Xitay ölkiliride oqughan Uyghur oqughuchilar öz millitige qandaq menpe'et we ziyanlarni élip kélidu?

• Muxbirimiz eqidening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay hökümiti, 1998 ‏- yili "xitay ölkiliridiki aliy mekteplerning shinjanggha yardem bérish hemkarliq pilani" dégen shu'ar astida, her yili toluq ottura mektepni yuqiri netije bilen püttürgen ela derijilik oqughuchilarni tallap, xitay ölkiliridiki aliy mekteplerde oqutush üchün élip ketken.

Aptonum rayonluq ma'arip nazaritining statistikisigha qarighanda, hazirghiche 12 mingdin artuq xitay bolmighan millet oqughuchisi xitayning ölkiliride terbiyilinip chiqqan we bularning arisidiki 10 mingdin artuq oqughuchi, oqush püttürüp Uyghur élige qaytip kelgen.

Xitay hökümiti bir qanche yillardin buyan, yuqirida tilghan élin'ghandek "xitay ölkiliridiki aliy mekteplerning shinjanggha yardem bérish pilani" yaki "shijang bilen xitay ölkilirining dostluq ornitish" pilani, "ela netijilik oqughuchilarni nuqtiliq mekteplerge imtihansiz qobul qilish" dégen'ge oxshash pilanlarni tüzüp chiqip, yaxshi oqughan, netijisi alahide yuqiri bolghan oqughuchilarni tallap, xitay ölkiliride oqutmaqta.

Bir qisim ata - anilar balilirini xitay ölkiliride oqutushni xalimay, ularni oqushqa ewetmigen bolsimu, yenila köpligen ata - anilar hökümetning nöwettiki siyasitige masliship, bolupmu qosh tilliq ma'arip tüzümi shuningdek xizmetke orunlishishta xitay tili sewiyisi asasliq orunda turidighan bügünki jem'iyette, balilirining xitay tili öginip, bir kishilik xizmet ornigha érishishini közde tutup, ularni xitay ölkiliride oqutushqa mejbur bolghan.

Xitay hökümiti buningdin sirt yene, ottura mektepni püttürgen oqughuchilarni xitay ölkiliride oqutupla qalmastin, bashlan'ghuch mektepni yéngi tügetken ottura mektep oqughuchilirini, ata - anisidin ayrilip, musteqil yashash iqtidarini téxi yétildürmigen mektep balilirini "shinjang sinipi" namida xitay sheherliride 20din artuq sinip tesis qilip, xitay ma'aripi buyiche terbiyilimekte.

Xitay hökümitining bu xil ma'arip tüzümi, weten ichi we sirtidiki Uyghurlarni qattiq endishige salmaqta. Bolupmu chet'ellerdiki Uyghurlar buning Uyghur milliti üchün, éghir aqiwetlerni élip kélidighanliqini bildürmekte.

1988 ‏- Yili ghulja 7 ‏- ottura mektipini ela püttürüp,, hökümet teripidin xu'adung pédagokika uniwérsitétigha mejburiy élip kétilgen hazir kanadada yashawatqan Uyghur ziyaliysi güzel xanim xitay ölkiside birlikte oqughan sawaqdashliri we özining kechürmishliri toghrisida ziyaritimizni qobul qildi.