Xitayning bash elchixanisi ishchilarning öltürülüsh weqesini qattiq eyiblidi

• Muxbirimiz eqidening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitayning pakistanda turushluq bash elchixanisi bayanat élan qilip, yekshenbe küni kéchide pakistan bilen afghanistan chégrisidiki péshawér shehiride bir xitay a'ilisidiki 3 kishining öltürülgenlik weqesini qattiq eyiblidi.

4 Neper xitay puqrasi hujumgha uchrap, 3 kishi ölgen we bir kishi éghir yarilan'ghan

Ölgen 3 adamning biri doxturxanida. one of the three Chinese nationals killed by unidentified gunmen on the outskirts of Peshawar, 08 July 2007./ AFP PHOTO/Tariq MAHMOOD

Xitayning pakistanda turushluq bash elchixanisi düshenbe küni ettigende bayanat élan qilip, 4 neper xitay puqrasining, yekshenbe küni kechte pakistanning gherbiy shimalidiki péshawer shehiride hujumgha uchrap, 3 kishining ölgenlikini we bir kishining éghir yarilan'ghanliqini bildürdi.

Bayanatta xitay da'iriliri, bu weqeni zorawanliq heriket dep eyiblep pakistan hökümitining tézdin weqening esli mahiyitini tekshürüp chiqip, jinayetchilerni qattiq jazalishini telep qildi.

Xitay pakistan hökümitidin, ölgüchilerning axiretlik ishlirini yaxshi bir terep qilishini sorighan

Qizil meschit aldidiki pakistan armiyesi. A Pakistani army soldier stands guard in a bunker at the vicinity of the Red Mosque in Islamabad, 09 July 2007. / AFP PHOTO/Farooq NAEEM

Pakistanda turushluq xitayning bash elchisi, lo jawxuy yene pakistan hökümitidin ölgüchilerning axiretlik ishlirini yaxshi bir terep qilish bilen birge pakistanda yashawatqan xitay puqralirining bixeterlikige kapalet bérishni telep qildi.

Xitay elchixanisining mu'awin bashliqi maw siwéy qatarliq elchixana xadimliri, péshawérgha yétip bérip, yüz bergen weqe üstidin tekshürüsh élip bérish xizmitini bashliwetken.

Bu arida pakistan tashqi ishlar bayanatchisi eslemmu pakistan hökümitige wakaliten ipadisini bildürüp, yüz bergen weqening pakistan xitay munasiwitige tesir körsitelmeydighanliqini tekitlidi.

Pakistan saqchi da'irilirining ispatlishiche, weqede öltürülgen xitay ishchiliri péshawerdiki üch chaqliq motosiklit yasaydighan bir zawutning ishchiliri bolup, péshawerdiki bir hökümet xadimi royétrs agéntliqigha, hujum qilghuchilarning ishchilarni ishtin chüshkende oq tutqanliqini éytip bergen.

Weqeni öz közi bilen körgüchiler bolsa, saqalliq bir qanche erning mashina heydep kélip, xitay ishchiliri turushluq öyning aldigha kélip, oq chiqarghandin kéyin neq meydandin ayrilghanliqini bildürgen.

Péshawerdiki saqchilar xitay puqralirini oqqa tutquchilarning nime meqset bilen hujum qozghin'ghanliqini sewebini hazirche téxi éniqlap chiqmighanliqini emma téz arida mezkür déloni tekshürüp chiqidighanliqini éytqan.

Xitay puqralirining nime üchün öltürügenliki téxi éniq emes

Ayal parlament ezaliri qizil meschit aldida du'a qilmaqta. Female lagistatures in front of the Islamabad's Red Mosque on 09 July, 2007 / AFP PHOTO/Farooq NAEEM

Oq tégip yarilan'ghan xitay puqrasi, doxturxanida saqchilargha tonumaydighan bir qanche pakistanliqning öyige basturup kirip, ulargha qaritip oq chiqarghanliqini, ölgenlerning birining öz oghli qalghan ikkisining tuqqini ikenlikini bildürüp" : men bu ademlerning nime üchün bundaq bir heriket élip barghanliqini peqet bilelmidim " dégen.

Afghanistan bilen pakistan chégrilinidighan gherbiy shimaldiki rayonlarda yéqindin buyan yüz bergen bir qatar hujumlargha qarita, pakistan hökümiti islam radikal teshkilatliri teripidin élip bérilghan bolishi mumkin dégen hökümni chiqarghan.

Bir qanche kün ilgiri, pakistanning paytexti islam ‏- abadtta, radikal islam oqughuchiliri qizil meschitte, pakistan eskerliri bilen qarshilashqan.

Pakistan quruqluq armiyisining bir générali, islam - abadtiki qizil meschit islam oqughuchliri teripidin étip öltürdi. Yene shu qizil meschitte islam oqughuchiliri ötken ay bir qanche xitayni göröge élip, ularning pakistanda pahishelik mulazimiti élip bériwatqanliqini ashkarilighan idi.

Islam oqughuchiliri yene, xitay puqralirining quruq yingne sanjish bahanisida islam dinigha zit heriketler bilen shughullinip, ularning ghururigha tégiwatqanliqini bildürdi.

Yéqinqi yillardin buyan, pakistan, afghanistan qatariq islam döletliride xitay résturantliri alahide köpeygendin sirt, xitayche usulda dawalaydighan kichik tiptiki yingne sanjish oyi we beden uwulash öyliri köpeygen bolup, bu xil orunlarda emilyette jinsi mulazimet élip bériwatqanliqi ashkarilanmaqta.

2001 ‏- Yili afghanistanda taliban hakimiyiti gumran bolghanda, istansimiz muxbiri afghanistanning köpligen jaylirida ziyarette bolup, birmu xitay réstorani uchratmighan emma muxbirimiz 2004 ‏- yili afghanistanning paytexti kabulda xitay résturatliridin bir qanchilirini körgendin sirt, hetta xitay ayallirining süretliri isilghan köngül échish sorunlirining échilghanliqini körgen.

Islam döletliridiki bu xil ehwallar, yalghuz diniy radikal teshkilatlirining naraziliqini qozghapla qalmay, xelqningmu qattiq naraziliqini meydan'gha keltürgen.(Eqide)