Rabiye qadir xanim bilen söhbet --- yéngi ira gézitidiki maqale heqqide
2007.10.30

Uyghur milliy herikitining yolbashchisi, dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye qadir xanimning yéqinqi netijiliri, dunya metbu'atining qiziqishini barghanséri qozghimaqta. Bu yil 29 - öktebir küni, dunyaning herqaysi jaylirida, 15 xildin artuq tilda neshr qilinidighan yéngi ira gézitining in'gilizche sanida, " xitayning birinchi nomurluq düshmini" namliq maqale élan qilindi.
Basturiliwatqanlar emes, basturuwatqanlar térrorist
Maqalining aptori, yéngi ira gézitining gérmaniyide turushluq muxbiri flori'an godowits bolup, aptur maqaliside, aldi bilen rabiye qadir we sherqi türkistan weziyiti qisqiche melumat bergen, u rabiye qadir xanimning xaraktéri heqqide toxtalghinida, " janliq, héssiyatchan emma héssiyatini kontrol qilishni bilidighan, chéchen we hazir jawab ayal" dep teripligen. Rabiye qadir xanimning, 1997 - yili béyjingda échilghan xelq qurultiyida, xitayning siyasitini ashkara tenqid qilalighanliq jasaritini alahide medhiyiligen. Maqalide aptorning rabiye xanim bilen ötküzgen söhbiti bérilgen.
Muxbir" xitay hökümitining Uyghurlardin endishisi zadi néme" dep sorighinida, rabiye xanim, " xitay hökümiti 1949 -yili sherqi türkistanni bésiwalghan, xitay bu ré'alliqning dunyagha kengri bilinip kétishini xalimaydu, shuning üchün Uyghurlarni basturidu" dep jawab bergen.
Rabiye xanim yene, muxbirgha xitayning yéqinqi künlerdin buyan yawropa parlaméntining ezalirigha xet yézip, uning élip bériwatqan pa'aliyetlirining aldini tosmaqchi bolghinini bildürüp mundaq dégen: " xitay méni dunyagha bölgünchi, térrorchi dep tonushturuwatidu, bu gepliri manga qilchimu tesir qilghini yoq, chünki shu nerse éniqki, éziliwatqan, basturuluwatqan milletning awazini dunyagha yetküzgenler térrorchi emes, bigunah insanlarni türküm-türkümlep tutqun qiliwatqan, ölüm jazasi bériwatqanlar térrorchidur"
" Démokratiye" ni 60 qétim éghizgha alghandin köre bir qétim emeliy ish qilghan yaxshi
Rabiye qadir xanim yene, muxbirning" xitay kommunist partiyisi özini islahatchi qilip körsitishke tirishiwatidu, yéqinqi yillarda, ularning Uyghurlar üchün élip kelgen bir yéngiliqi barmu?" dégen so'aligha " yoq " dep jawab bergen we " bar déyilse, 1949 - yili sherqi türkistandiki xitay nopusi %2 idi, hazir %60 ge yéqinlashti, bolghan özgirish bu" dep eskertken.
Rabiye xanim muxbirning yene, " xu jintaw 17 - qurultaydiki doklatida, démokratiye dégen atalghuni 60 qétim tekrarlighan, sizche bu nuqtida bir semimiyet barmu? " dep sorighinida, rabiye xanim xu jintawning doklatini "nechche on yilliq kona sepsete " dep baha bergen we " xitay démokratiyini 60 qétim tilgha alghandin sherqi türkistan'gha yaki tibetke bir qétim muxbirlarning erkin kirishige yol qoyup baqsun, bu ishenchlikrek bolidu,ishinimenki, bunimu qilalmaydu, 1989 -yildiki tyen'enmén weqesi we 1997 - yildiki ghulja weqeside sadir qilghan jinayitini tonumay turup, xitay hökümitining démokratiyidin söz échishi aldamchiliqtin bashqa nerse emes " dep jawab bergen.
Maqalida yene rabiye xanim éghizidin bérilgen " biz xitaygha qarshi emes, biz peqet, milliy kimlikimizni qoghdap qélishni we ténch yashashnila xalaymiz" dégen jümle bolup, bu sözi toghrisida we buninggha munasiwetlik mesililer üstide rabiye xanimning özi bilen ötküzgen söhbitimizning mezmunini yuqiridiki ulinishtin anglaysiler. ( Shöhret hoshur)
Munasiwetlik maqalilar
- Chingxu'a uniwérsitétida sherqiy türkistan mesilisi heqqide léksiye ötküzüldi (2)
- Bir Uyghurning rabiye xanim we xitay kommunist partiyisining 17 - qurultéyi heqqidiki köz qarashliri
- Chingxu'a uniwérsitétida sherqiy türkistan mesilisi heqqide léksiye ötküzüldi (1)
- Rabiye qadir xanim özining gérmaniyidiki pa'aliyetliri heqqide toxtaldi
- Rabiye qadir xanimning nobil tinchliq mukapatining namzati qilip körsitilishining ehmiyiti heqqide
- Xelq'araning xitay kommunist partiyisining 17 - qurultéyi heqqidiki inkasliri
- Amérikida Uyghur mesilisige bolghan qiziqish kücheymekte
- Ereb metbu'atlirida shangxey hemkarliq teshkilati we Uyghurlar mesilisi
- Rabiye xanimning shotlandiye paytexti édinburg ziyariti
- Rabiye qadir xanim en'gliye parlamént ezaliri bilen körüshti
- Frankfort shehiride ötküzülgen "Uyghur medeniyet heptiliki" we Uyghurlar namayishi
- Dem élishqa chiqqan général arman qul'oghli bilen söhbet (2)
- "Dunyaning qehrimanliri" arisida rabiye qadir xanim