Rabiye qadir dewri yétip keldi

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim 2006 - yili 6 – öktebir küni washin'gtonda. AFP

"Xitay waqit géziti", "dowéy xewerliri" qatarliq xitayche uchur wastilirida bayan qilinishiche, shinjang ijtima'iy penler akadémiyisi ottura asiya tetqiqat ornining bashliqi pen jzhping ependi rabiye qadir deri yétip kélishning aldini élish dégen yéngi tedbirni otturigha qoyghan. Pen ependi Uyghurlar ichide tesiri küchlük bolghan rabiye qadirxanimning pütün Uyghurni birlikke keltürüp, gherbning kishilik hoquq köz qarishidin paydilinip xitay hökümitige qaqshatquch zerbe bérishi mumkinlikini "rabiye qadir dewri" dep atighan. Bu erbabning qarishiche, rabiye qadir milletchi, emma shinjangda ijtima'iy orni bar, Uyghurlar ichide tesiri küchlük, amérikiliqlar uni yaxshi köridu. Hazir rabiye qadir amérikining perde arqisida turup qollishi bilen sherqi türkistanchilar ichide yéngi yultuz bolup qaldi. Shunglashqa pen ependi "shiwitsiyiliklerning uni nobil tinchliq mukapatigha körsetkenlikimu isimizde. Biz chuqum rabiye qadirning nobil mukapatigha ériship qélishining aldini élishimiz lazim, dep tekitligen.

Wang léchu'en, pen jzhpinglar esheddiy milletchiler

Rabiye xanim, shinjang ijtima'iy penler akadémiyisi ottura asiya tetqiqat ornining bashliqi pen ependining "rabiye qadir milletchi" dégen bahasigha reddiye bergende, wang léchu'enning, penjzhzpingning esheddi xitay milletchisi ikenlikini körsetti.

Xitay hökümitining Uyghurlargha salghan zulumini dunyagha yetküzidighan rabiye qadir dewri yétip keldi

Pen ependining bayan qilishiche, "sherqiy türkistanchilar" dégen Uyghurlar chet'ellerde qurghan teshkilatlarning ortaq nami, alliqachan bit-chit bolghan bu teshkilatlar hazir rabiye qadir dewrige kirishke yüzlendi. Hazir sherqiy türkistanchilarning ikki chong merkizi bar, biri hazir gérmaniye , italiye, amérika qatarliq gherb küchlirining kishilik hoquq köz qarishigha tayinip junggo hökümitige hujum qiliwatidu. Yene bir merkizi ottura asiyada, ular parchilan'ghan idi, hazir birlikke kélishke yüzlendi, pen ependi bu mesilige kelgendimu ottura'asiyada "chuqum rabiye qadir dewri yétip kélishning aldini élishimiz lazim" dégen.

Rabiye xanim, shinjang ijtima'iy penler akadémiyisi ottura asiya tetqiqat ornining bashliqi pen ependining "sherqiy türkistanchilarning gérmaniye , italiye, amérika qatarliq gherb elliridiki bir merkizi hazir gherb küchlirining kishilik hoquq köz qarishidin paylinip junggo hökümitige hujum qiliwatidu" dégen bahasigha jawab bergende xitay hökümitining Uyghurlargha salghan zulumini dunyagha yetküzidighan rabiye qadir dewri yétip keldi, dédi.

Her yili xitayning chaghan bayrimini yaxshi ötküzüsh üchün Uyghurlarning qénini tökidighan wehshi heriket yene bashlandi

Xitay waqit gézitining bayan qilishiche, shinjang saqchiliri 1 ‏- ayning 5 ‏- küni pamér igizlikide 18 neper térrorchini étip öltürgen, 17 ni tutqan, qéchip ketkenlirini hazir qoghlap tutushqa bashlighan. Jenubi junggo géziti" de bayan qilinishiche, hazir pamér igizlikide, yerken deryasi wadisida xitay saqchiliri yoldin ötkenliki ademler ichidin gumanliq kishilerni izlewatidu, hetta tik uchar ayrupilarnimu bu ishqa seperwer qilghan.

Rabiye xanim xitay hökümiti "pamér taghlirida 18 neper térrochi étip tashlandi, 17 si tutuldi, qéchip ketkenlirini qoghlap tutush bashlandi" dep xewer élan qilghandin kéyin, heryili xitayning chaghan bayrimini yaxshi ötküzüsh üchün Uyghurlarning qénini tökidighan wehshi heriket yene bashlandi,ular Uyghurlargha yene téximu dehshetlik zulum sélishqa bashlidi, dep körsetti. (Weli)