Rabiye qadir nobél tinchliq mukapatining namzati boldi

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Rabiye qadir xanim xitay türmisige kirishtin burun

11 - Séntebir weqesining besh yilliqi xatiriliniwatqan küni shitabi washin'gtondiki amérika Uyghurliri birleshmisi hem xelq'ara Uyghur kishilik hoquq we démokratiye fondi jem'iyitining re'isi rabiye qadir xanimning 2006 - yilliq nobél tinchliq mukapatining namzatliqigha körsitilgenliki shwétsiye parlaméntining ezasi annéliye énochson teripidin xelq'ara metbu'atlargha élan qilindi.

Roytérs agéntliqining uchurigha asaslan'ghanda, annéliye énochson roytérsge bergen melumatida özining rabiye qadirni nobél mukapatining namzatliqigha körsetkenlikini bildürüp, "rabiye qadir xitayning gherbidiki Uyghur millitining hoquqlirini qoghdash chémpiyoni we xitaydiki eng ataqliq hoquq qoghdighuchilirining biri" dep baha bergen.

Annéliye énochson yene amérika awazi radi'osining ziyaritini qobul qilip, rabiye qadirning nobél tinchliq mukapatigha layiq ikenlikini sherhlep "shinjang rayonida sekkiz milyon etrapida Uyghur yashaydu, ular dawamliq türde özlirining en'eniliri, medeniyiti we dinini tiriship qoghdimaqta. Rabiye qadir ularning anisigha oxshash. Méning qarishimche, uning sekkiz milyon Uyghurning tinchliqni qolgha keltürüshtiki sözchisi ( wekili) qilinishi intayin muhimdur" dégen.

Mukapat sahiplirining ismi 13 - öktebir küni resmiy élan qilinidu

Norwégiyidiki nobél institutining bashliqi gé'ir lundestad bu yil 2 - ayning 1 - künigiche 191 kishining nobél mukapatining namzatliqigha korisitilgenlikini, bu kündiki yighinda 30 din 40 qiche kishining tallinip, bular heqqide mexsus doklat hazirlan'ghanliqini, uningdin kéyin yene 10 ademni resmiy tallaydighanliqini, 10 - ayning 13 - küni mukapatqa érishkenlerning tizimining resmiy élan qilinidighanliqini bildürgen.

Uning éytishiche, 1901-yilidin tartip taki hazirghiche bolghan ariliqta nobél mukapati alghanlarning ichide 12 neper ayal bar iken.

Rabiye qadir xanim- bu sherep aldi bilen Uyghur xelqighe mensup

Rabiye qadir xanim özining bu qétim yene nobél tinchliq mukapatigha namzat bolghanliqidin xushallan'ghanliqini bildürüp, bu sherepning aldi bilen Uyghur xelqighe mensup ikenlikini tekitlidi.

2005 – Yili 26 – yanwar küni rabiye qadir xanimning yoldishi sidiq haji rozi ependi we qizi eqide eyni waqitta xitay türmiside yétiwatqan rabiye qadir xanimgha bérilgen rafto kishilik hoquq mukapati guwahnamisini mezkur fondi jem'iyetning re'isi arné lin'garddin aldi. RFA

Rabiye qadir xanimning nobél tinchliq mukapatining namzatliqigha körsitilgenlikining Uyghur siyasiy dewasining xelq'aralishishida shuningdek uning xelq'ara jem'iyet teripidin étirap qilinishida muhim ehmiyetke ige ikenlikini körsetken dunya Uyghur qurultiyining re'isi erkin aliptékin ependi, eger rabiye qadirning bu mukapatqa sazawer bolsa, Uyghur siyasiy dawasida alemshumul özgirishlerning bolidighanliqini tekitlidi.

Xelq'ara Uyghur kishilik hoquq we démokratiye fondi 90 ming dollar yardemge érishti

Téxi buningdin üch kün ilgiri amérika démokratiyini ilgiri sürüsh fondi rabiye qadirning rehberlikidiki xelq'ara Uyghur kishilik hoquq we démokratiye fondi jem'iyitining yilliq pa'aliyiti üchün 90 ming amérika dolliri bergenlikini élan qilghan idi. Bu, amérika, Uyghurliri birleshmisi we dunya Uyghur qurultiyidin kéyin amérika démokratiyini ilgiri sürüsh fondining yardimige érishken yene bir Uyghur orgini bolup hésablinidu. Rabiye qadir xanim mezkur yardem heqqide öz köz qarishini sherhlep bu yardem pulining Uyghurlar üchün zor qimmetke ige ikenlikini tekitlidi.

Rabiye qadir xanim 2004 - yili xelq'araliq rafto kishilik hoquq mukapatigha érishken bolup, mezkur mukapatqa érishkenlerning töti nobél mukapatigha sazawer bolghan iken.

Rabiye qadir xanimning üch perzentining tutqun qilinip türmige solinishidin kéyin xelq'ara jem'iyet Uyghur kishilik hoquq weziyitige téximu diqqet qilishqa bashlighan bolup, xelq'araliq hoquq teshkilatliri we amérika dölet mejlisining kishilik hoquq ishlirigha mes'ul tom lantos bashchiliqidiki bir qisim ezalirimu xitayni bu mesilide tenqid qilghan idi.

Roytérs agéntliqining uchuridin qarighanda rabiye qadir bu qétimqi namzatlar ichidiki birdin bir parlamént ezaliri teripidin körsitilgen nobél tinchliq mukapatining namzati bolup hésablinidiken. Lékin, xitay tashqi ishlar ministirliqi buningdin narazi bolup, "bu junggo Uyghurlirigha wekillik qilishqa munasip emes adem" dégen. Emma, Uyghur siyasiy pa'aliyetchiliri rabiye qadirning Uyghurlarning heqiqiy awazigha wekillik qilidighanliqini mu'eyyenleshtürmekte. (Ümidwar)