Ашкариланған сирлар - йәркәндин хитай өлкилиригә йөткәлгән уйғур қизларниң һәқиқий әһвали(1)
2007.06.20
Йеқиндин бери уйғур аптоном районидики тор бәтлиридә җәнубий уйғур елидики вилайәтләрдин ичкиридә "һүнәр" өгинишкә йөткәп апирилған қизларниң тәқдири тоғрисида муназирә елип берилмақта. Бу муназирә болупму йеқинда йәкән наһийисидин ичкиригә апирилип у йәрдин қечип чиққан қизлар билән елип берилған зиярәт хатириси бир уйғурчә бир тор бәттә елан қилинғандин кейин, техиму әвҗигә чиқти.
Бу вәқә хитайниң шәнши өлкисидә йүз бәргән " қара хумдан вәқәси" билән охшаш мәзгилгә тоғра кәлгәнлики үчүн , уйғур җәмийитидики нурғун кишиләрдә ичкиригә"һүнәр өгиниш" вә"хизмәткә орунлаштуруш" вәдиси билән йөткәлгән бу қизларниң һәқиқий әһвалиға алаһидә қизиқиш қозғимақта.
Ичкиридин қечип чиққан йәркәнтлик қизлар зиярәт хатирисидә, ичкиригә йеза вә кәнт башлиқлириниң мәҗбурлишида амалсиз барғанлиқини, даириләрниң зор вәдиләрни берип йолға салғанлиқини, лекин ичкиригә барғандин кейин күнигә 17 саәт әмгәккә селинғанлиқини, кесәл болуп қалса кари болмайла қалмай, тил - һақарәткә учриғанлиқини вә мааш берилмигәнликини билдүрди. Уйғурчә тор бәтлиридә йәркәнтлик қизларниң һәқиқий әһвали паш қилинғандин кейин, биз бу қизларниң юртидики йәрлик даириләр вә аилисидикиләрни зиярәт қилип, уларниң ичкиригә мәҗбурий елип берилишидики пилан вә мәқсәтни игиләшкә тириштуқ.
Йәркәнтлик уйғур қизлар зади қәйәрдә ишлимәкчи иди?
Хитайниң ичкири өлкисидин қечип чиққан 5 нәпәр уйғур қиз, бу йил 3 - айда йәкән наһийиси качуң йезисидики113 нәпәр уйғур қиз вә йәкән наһийә базиридики 100 нәпәр қиз билән биргә ичкиригә қарап йолға чиққанда, хитайниң сәндуң өлкиси хәйяң шәһиридики бир фабрикида ишлигили баридиғанлиқини билмәйтти.
Йәркәнтлик даириләр болса 3 - айниң 28 - күни 213 нәпәр қизни өзигә худабәрди, дәп ат қоювалған ху чаңвей исимлик бир натонуш хитайға аманәткә бәргән болуп, ху чаңвей қизларни алди билән җеҗяң өлкисиниң хаңҗу шәһиригә елип баратти вә бу йәрдә қизларни сәндуңниң хәйяң шәһиридики бир фабрикиниң лю пәмилилик хоҗайиниға өткүзүп берәтти.
Йеза кадирлири деһқан қизлириға нимишқа бесим ишләтти ?
Қечип чиққан 5 нәпәр уйғур қизниң ичидики патигүл юнус билән патимә сеийтлар уйғур аптоном районидики бир тор бетидә елан қилинған зиярәт хатирисидә, хәйяңдики фабрикида ишләватқан йәркәнтлик қизларниң ичкиригә мәҗбурий елип берилғанлиқини, йеза рәһбәрлириниң нопусини йиғивелип," "чиқмисаңлар нопусиңларни бәрмәймиз ", "чиқмиғанларға той хети берилмәйду" вә " өйүңларни чеқип түзливетимиз " дегән тәһдити астида йолға чиққанлиқини билдүрди.
Бу мунасивәт билән йәкән наһийә качуң йезисиниң 9 - кәнт башлиқи авут һейт ичкиридики қизлар һәққидә зияритимизни қобул қилди.
Уйғур қизлири " қара хумдан вәқәси" гә дуч келиватамду ?
Нөвәттә қечип чиққан бир қисим қизлар йүртиға қайтиштин қорқуп үрүмчидә мөкүп йүрмәктә икән. Бу вәқә шәншидики қара хумдан вәқәси хитайниң мәмликәт ичи вә сиртида зор ғула -ғула қозғаватқан бир мәзгилгә тоғра кәлди.
Хитай баш министири, чаршәнбә күни хитай дөләт кабинтиниң йиғинида шәншидики вәқәни " бу җинайи гуруһларниң қанунсиз адәм ишлитиш мәсилиси болупла қалмай, кишиләрни гөрүгә еливелиш, кишилик әркинликтин мәһрум қилиш, мәҗбурий әмгәккә селиш, балиларни ишлитиш вә қәстән яриландуруп кишиләрниң өлүмигә сәвәбчи болуш вәқәси " дәп тәриплигән.
Хәвәрләрдә ичкиригә әвәтилгән қизлар арисида 14 - 15 яшлардики толуқсиз мәктәпни пүттүрмигән қизларниң барлиқи билдүрүлмәктә. (Әркин)
Мунасивәтлик мақалилар
- Хитай өлкилиридики завутларға орунлаштурулған қизлар қандақ ақивәтләргә дуч кәлмәктә
- Адил сиз қәйәрдә?
- Хитай олимпик таварлирини ишләп чиқиридиған карханиларда әмгәк һоқуқини дәпсәндә қилиш билән әйибләнди
- Шинҗаң иқтисад гезитиниң уйғур мухбири алинур билән сөһбәт (2)
- Шинҗаң иқтисад гезитиниң уйғур мухбири алинур билән сөһбәт (1)
- Тийәнҗиндики уйғур ишчи қизларни хитай сот хадими назарәт қилмақта
- Қәшқәрлик содигәр: "у қизлар тйәнҗингә мәҗбурий елип келингән..."
- Хитай өлкилиридики ишләмчи қизлар билән тунҗи қетим бивастә алақә бағланди
- Тийәнҗиндики уйғур содигәрләр,"- уйғур қизлиримизни қутқузуп қелиңлар...."
- Уйғур зиялийлири уйғур қизлириниң тәқдиридин әндишә қилмақта
- Уйғур дияридики ишсизлиқ һәққидә сөһбәт
- Сәндуңда алданған бир уйғур әрниң баяни (1)