Rabiye qadir xanimning norwégiyidiki ziyaret pa'aliyiti ghelibilik axirlashti

• Ixtiyari muxbirimiz abdusemetning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Rabiye qadir xanim yoldishi sidiq haji rozi (sol) norwégiyilik terjiman tayir ependi (ottura) bilen bu yilliq rafto mukapatini tarqitish murasimida. RFA/Abdusemet

Norwégiyining bergin shehride rafto fondi jem'iyitining pa'aliyetlirige qatnashqan Uyghur milli herikitining rehbiri rabiye qadir xanim 4-, 5 - noyabir (shenbe, yekshenbe) künliri yene bir qatar yighin we pa'aliyetlerge qatniship, bu yerdiki norwégiyilik we chet'ellik méhmanlargha Uyghurlarning kishlik hoquq ehwalini dawamliq anglatti.

Kitab tarqitilish mu'arasimi

4-Noyabir küni chüshtin burun bergin sheherlik merkizi kitabxanida bashlan'ghuch mekteptiki ösmür balilar teripidin sizilghan, rabiye qadir xanimning kechürmishliri we Uyghurlarning kishlik hoquq ehwali asasi téma qilin'ghan "bu dunya hem güzel hem nepretlik" namliq balilar resimliri toplimining tarqitilish murasimi bolup ötti. Bu kitabqa rabiye qadir xanim kirish soz yézip bergen we kitabning tékist qismi Uyghurche, norwégiyiche we in'glizche uch xil tilda neshir qilin'ghan bolup, kitabning rabiye qadir xanim we Uyghurlar bilen alahide baghlinishili bar idi. Shu sewebtin rabiye qadir xanim kitabqa imza qoyup bérishke teklip qilindi. Imza qoyush bashlinishtin burun rabiye qadir xanim kitabxanigha toplan'ghan, kitabtiki resimlerni sizghan balilar we bashqa norwégiyiliklerge soz qilip Uyghurlarning ehwalini qisqiche nutuq sözlidi.

Andin kéyin kitab sétiwalghuchilar rabiye qadir xanimning aldigha bir – bir lep kélip imza qoydurdi we rexmet éytti. Kitab sétiwalghili kelgen 11 yashlar chamisidiki bir ösmür dadisi we anisi bilen birge kélip rabiye qadir xanimgha özining chong anisining 2-dunya urushi mezgilide némislar teripidin qolgha élinip, gérmaniyide ikki yil türmide yatqanliqini, rabiye qadir xanimning türme kechürmishlirini chong anisining kechürmishlirige sélishturup, intayin azablan'ghanliqini éytip köz yéshi qildi. Bu sözlerni anglap bu ösmür balining ata-anisi we rabiye qadir xanimmmu özini tutalmay yash tökti.

Kitabqa imza qoyush pa'aliyiti bir sa'etke yéqin dawamlashti. Kishler imza qoydurush dawamida rabiye qadir xanimgha qayta-qayta rexmetler éytti, xatire üchün süretke chüshüshti.

Hörmetke sazawer bolghan kishilik hoquq jengchiliri

Kitabqa imza qoyush pa'aliyiti axirlashqandin kéyin, rabiye qadir hemrahi sidiq haji rozi ependi bilen birge bu yilliq rafto fondi kishlik hoquq mukapatining tarqitilish murasimigha qatnashti. Bu yilliq rafto kishlik hoquq mukapati wéytnamliq budda rahibi, kishlik hoquq pa'aliyetchisi we yazghuchi Thich Quang Do gha bérilgen bolup, wyétnam hökümiti uning bergin shehirige kélip mukapat tapshurup élishigha yol qoymighan, u hazir oz öyide nezerbent astida yashimaqtiken.

