Хитай өлүм җазасини тәдбиқләш бәлгилимисини өзгәртиду

Хитай әдлийә саһәсидики әрбабларниң ашкарилишичә, бейҗиң һөкүмити хитай қанунидики өлүм җазасини тәдбиқләш бәлгилимисини өзгәртишкә башлиған. Хәвәрләргә қариғанда хитай әдлийә даирилириниң өзгәртиш киргүзүлгәндин кейинки өлүм җазасини тәдбиқлаш бәлгилимиси, пат йеқинда елан қилиниши мумкин.

• Мухбиримиз әркинниң бу һәқтә тәйярлиғинини аңлаң
• Download story audio

Өлүм җазасини тәдбиқлаш һоқуқини али сот өткүзивалиду

Хитайниң һазирқи мәвҗут қанунлири бойичә, өлкә вә аптоном район дәриҗилик юқири сотлар, вилайәт вә областлардики оттура сот мәһкимилири елан қилған өлүм җазалирини тәдбиқләш һоқуқиға игә. Хитай мәтбуатлириниң хәвәр қилишичә, хитайниң өзгәртиш киргүзүлгәндин кейинки өлүм җазасини тәдбиқләш бәлгилимисигә асасән, юқири сотниң өлүм җазасини тәдбиқләш һоқуқи әмәлдин қалдурулуп, өлүм җазасини тәдбиқләш һоқуқи али сотқа өткүзүп берилидикән.

Көзәткүчиләр, өлүм җазасини тәдбиқләш түзүмигә өзгәртиш киргүзүш, өлүм җазасини контрол қилиш ролини ойнап, әдлийә сепидики наһәқчиликни азайтиду, дәп қаримақта.

Амеркидики уйғур қанунчиларниң бири аблаҗан ләйли наман, шәрқий түркистанда сияси мәһбусларға өлүм җазаси бериш әһвали, хитайниң бу мәсилидә уйғурларға қош өлчәм қоллиниватқанли, шәрқий түркистанда сияси мәһбусларға өлүм җазаси бериш әһвалиниң, хитай қанунидики өзгүрүшләр билән яхшилиниш ясимайдиғанлиқини илгири сүрүп мундақ деди:

• Аблаҗан ләйли наман бу һәқтә мундақ деди
• Download story audio

Хәлқара кишилик һоқуқ органлириниң ашкарилишичә, хитай дуня бойичә өлүм җазасини әң көп иҗра қиливатқан дөләт. Мәркизи лондондики хәлқара кишилик һоқуқ тәшкилатиниң мәлуматиға қариғанда, хитай һөкүмити 2003 - йили мәмликәт бойичә 726 кишиниң өлүм җазасини иҗра қилған. Мәзкур тәшкилатниң 2002 -йилдики мәлуматида, хитай 1060 кишиниң өлүм җазаси иҗра қилинған. Бирақ, хитайниң илмий саһәсидики әрбаблар, хитайда һәр йили өлүм җазасиға һөкүм қилинидиған кишиләрниң сани 10 миңға йетидиғанлиқини билдүрмәктә.

Хитай бу йилниң дәсләпки 8 ейида 55 уйғурға өлүм җазаси бәрди

Уйғур аптоном райони сияси мәһбусларға өлүм җазаси бериливатқан бирдин- бир район болуп, бейҗиң һөкүмитиниң йилда қанчилик уйғурға өлүм җазаси бериватқанлиқи хитайниң дөләт сири болуп кәлди.

Уйғур аптоном райони парткоминиң секритари ваң лечуән, хитай аманлиқ күчлириниң бу йил 8 - айға қәдәр уйғур аптоном райони бойичә 22 бөлгүнчи тәшкилатни паш қилип, 55 кишини өлүм җазасиға һөкүм қилғанлиқини елан қилған. Хәвәрләргә қариғанда бу кишиләрниң соти мәхпий елип берилған, уларниң адвукат тәклип қилишиға рухсәт қилинмиған, шундақла юқири дәриҗилик сот мәһкимилиригә әрз қилиш һоқуқи тартивелинған.

Хитай б д т кишилик һоқуқ әһдинамисиға имза қойған дөләтләрниң бири. Кишилик һоқуқ әһдинамисида, өлүм җазасини сақлап қалған дөләтләрдә, өлүм җазасиға һөкүм қилиш һоқуқи шу дөләттики али сот мәһкимисиниң илкидә болуши керәк, дәп бәлгиләнгән. (Әркин)