Сәуди әрәбистанниң мәдинә мунәввәрә шәһиридики хотән рабат (вәқп өйи) 21- әсирдә селинған тунҗи вәқип бинаси һесаблиниду. Әслидә у 1961- уйғур елиниң хотән вилайитидин кәлгән ибраһим қари дамолламниң башчилиқида селинған рабат болуп, 2005- йили сәуди әрәбистандики ярдими билән 6 қәвәтлик қилип, йеңи заманға лайиқ шәкилдә қайтидин бина қилинған. Бу рабат һазир сәуди әрәбистандики әң йеңи вә әң чоң уйғур рабатлириниң бири һесаблиниду.
Хотән рабатта уйғур һаҗилар ятиду
Мәдинә мунәввәрә шәһиридики йеңи хотән рабатиниң мәсули абдулла дөләт сөһбитимизни қобул қилип, мәзкур қурулуш һәққидә учур бәрди.
Абдулла дөләт мәдинә мунәввәрә шәһиридики хотән рабатини тонуштуруп мундақ деди:" мән бу рабатниң мәсули абдулла дөләт болимән. Өзүм мәдинидә туғулған. юртимиз хотәнниң сампун дегән йеридин . Бу рабат йеңи селинған рабатлардин санилиду. Бу рабат 1381- һиҗрийә (1961- миладийә) йили селинған икән. Бу рабат ибраһим қари дамолламниң риясити билән сәуди әрәбистанниң һәр қайси җайлиридики һәмшәһәрләрдин ианә топлаш арқилиқ селинған болуп, рабат пүткәндин кейин, ибраһим қари дамоллам рабатқа өзи мәсул болуп турған. У вақитларда бу рабатта шәрқий түркистанлиқ аҗиз- уруқ кишиләр олтурған. Кейинчә вәтинимизниң сиртқа чиқиш йоли ечилғандин кейин, уйғур һаҗилар келип ятидиған болған.
Бу рабатқа ибраһим қари дамоллам вапат болғандин кейин, абдулмуқтәдир дегән киши, униңдин кейин, доктор абдуләһәт таһир, униңдин кейин абдулҗелил таһир мәсул болған. 1996- Йилидин бери мән абдулла дөләт бу рабатқа мәсул болуп келиватимән."
Хотән рабатниң йеңидин селиниш җәряни
Абдулла дөләтниң ейтишичә, мәдинә мунәввәрә шәһиридики хотән рабати 1961- йили тунҗи селинғинида 2 қәвәтлик қилип селинған болуп, шу заманларға нисбәтән чоң рабатлардин санилатти. Чүнки у заманларда бу мәмликәттә һазирқидәк чоң биналарму барлиққа кәлмигән вә уйғур елидин келидиған һаҗиларму йоқ бир вақит иди. Йилларниң өтүши билән бу рабат конирап кәткән. Униң үстигә уйғур елидин һәҗ вә өмрә һәҗ қилиш үчүн келидиған һаҗиларниң барғансери сани көпийип берип, бу рабат уларниң еһтияҗини қандуралмайдиған әһвалға чүшүп қалған.
Шу сәвәбтин бу рабатни йиқитип ташлап орниға йеңи вә һаҗиларниң йетип, қопуши үчүн кәңрәк бир бина селиш қарариға кәлдуқ. Бу пикирни сәуди әрәбистандики уйғурлар бирдәк қоллап, қуввәтләп һәр җәһәттин ярдәм қилидиғанлиқини билдүрүшти. Шуниң билән әски рабатни бузуп ташлап, һазирқи 6 қәвәтлик бинани салдуқ.
Хотән рабат икки милйон риялға пүтүп чиқти
Абдулла дөләт йәнә мундақ деди: " мән рабатниң мәсуллиқини қолумға алғандин кейин, бу рабатни йеқип ташлап, сәуди әрәбистандики һәмшәһәрләрниң ярдими билән йеңидин 6 қәвәт қилип салдуқ. Буни селип чиқишқа 2 милйон сәуди әрәбистани рияли( тәхминән 550 миң америка доллири) кәткән болди. Шундин бири юртимиздин кәлгән һаҗилар бу рабаттин һәқсиз пайдилинип кәлмәктә."
Абдулла дөләтниң ейтишичә, бу рабат сәуди әрәбистанидики уйғур рабатлириниң ичидә әң йеңи вә әң чоң рабат болғининиң сиртида, мәдинә мунәввәрә шәһиридики пәйғәмбәр мәсчитигә әң йеқин рабат һесаблинидикән. Бу рабатниң йәнә бир әвзәллики шуки, бу рабатқа чүшкәнләрниң хотәнлик болуп, болмаслиқи сүрүштә қилинмастин уйғур елидин кәлгән һаҗиларниң һәммисигә һәр заман очуқ икән. Пүтүн уйғурлар үчүн хизмәт қилидикән. (Тохти)
Мунасивәтлик мақалилар
- Доктор турди муһәммәд абдулла теббий давалаш материяли тәтқиқатида 7 қетим патент һоқуқиға еришкән
- Президент җов байден "нуремберг соти" ниң тәптишигә беғишланған нутқида уйғурларға селиниватқан зулумларни санап өтти
- Һидайәтулла оғузхан: "дуня җамаитини шәрқий түркистан хәлқиниң мәвҗутлуқ күришини қоллашқа чақиримиз"
- Әзәрбәйҗан парламент әзаси җаваншир фәйзийеф: "уйғурларға барлиқ түркий дөләтләр вә хәлқләр ярдәм қилиши керәк"
- "уйғур һәрикити" тәшкилатиниң явропадики паалийәтлири зор тәсир қозғимақта
