'Muhebbetning 10 sherti' namliq höjjetlik filim teywenni lerzige saldi

'Muhebbetning 10 sherti' namliq höjjetlik filim teywenning hemme yérini lerzige saldi. Teywen prézidénti ma yingjuning xitay siyasiti xeterge duch keldi.

2009.10.23
Rabiye-Xanim-Filim-Festiwalida-sozde-305 2009 - Yili 8 - awghust, rabiye qadir xanim awstraliyining mélburn shehride ötküzülgen xelqaraliq filim féstiwalida, "muhebbetning 10 sherti" namliq filimning tunji qoyulush murasimida söz qilmaqta.
AFP Photo

Fransiye agéntliqining bayan qilishiche, buningdin burun teywen hökümitining ichki ishlar ministiri 'rabiye qadirgha teywenning bixeterliki üchün wiza bérilmeydu, uning teshkilatning amérika békitken sherqiy türkstan islam herikiti dégen térrorchi teshkilat bilen munasiwiti bar' dep jakarlighan idi. Uningdin kéyin, rabiye qadir buninggha qarita, özining yaki teshkilatining héchqandaq bir térrorchi teshkilat bilen munasiwiti yoqluqini jakarlap reddiye bergen idi.

Ma yingjuning sözidin kéyin teywende yene rabiye qadir heqqide munazire bashlandi

Fransye agéntliqining bayan qilishiche, teywende hazir rabiye qadir heqqide qozghalghan bes - munazire we dawalghush -- teywende chiqidighan 'alma géziti' Uyghur rehbiri rabiye qadirgha wiza bermeslik heqqide ségnal bergen teywen prézidénti ma yingjudin 'rabiye qadir térrorchimu' dep sorighanda, prézidént ma peqet 'emes' depla jawab bergen, emma buninggha da'ir soralghan bashqa so'allargha jawab bermey turuwalghandin kéyin meydan'gha chiqti.

Bügün teywen uchur wastiliri dunya Uyghur qurultéyining re'isi rabiye xanim heqqide ishlen'gen 'muhebbetning 10 sherti' namliq höjjetlik filim teywenning hemme yérini lerzige saldi, dep xewer qildi. Shundaqla, teywende her sahedin ma yingju hökümitining xitay siyasitige bérilgen bahalar, soralghan su'allar, hetta teywen memuri mehkimiside bu heqte élip bérilghan jiddiy munaziriler we tenqidlerni yutubqa qoydi.

'Buningdin kéyin kommunist partiye miltiq kötürüp kelsimu, bi'aram qilmaymiz, dep tosmamsen?'

Bügün teywen uchur wastiliri élan qilghan yutublardin melum bolushiche, teywen memuri mehkimisining bashliqi wu dünyi 'chong quruqluqtin teywen'ge kélidighan shunche köp ademni bi'aram qilidighan ishni qilmasliq kérekte' dégendin kéyin, munaziriler nahayiti keskin boldi. Qanun palatasining ezasi gu'en bilin 'dalay lama kelsimu, bizning ichki ishimizgha arilishiwalsa, kino qoysaqmu arilishiwalsa, bu qandaq gep? arilashma dések bi'aram bolamdiken? emdi buningdin kéyin miltiq kötürüp kelsimu, bi'aram qilmaymiz, dep tosmamsen? dep so'al soridi. Memuri mehkimining yene bir ezasi 'gomindangchilar bilen gongchendangchilarning hemmisi bir yoldiki ademler' dep körsetti.

'Alma géziti'ning bayan qilishiche, bundaq ehwal astida, ateywenning mu'awin ichki ishlar mnisitiri chén teylyang bügün rabiye qadirgha wiza bérilmigenlikining sewebi heqqide qaytidin izahat bérip 'rabiye qadirgha wiza bérishni hökümet tosup qoyghan idi, gerche béyjing hazir rabiye qadirni 5 ‏- iyul küni ürümchide weqe peyda qilip 200 ademning ölüp kétishige sewebchi boldi, dep eyiblep kéliwatsimu, emma biz rabiye qadirni térrorchi dep atimaymiz' dep jakarlidi.

'Teywende hemme adem rabiye qadirni yaxshi köridu'

Teybéy shehirining ahaliliridin yang famililik bir xanim bügün kech sa'et 3te (teywen waqti etigen sa'et 3 te) téléfon ziyaritimizni qobul qilip 'muhebbetning 10 sherti' dégen filim heqqidiki tesiratini sözlep berdi.

-- Men teywende bundaq alqishqa érishken, sheherdimu, yézidimu her meydanda 5 ming adem köridighan bundaq kino filimini körüp baqmighan idim, -- deydu bu xanim, -- teywende hazir hemme adem bu filmdiki hem rehber, hem ana, hem a'ile ayilidin ibaret bu obrazning rastchilliqini yaqturup qaldi, hazir hemme adem rabiye qadirning özini körüshni arzu qilidu.

'Hazir dunyada pikri téxiche qalaq halette turuwatqan gomindangdin bashqa yene, chong quruqluqtiki kommunist partiye qaldi'

Amérikining shimaliy karolina shitatida turuwatqan musteqil yazghuchi doktor ju shöyu'en chong quruqluqtiki kommunist partiye bilen teywendiki gomndangning munasiwiti heqqide bügün élan qilghan obzorida 'hazir dunyada pikri téxiche qalaq halette turuwatqan gomindangdin bashqa yene, chong quruqluqtiki kommunist partiye qaldi. Eyni waqitta bir - birini düshmen dep qirghan bu ikki partiye hazir dunyada mislisiz derijide yétim qélip, ular hazir yene xitay milletchiliki jehettiki oxshashliqta birliship, öz - ara aka - uka déyishke mejbur boldi' dep körsetti.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.