Tiyenjindiki Uyghur ishchi qizlarni xitay sot xadimi nazaret qilmaqta
2007.06.04
Xitay hökümiti, peyziwat nahiyisining xitay sotchisini tyenjin shehiride ishlewatqan Uyghur qizlirini nazaret qilishqa qoshup ewetken bolup, bu, chet'ellerdiki Uyghur ziyaliyliri arisida mulahize qozghidi.
Sherqiy türkistan uchur merkizi özlirining igiligen melumatlirigha asasen, xitay ölkilirige éshinchi emgek küchi süpitide ewetiliwatqan Uyghur qizlirining siyasiy we iqtisadiy bésimlargha uchrawatqanliqini hetta mehbuslardek qattiq nazaret astida ishlewatqanliqini bildürdi.
Uyghur qiz atikem, xorluqqa uchrighan
Bu arida " shinjang iqtisad gézitining " 29 - may künidiki xewiride, xitay hökümitining tyenjin sheherlik toqumchiliq hessidarliq shirkitide ishlewatqan Uyghur qizlirini bashqurrush üchün, peyziwat nahiyilik ottura sot mehkimisi dilo turghuzush kolligiyisining bashliqi lu'en zoxung isimlik bir xitay ayalni birge qoshup ewetkenliki, sot mehkimisining mezkür emeldarining 3 yilghiche tyenjin shehiride turup, zawuttiki Uyghur qizlarni nazaret qilish we bashqurush wezipisini öteydighanliqi xewer qilin'ghan.
Xewerde, atikem isimlik bir qizning horunluq qilip yaxshi ishlimigenlikini, buni körgen sot emeldari lu'en zoxungning qattiq xapa bolup, " bundaq horunluq qilsang, sanga öch bolup qalimen jumu" dep tehdit salghanliqi qeyt qilin'ghan.
Emma xewerde atikemning néme üchün yaxshi ishlimigenlik sewebi otturigha qoyulmighan bolup, chet'ellerdiki Uyghur ziyaliy we pa'aliyetchiler, atikemning belki köp ishlep charchap ketkenlikini yaki bolmisa késelge giriptar bolup qalghanliq sewebliridin yaxshi ishliyelmigen bolushi mumkinlikini otturigha qoyushmaqta.
Uyghur qizlar éghir bésim astida ishqa sélin'ghan
" Iqtisad géziti" ning xewiride yene, ishchi qiz güzelnurning éghir késelge giriptar bolup, opératsiye qilin'ghanliqi ashkarilan'ghan, oxshashla uningmu néme sewebtin késel bolup qalghanliqi we qandaq késel bilen opératsiye qilin'ghanliqi tilgha élinmighan.
Istansimiz muxbirlirining yéqinda Uyghur ishchi qizlar bilen biwaste élip barghan söhbitidinmu, ishchi qizlarning guruppa bashliqliri teripidin nazaret qilinidighanliqi, muxbirlarning su'allirigha jawab bérish erkinlikidinmu mehrum qaldurulghanliqi melum bolghan idi.
Yuqirida tilgha élin'ghan mesililer heqqide sherqiy türkistan uchur merkizi " xitay hökümiti peyziwat nahiyisining xitay sotchisini tyenjin shehiride ishlewatqan Uyghur qizlirini nazaret qilishqa qoshup ewetken" dégen témida mexsus mulahize yürgüzüp, tiyenjindiki zawutta ishlewatqan Uyghur qizlirigha bir xitay sotchisining, yene kélip sot mehkimisi dilo turghuzush kolligiyisining bashliqining mes'ul qilip ewetilgenlikining özila, xitay ölkiliride ishlewatqan Uyghur qizlirining échinishliq halitini munazire telep qilmaydighan halda ispatlap turmaqta " dep tekitlidi.
Amérikidiki Uyghur medeniyiti tetqiqatchisi doktor qahar barat ependi ziyaritimizni qobul qilip, "tiyenjindiki Uyghur qizlirigha bir xitay sotchisining mes'ul qilip belgilinishi, Uyghur qizlirigha qaritilghan siyasiy bésimning intayin küchlük ikenlikidin dérek béridu" dédi. (Eqide)