Shu küni kechqurun bergin shehiridiki chong konsért zalida rafto fondi jem'iyiti qurulghanliqining 20 yilliq xatirisige béghishlan'ghan konsért ötküzüldi. Konsért bashlinishtin burun rafto fondi jem'iyiti teripidin kishlik hoquq heqqide teyyarlan'ghan "xitabname" élan qilindi. Andin kéyin 20 yildin beri rafto kishlik hoquq mukapatigha érishken rabiye qadir xanimni oz ichige alghan 20 neper kishlik hoquq jengchisining ish-izliri chong ékran arqiliq konsért zaligha yighilghan 3000 ge yéqin kishige bir birlep körsitildi. Konsértning axirqi qismida rafto mukapatigha érishkenlerdin rabiye qadir xanim we bu qétim berginge kelgen bashqa 10 neper kishi sehnige teklip qilinip tamashibinlarning hörmet salimini qobul qildi.

Konsért axirlashqandin kéyin, rafto fondi jem'iyiti rafto mukapatigha érishken shexslerge xatire buyumi teqdim qildi. Rabiye qadir xanimmu, rafto fondi jem'iyitining Uyghur xelqining kishlik hoquqi üchün ishligen xizmetliri we körsetken tirishchanliqligha rexmet éytish yüzisidin Uyghur chalghu eswablirining kichiklitilgen modéli we ataqliq Uyghur ressami ghazi emetning "muqam" namliq resimini xatire üchün rafto fondi jem'iyitige teqdim qildi.

Aldirash we utuqluq seper

Rabiye qadir xanim ilgiri rafto mukapatigha érishken méhmanlar we rafto fondi xizmetchiliri bilen. RFA/Abdusemet

5-Noyabir, yekshenbe rabiye qadir xanim we yoldishi sidiq haji ruzi ependi, bashqa méhmanlar bilen birge bundin yuz yil burun alemdin ötken ataqliq norwégiye kompozitori Edvard Grieg ning xatire muzéyini ziyaret qildi, chüshtin kéyin ataqliq kishlik hoquq pa'aliyetchisi, proféssor Thorolf Rafto xizmet qilghan norwégiye soda ali mektipide orunlashturulghan chüshlük tamaqqa daxil boldi. Rafto fondi jem'iyiti del Thorolf Rafto ning ghayisige warisliq qilish we uning ishlirini dawam qilish üchün, uning wapatidin bir yil kéyin, yeni 1986-yili qurulghan we uning nami bilen atalghan.

Rabiye qadir xanimning bu qétimqi norwégiye kélishtiki asasi meqsidi bergin shehride ötküzilidighan rafto fondi jem'iyiti qurulghanliqining 20 yilliq xatirlesh murasimigha qatnishishtin ibaret bolsimu, emeliyette rabiye qadir xanimning ziyaret pa'aliyiti meyli waqitning uzunluqi jehettin bolsun, meyli ziyaret mezmuni jehettin bolsun esli mölcherdikidin kop halqip ketti. Rabiye qadir xanim bu qétim osloda we bergin shehride bolup jemi 9 kun pa'aliyet élip bardi. Bu jeryanda norwégiyening hökümet we bashqa muhim orunlirida xizmet qilidighan köpligen muhim shexisler, herqaysi ellerdin kelgen kishlik hoquq pa'aliyetchiliri bilen uchrashti. Bu jeryanda rabiye qadir xanimning Uyghurlarning kishlik hoquq ehwalini kishilerge yetküzüshke keng imkaniyetler tughdurup bérildi. Axbarat orunlirimu yéqindin maslashti. Rabiye qadir xanim özining bu qétimqi ziyaritining oylighinidinmu utuqluq bolghanlighini, özining bunningdin intayin memnun ikenlikini bildürdi.

6-Oktebir chüshtin burun sa'et 10 da rabiye qadir xanim we yoldishi sidiq haji ruzi ependi norwégiyidiki 9 künlük ziyaret pa'aliyitini ghelibilik tamamlap bergin sheridin amérikigha yürüp ketti. (Abdusemet)