Dinniy erkinliktin mehrum qurban héyt

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Qeshqer héytgah meschiti. Süret, 2006 - yili 15 - öktebirde tartilghan. AFP Photo

Uyghur élidiki musulman qérindashlar bu mubarek qurban héyt namizini20 - dékabir etigen sa'et 8 de oqudi. Xitay hökümitining Uyghur élidin tarqatqan teshwiqat xewerliride gerche, Uyghur élida barliq musulmanlarning bu héyt bayramni intayin bayashatchiliq, xushalliq ichide ötküzüwatqanliqi teswirlen'gen bolsimu emma radi'omiz ige bolghan melumatlargha qarighanda bu yilmu yillardikige oxshash nurghun Uyghurlar hetta qurban héyt namizigha bérishnimu mehrum qalghan.

Héytgahta sama

Qurban héyt Uyghur élidiki musulman üchün eng daghdughiliq ötküzidighan dinniy bayram.Bolupmu Uyghur lar bir yildiki eng chong dinniy hem milliy bayram bolghan qurban héytqa alahide ehmiyet béridu, ezeldin méhmandost xelq bolghan Uyghurlar qurban héytni mol hem bayashat ötküzüshke baldurla tereddut qilishqa bashlaydu. Héyt küni hemme seher turup jabdunup ayallar héyt dastixanlirini raslash bilen meshghul bolsa, erler bala- chaqa, newrilergiche egeshtürüp héyt namizigha aldiraydu. Namazdin kélipla öy öylerde kishiler qoy soyush bilen aldirash bolidu shuning bilen héyt resmi bashlinidu.

Uyghurlarning qurban héyt ötküzüsh örüp aditide, héyt namizi oqush hemde qurbanliq qilish eng gewdilik hem muhim bayram shertliridur. Gerche hemme a'ile qurbanliq qilalmisimu emma héyt namizigha bérish er atalghan her qandaq Uyghur musulmanliri özligidin alahide ehmiyet béridighan resmiyetke aylan'ghan.

Yillardin buyan xitay hökümitining Uyghurlarning dinniy pa'aliyetlirige türlük cheklimiler qoyup, bezi katiygoriyidiki ademlerning namaz oqushlirini cheklishi bilen meschitlerge kirip namaz ada qilidighan musulmanlar az bolsimu emma, emma qurban héyt hem roza héyt namazlirida meschitler tolup kétidu.

Biz Uyghurlarning bu katta bayrimini qandaq ötküzüwatqanliqi heqqide emeliy melumatlar élish üchün deslep Uyghur élidiki eng chong jame bolghan héytgah meschitige téléfon uliduq, jamening amanliq hem taziliq xizmetlirige mes'ul biri ziyaritimizni qobul qildi.

Qoy bahasi bulturqigha qarighanda bir hessidin artuq örlidi

Bu yil yazdin bashlap Uyghur élide qoy göshining bahasi intayin turaqsiz halda örlep mangdi, bezi Uyghurlarning inkaslirigha qarighanda hetta Uyghur élining jenubidiki aqsu,korla xoten qatarliq jaylarda her bir kilogram qoy göshining bahasi 30 yüen etrapida bolghan. Biz gösh bahasining qurban héyt mezgilide qandaq bolghanliqini bilish üchün ürümchidiki bir qassap kishidin melumat alduq.

Uyghur yéziliridin igilishimizche, nurghun jaylarda hazirgha qeder Uyghur déhqanlirining turmush sewiyisi nahayiti töwen bolup, yilliq sap kirimi ming yüen'gimu yetmeydighan a'ililer yenila köp salmaqni igileydiken. Egerde qoy bahasi bu kishining éytqinidek bolsa yenila nurghun Uyghur déhqanlarning qurbanliq qilish arzusining emelge ashmighanliqidin dérek béridu.

Namazsiz qurban héyt?

Uyghur élidiki xitay hökümiti bashqurushidiki barliq axbarat orunlirining qurban héyt heqqide bergen xewerliride Uyghurlarning bu qurban héytni intayin erkin hem bayashat ötküzgenliki teshwiq qilinmaqta. Biz Uyghurlarning bu qurban héytni özlirining arzusidikidek ötküzeligen yaki ötküzelmigenliki heqqide Uyghur élining xoten hem aqsu qatarliq jaylirigha téléfon qilghinimizda, diniy bayram bolghan qurban héyt,xitay hökümitining yenila Uyghurlarning diniy erkinlikini boghup, partiye ezaliri, oqughuchilar hem xizmetchilerge oxshash bir qisim kishilerning hetta héyt namizigha bérishnimu chekligenliki melum boldi.

Xitay da'iriliri bu yil Uyghurlarning diniy pa'aliyetlirige bolghan cheklimini yenimu kücheytti, yil béshida öz aldigha hejge bérishni tosush meqsitide Uyghurlarning pasportlirini yighiwalghan bolsa, roza héyt hem qurban héyt mezgilide musulmanlarning öz aldigha diniy pa'aliyetler bilen shughullinishini qattiq kontrol qilip keldi. Bir nechche kün ilgiri xewer berginimizdek xitay da'iriliri Uyghur yézilirida Uyghurlarni yenimu qattiq teqip astigha élish üchün hetta on a'ilige bir bashliq tüzümini yolgha qoyup, Uyghurlargha bolghan nazaret hem kontrolluqni kücheytken. (Gülchéhre)