Хитайда қош зукими давамлиқ һалда байқалмақта

• Мухбиримиз меһрибанниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

25-Өктәбир күни ички моңғулниң көкхот шәһәрлик сәһийә хадимлири қуш зукими байқалған фермида. AFP

Өткән һәптиниң ахири йәни 19 - өктәбир күни хитай һөкүмити H5N1 типлиқ қуш зукими вирусиниң ички моңғулниң көкхот шәһири әтрапидики бир фермида байқанлғанлиқини етрап қилған иди. 25 - Өктәбир күни, хитай йеза игилик министирлиқиниң әмәлдари вә дуня һайванатлар сәһийә тәшкилати бирликтә H5N1 типлиқ қуш зукими вирусиниң әнхүй вә хунән өлкилиридиму мәвҗут икәнликини испатлиди.

Әнгилийә б б с радио телевизийә ширкитиниң хәвәрләр тор бетидә елан қилинған мәлуматта көрситилишичә, хитай йеза игилик министирлиқи H5N1 типлиқ қуш зукими вирусиниң әнхүй билән хунәндә байқалғанлиқини етрап қилғини билән, мәзкүр кесәл вирусиниң қачан вә қайси җайда қандақ тарқалғанлиқи һәққидә тәпсили мәлумат бәрмигән.

Б д т: асасий күчни асия дөләтлиригә сәрп қилиш керәк

Бу йилдин буян дуня сәһийә тәшкилати қуш зукими һәққидә көп қетим агаһландуруш бәргән болуп, H5N1 типлиқ қуш зукиминиң дуня хәлқиғә зор тәһдит елип келиватқанлиқини тәкитлимәктә. Гәрчә H5N1 типлиқ қуш зукими русийә, роминийә, франсийә, түркийә қатарлиқ қатарлиқ яврупа дөләтлиридиму байқалған болсиму, дуня сәһийә тәшкилати йәнила хитайни өз ичигә алған бир қисим асия дөләтлиридин қаттиқ әндишә қилмақта.

Бирләшкән дөләтләр тәшкилатиниң юқири дәриҗилик әмәлдари "H5N1 типлиқ қуш зукиминиң тарқилип кетишиниң алдини елишта, алди билән асаси күчни асия дөләтлиригә сәрп қилиш керәк. " Дәп тәкитлимәктә.

Мунасивәтлик мәлуматларда көрситилишичә, өткән икки йилдин буян, шәрқий җәнубий асияда, H5N1 типлиқ вирус түпәйлидин өлтүрүлгән өй қушлири 140 милйонға йәткән һәмдә буниңдин келип чиққан иқтисадий зиян 10 милярт америка доллиридин ашқан.

Адәмләргиму юққан

H5N1 Типлиқ қуш зукими вируси пәқәт қушлардила болуп қалмай, адәмгиму юққан. Һазирға қәдәр мәзкур кесәл түпәйлидин өлгән адәмләр сани 61 гә йәткән.

Көплигән яврупа дөләтлири қуш зукиминиң алдини елишта, җидди һәрикәткә келип, үнүмлүк чарә - тәдбирләрни қолланмақта. Мәсилән германийә вә италийә қатарлиқ дөләтләр өй қушлирини импорт қилишни пүтүнләй тохтатқан һәтта адәмләр берип келип туридиған очуқ районларда, беқимчилиқ билән шуғуллинишни пүтүнләй чәклигән.

Хитай орманчилиқ идарисиниң баянатчиси чав чин яв пәйшәнбә күни ечилған ахбарат йиғинида, хитайдики явайи һайванлар арисида һазирға қәдәр техи қуш зукими вирусиниң байқалмиғанлиқини мәлум қилған.

Хитай сәһийә министирликиниң юқири дәриҗилик әмәлдари "әгәр хитайда H5N1 типлиқ қуш зукими вирусиниң адәмгә юққанлиқи гуман қилинидикән, биз уни дәрһал айрип давалаймиз. Әгәр бу хил вирусниң адәмдин -адәмгә юқидиғанлиқи байқилидикән, чегрини етиветимиз" дәп билдүргән.

Һазирғичә үнүмлүк дора йоқ

Америка дөләт сәһийә тәтқиқат институтиниң тәтқиқатчиси ху зуңйиниң билдүрүшичә, һазирға қәдәр техи H5N1 типлиқ қуш зукими давалайдиған дора болмиғанлиқтин, айрип давалаш вә чегрини етиш дегәндәк чарилар мәзкур кесәлгә тақабил туруштики бирдин - бир амал болуп қалған.

юқумлуқ кесәлликләрниң алдини елиш мутәхәссиси, америка медитсина институтиниң профессори фиң лилиму "чегрини етиветиш һәрқайси дөләтләрниң H5N1 типлиқ қуш зукимиға тақабил туруш вә униң ямрап кетишиниң алдини елиштики бирдин - бир амал" дәп көрсәткән. У йәнә "һазирқи бу хил әһвал адәмни һәқиқәтән җиддиләштуриду, чүнки тарқилишчан кесәлликләр нормалда 25 йилда яки 100 йилда бир тарқилиду. 1918 - Йили испанийидә юқумлуқ зукам йәни юқумлуқ қуш зукими тарқалған. Һазир 100 йилға йетип қалди. " Дәп билдүрди:

H5N1 Типлиқ қуш зукими тарқилиш характирдики зукам болуп, йеқинқи икки йилдин буян, көплигән асия дөләтлирида байқалған һәмдә адәмләргә юқуш әһвалиму көрүлгән.

Мәсилән вейтнам вә малайшия қатарлиқ дөләтләрдә җәми 60 адәм мәзкур кесәллик түпәйлидин өлгән. Профессор фиң лилиниң ейтишичә, хитай һөкүмити H5N1 типлиқ қуш зукиминиң дәсләптә қиңхәй өлкисидә байқалғанлиқини йошурмақчи болған болсиму, лекин "пән вә техника" намлиқ зорналда бу һәқтә илми мақалә елан қилинғандин кейин, йошуралмай қалған. У сөзидә " хитай һөкүмити чиңхәйдә йүз бәргән вәқәдин толуқ хәвәрдар болғучиниң йоқап кетишини кәлтүрүп чиқарған. Демәк уларниң мәзкур кесәл билән мунасивәтлик болған учурларни йошурмақчи болғанлиқи наһайити ениқ" дәп көрсәткән.

Йеқинда асия тинч окян иқтисадий һәмкарлиқ тәшкилати хитай һөкүмитидин H5N1 типлиқ қуш зукиминиң тарқилиш җәрянидики һәқиқи әһвалларни давамлиқ һалда мәлум қилип туришини тәләп қилған.