Uyghur élide oqutquchilarni qosh tilliq qilip terbiyilesh xizmiti téximu bek kücheytilmekte

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Uyghur élide, qosh tilliq oqutush sinaq ornida yolgha qoyulush bilen bir waqitta, xitay hökümiti türlük usullar arqiliq we köplep meblegh ajritish arqiliq, oqutquchilarni xitay tilida ders öteleydighan qilip terbiyileshke bashlighan.

Qosh tilliq oqutquchilirini ikki yilliq muddet bilen terbiyilesh xizmitini resmiy bashlan'ghan

Yéqinda, Uyghur élidin bérilgen xewerlerdin melum bolushiche, xitay hökümiti mezkur jayda qosh tilliq oqutquchilarni yétildürüsh üchün, yene 200 milyon yü'en meblegh sélip, bu yil 3 - ayning 1 ‏- künidin bashlap, ürümchidiki shinjang ma'arip institutida, az sanliq millet qosh tilliq oqutquchilirini ikki yilliq muddet bilen terbiyilesh xizmitini resmiy yolgha qoyghan. Aptonom rayonning mezkur pilani boyiche, 2007 ‏- yilidin 2014 ‏- yilighiche bolghan bu yette yil ichide, 13500 oqutquchi qosh tilliq qilip terbiyilinip chiqidiken.

Uyghur élidin bérilgen bu heqtiki xewerde körsitilishiche, mezkur pilan shinjang ma'arip institutida ijra qilinish bilen bir waqitta, Uyghur élining ürümchi, sanji we küytun qatarliq jayliridiki 11 aliy mektep mezkur wezipini öz üstige alghan.

Mezkur ikki yilliq qosh tilliq oqutquchi terbiyilesh pilani asasen yéshi 35 yashtin töwen bolghan xitay emes milletler arisidiki ottura - bashlan'ghuch mektep oqutquchilirigha qaritilghan iken.

Xitay tili yaxshi bolmighan péshqedem oqutquchilar xizmetliridin ayrilmaqta

Radi'omizning igilishiche, hazir Uyghur élidiki shinjang uniwérsitéti qatarliq aliy mekteplerde, Uyghur oqutquchilarning Uyghur oqughuchilargha öz tilida emes belki xitay tilida ders bérishi resmiy yolgha qoyulghan. Uyghur oqutquchilar meyli uning unwani qanche yuqiri bolushtin qet'iy nezer, choqum xitay til ötkilidin ötüshi kérek iken. Eger til ötkilidin ötelmeydiken, ders ötüshi pütünley men'iy qilinidiken. Bu heqte radi'omizning ziyaritini qobul qilghan Uyghur élidiki bir aliy mektep xizmetchisi xitay tili ötkilidin ötelmey xizmetsiz qalghan bir qisim yuqiri unwanliq yashan'ghan Uyghur oqutquchilirining zor bésim astida qéliwatqanliqini melum qildi.

Ma'arip mutexessisliri we shundaqla Uyghur bir qisim Uyghur ziyaliyliri, Uyghur élide élip bériliwatqan bu xil qosh tilliq ma'aripni, emeliyette peqet xitay tilidinla ibaret bolghan bir tilliq ma'arip dep körsetmekte.

Bundin ilgiri Uyghur élide uzun yil oqutquchiliq xizmiti bilen shughullan'ghan hazir amérikida turushluq Uyghur ziyaliysi polat ependi Uyghur élide qedemmu -qedem kücheytiliwatqan qosh tilliq ma'arip heqqide toxtilip "mezkur qosh tilliq ma'arip emeliyette peqet xitay tilidin ibaret bir tilliq ma'arip bolup qaldi" dep tekitlidi.

Xitay hökümiti hazir Uyghur élide qosh tilliq oqutquchilarni yétildürüsh bilen bir waqitta, mezkur rayon'gha xitay ölkiliridin türkümlep xitay oqutquchilirini yötkesh xizmitini yenimu kücheytmekte. 4 ‏- Mart küni ürümchidin bérilgen xewerdin melum bolushiche, 2000 ‏- yilidin buyan, xitay ölkiliridin Uyghur élige atalmish yardem üchün ewetilgen bashlan'ghuch we ottura mektep oqutquchilirining sani 1000 gha yetken bolup, yéqinda yene 25 neper xitay oqutquchisi ürümchige ewetilgen. (Méhriban)