Qosh tilliq ma'aripmu? xitay tilliq ma'aripmu?


2007.01.16

CHINA_XINJIANG_EDUCATION_46.jpg
Korlidiki melum mekteptiki Uyghur oqughuchilar xitayche ders almaqta. AFP

Xitayning shinxu'a agéntliqining xewer qilishiche, xitay démokratiye ittipaqi dep atalghan bir teshkilatning "shinjang rayonluq komitétining" mu'awin mudiri, "shinjang pédagogika uniwérsitéti" ning proféssori shüy jéng démokratiye ittipaqi "shinjang shöbisi ma'arip komitétining katipi bilen birliship, qosh tilliq ma'aripni zor derijide kücheytish heqqide teklip layihisi sun'ghan.

Proféssor shüy jéng "az sanliq milletlerning xenzu tilini öginishi hazirqi zaman jemiyitining éhtiyaji, bu ularning öginish iqtisadiy ashurup, tereqqi qilghan rayonlarda öz talantlirini namayen qilidighan sehnidur" degen.

Démokratiye ittipaqi "shinjang rayonluq komitéti" yene xitay tili xadimlirini terbiyileshni téximu kücheytip, uzun muddetlik ma'arip, radi'o-téléwiziye ma'arip, xitay tili oqutush qatarliqlardin ünümlük paydilinish hemde qosh tilliq oqushluqlarni neshir qilish qatarliq zamaniwi ma'arip usulidin paydilinip, xitay tili ma'aripini uzun muddet we keng omumlashturushni otturigha qoyghan.

Uchurlardin qarighanda, Uyghur aptonom rayonluq partkom mu'awin sékritari nur bekri xitay tilida oqutush élip bérishni kücheytishni bashlan'ghuch mektepning birinchi yilliqidin hetta yeslidin bashlap yürgüzüshni telep qilghan.

Uyghur élide yürgüzülüwatqan qosh tilliq ma'arip siyasiy heqqide Uyghurlarning türlük inkasliri dawamlashmaqta. Hetta, bir qisim Uyghurche intérnet torliridimu bu mesile munazire qilinip, nöwette, Uyghur tilining hökümet we pen-téxnika orunlirida emeldin qaldurulushtin ma'arip orunliridimu istimaldin yoq qilinishqa yüzlendüriliwatqanliqi bildürülmekte.

Qazaqistanliq Uyghur tilshunas doktor dilnur qasimowa bilen amérikida yashawatqan tilshunas doktor qahar barat xitay dewatqan qosh tilliq ma'aripning emeliyette xitay tili ma'aripi bolush bilen Uyghur ma'aripini yoq qilish kelgüsi meqset qiliniwatqanliqini tekitlidi. (Ümidwar)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.