Rabiye qadir xanim norwégiyidiki yighin we metbu'atlarda küchlük tesir qozghidi


2006.11.03
rabiye-rafto200.jpg
Rabiye qadir xanim rafto fondi jem'iyitining yighinining sehniside. Resim: RFA

2 - Noyabirdin bashlap norwégiyining bérgin shehiride rafto fondi jem'iyti qurulghanliqining 20 yilliq xatirlesh murasimi we bu yilliq rafto kishlik hoquq mukapatining tarqitilish munasiwiti bilen kishlik hoquq we démokratiye témisi asasi mezmun qilin'ghan türluk yighin, uchrishish we xatirlesh pa'aliyiti ep bérilishqa bashlidi.

Bu pa'aliyetlerge qatnishish üchün eziz méhman süpitide teklip qilin'ghan Uyghur milli herikitining rehbiri rabiye qadir xanim bérgin shehirige yétip kelgendin kéyin, bu xil pursettin ünümlük paydilinip dunyaning herqaysi jayliridin kelgen kishilik hoquq küreshchiliri we syasiy aktiplargha Uyghurlar we Uyghurlarning nöwettiki kishlik hoquq ehwalini tonushturdi.

Rabiye qadir xanim 2 - noyabir kechqurun rafto fondi jem'iyitide ötküzülgen uchrishishta ilgiri - kéyin bolup rafto kishlik hoquq mukapati we nobil tinchliq mukapatigha érishken iranliq shirin ebadini oz ichige alghan 10 neper rafto mukapati sahibliri shuningdek norwégiye ichi we bashqa ellerdin kelgen kishlik hoquq organlirining xadimliri bilen bir-birlep körüshüp pikir almashturdi we ulargha oz Uyghurlarning kishlik hoquqi mesililiri boyiche hemkarliship ishlesh teklipini qoydi. Shu küni rabiye qadir xanim yene norwégiye döletlik ikkinchi télwiziye qanilining ziyaritini qobul qilip norwégiyiliklerge Uyghurlarning kündin kün'ge yamanliship bériwatqan kishlik hoquq mesililirini anglatti.

3-Noyabir chüshtin burun rafto fondi jem'iyitining uyushturushi bilen xelq'ara kishlik hoquq mesililiri boyiche, 300 din artuq kishining qatnashqan 6 sa'et dawamlashqan chong yighin otkuzuldi.Bu yighinning 2-qismi "terrorzimgha qarshi küresh az sanliq milletlerni basturush körishimu?" dégen témigha béghishlan'ghan bolup, xitay hökümitining xelq'ara térrorizmgha qarshi küreshni Uyghurlarni basturushning bahanisi süpitide qolliniwatqanlighi yighinning muhim kun tertipidin orun aldi. Rabiye qadir xanim 2001 -yili yüz bergen 11-sentebir weqesidin kéyin xitay hökümitining Uyghurlarni dunyagha "terrorist" qilip körsitishke urun'ghanliqi we térrorist nami bilen basturushni jiddileshturgenligini chüshendürüp ötkendin kéyin, yighin'gha qatnashqan muxbirlar we bashqa yighin qatnashchilirinng bu heqte sorighan su'allirigha jawap berdi.

rabiye-norway-200.jpg

Rabiye xanim xitay hökümitining 11-sentebir weqesidin kéyin xelq'ara térrorizmgha qarshi turushni bahane qilip turup barliq Uyghur teshkilatlirini "térrorist teshkilat " we 11 neper Uyghur siyasi pa'aliyetchiliri dunyagha "térrorist" dep élan qilghanliqini emma xelq'ara jem'iyetning axirqi hésabta xitayning bu xil töhmetlirige ishenmigenligini sözlep ötti.

Bulardin bashqa rabiye qadir xanim yene pakit süpitide Uyghur eli partkom sékrétari wang léchu'e|nning 1994 - yili 9 - ayda öz aghzi bilen "biz 8 ay ichide 55 neper térroristni öltürduq" dégen sözini tilgha aldi. Axirda rabiye qadir xanim yene, xitay hökümitining Uyghurlarni yalghuz Uyghur largha qaritilghan basturushi yalghuz Uyghur eli bilenla cheklinip qalmay belki etraptiki qoshna döletlergiche kéngeytkenlikini, jümlidin "shangxey hemkarliq teshkilati" ichidiki döletlerge bésim qilip we ular bilen bu döletlerge qéchip chiqqan Uyghur siyasi aktiplarni tutup xitaygha ötküzup bérish heqqide kélishimlerni tuzup, qayturup bérilgen Uyghurlargha ölum jazasi bergenlikini éniq pakitliri bilen körsitip berdi.

Rabiye qadir xanimning bu qétim norwégiyige qilghan ziyaret pa'aliyiti we bu jeryanda otturigha qoyghan xitayda 2008 -yili ötküzilidighan olimpik tenheriket yighinini bayqut qilish toghrisidiki teshebbusi norwégiye metbu'at sahesi we kishlik hoquq mesililiri köngül bolidighan her sahediki zatlarning küchlük inkasini qozghidi. Hazirghiche "kechlik gézit" ni oz ichige alghan besh gézit we ikki téléwiziye qanili rabiye qadir xanim heqqide keng hejimlik maqale we programmilarni élan qildi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.