra'iliye urush toxtitishni ret qilishi mumkinmu?

Bixeterlik kéngishining yighini jeryanida köpligen döletler isra'iliyining bu qilmishini tenqid qilghan. Isra'iliye bash ministiri ormut bolsa, kana bombardimanida tinch puqralarning ölüp kétishige échin'ghan bolsimu, emma xelq'ara jemiyetning derhal urush toxtitish telipini ret qilghan.

Bb s agéntliqining uchuridin melum bolushiche, fransiye ottura sherq mesilisini hel qilish heqqide bir layihisini otturigha qoyghan shuningdek yene fransiye hem türkiye urush toxtimighan ehwal astida liwan'gha tinchliq saqlash qoshunlirini ewetmeydighanliqini jakarlighan.

Insan hoquqini közitish teshkilati bolsa, isra'iliyining kanada bigunah ademlerning ölüshini keltürüp chiqarghanliqini we bashqilarni misal qilip, uni urush jinayiti bilen eyibligen.

B b s agéntliqining uchuridin qarighanda, amérika tashqi ishlar ministiri konda liza rayis isra'iliyini ziyaret qilip, isra'iliye bash ministiri we dölet mudapi'e ministiri bilen körüshüp, urush toxtitish mesilisini muzakire qilghan. Konda liza rayis amérikining birleshken döletler teshkilatidin isra'iliye bilen liwanning bu heptide derhal urush toxtitishi heqqide qarar layihisi qobul qilishini telep qilidighanliqini bildürgen bolup, en'giliye bash ministiri toniy blayirmu" birleshken döletler teshkilatigha mezkur urush toxtitish qararini qobul qilishqa her tereptin eng yuqiri derijide bésim ishlitishni teshebbus qilghan.

Amérika awazi radi'osining xewirige qarighanda, konda liza rayis düshenbe küni isra'iliyidin ayrilish aldida özining bu heptide hizbulla bilen isra'iliyining urush toxtitish heqqide kélishim hasil qilidighanliqigha ishinidighanliqini bildürgen. Eger, bixeterlik kéngishi qarar qobul qilsa, liwan'gha tinchliq saqlash qisimliri kiridiken.

Isra'iliye 48 sa'et bombardiman qilishni toxtatti

Isra'iliye xelq'ara jemiyetning besimi astida düshenbe küni liwanning jenubigha qaratqanhawa hujumlirini 48 sa'et toxtitidighanliqini, emma buning urush toxtitish emeslikini élan qildi. Emma, liwan terep isra'iliye armiyisining düshenbe küni chüshtin burun sa'et 1- de süriyige chégrisidin besh kilométir jaygha hawadin hujum qilghanliqini bildürgen bolsimu, emma isra'iliye terep buni inkar qilghan. Isra'iliye hawa armiyisi düshenbe küni liwanning jenubidiki bezi jaylarni bombardiman qilghan bolup, isra'iliye terep buning isra'iliye armiyisining hizbulla bilen élip bériwatqan quruqluqtiki urushigha yardem körsitish ikenlikini chüshendürgen.

Rusiye agéntliqlirining uchuridin qarighanda, fransiye tashqi ishlar ministiri fillip dust blazi düshenbe küni liwan'gha yétip kélip, fransiyining krizisni hel qilish tekliplirini otturigha qoyghan. U, sözide, fransiyining mesilige tutqan pozitsiyisining amérikidin perqliq ikenlikini körsitip, bashtila urush toxtitish üchün söhbet yolini qollinishni teshebbus qilghanliqini bildürgen.

Rusiye hizbulla bilen hammasni térrorluq teshkilat dep qarimidi

Xewerlerge qarighanda, isra'iliye armiyisi bir tereptin liwan'gha qaratqan hujumini waqitliq toxtatsimu, lékin yene bir tereptin pelestinning ghezze rayonidiki hammas qoralliq küchlirining nuqtilirini bombardiman qilishni dawamlashturghan. Yekshenbe küni kechte isra'iliye hawa armiyisi ghezzediki ikki qoral yaraq iskilatini bombardiman qilghan.

Amérika awazi radi'osining xewer qilishiche, isra'iliye bilen hizbulla arisidiki urushlar künsayin küchiyip, ottura sherq weziyiti murekkeplishiwatqan bu künlerde rusiye hökümiti bir xelq'araliq térrorluq teshkilatlarning tizimlikini élan qilghan bolup, buningda talibanni öz ichige alghan 17 teshkilatning rusiyidiki herikitining cheklen'genlikini jakarlan'ghan.. Biraq, bu tizimlikke amérika térrorluq bilen eyiblewatqan hizbulla teshkilati hem hammas teshkilati kirgüzülmigen.

Rusiye rehberliri hammasni pelestin saylimida ghelibe qazan'ghandin kéyin, moskwagha teklip qilghan bolup, bu jehette amérika bilen zitliship qalghan idi. Bu qétim rusiye yene isra'iliye qoshunliri bilen urush qiliwatqan hizbullani térrorluq teshkilat dep qarimighan.

Rusiyining newsru agéntliqining uchuridin melum bolushiche, hammas teshkilatining rehbiri bu yil 6-ayda hammas teshkilati teripidin tutuwélin'ghan bir neper isra'iliyilik eskerning téxi hayat ikenlikini bildürgen.

Hizbulla teshkilatining rehberliridin biri hizbullaning isra'iliyige qarshi 6 yil urush teyyarliqi qilghanliqini ashkarilighan shuningdek hizbulla küchliri yekshenbe küni kana shehiridiki weqedin kéyin intiqam élish teriqiside isra'iliyining bir chégra shehirige rakéta atqan. (Ümidwar)