Rabiye qadir xanim norwégiye parlamént ezaliri bilen körüshti

• Ixtiyari muxbirimiz abdusemetning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Norwégiye skandinawiyige jaylashqan bolup, rabiye qadir xanim nobél tinchliq mukapatigha namzatliqqa körsitilgende, xitay da'iriliri béyjingni ziyaret qiliwatqan norwégiye parlamént ezalirighi norwégiyige jaylashqan nobél komitétigha rabiye xanimgha tinchliq mukapati bermeslik heqqide bésim ishlitishke ündigen idi.

Norwégiyining paytexti oslo shehride ziyarette boliwatqan Uyghur milli herikitining rehbiri rabiye qadir xanim 1-noyabir küni chüshtin burun norwégiye parlaméntida bir qisim parlamént ezaliri we norwégiyidiki asasliq chong partiyilerdin bolghan "ongchilar partiyisi", "sotsiyalistik solchilar partiyisi", "algha partiyisi" we "xristi'an démokratlar partiyisi" ning bashliqliri we tashqi ishlargha mes'ul xadimliri bilen uchrashti.

Uyghurlarning nöwettiki kishilik hoquq ehwali tonushturuldi

Uchrishishta rabiye qadir xanim ulargha Uyghurlarning kimliki, kommunist xitay hakimiyitining Uyghur elini qachan we qandaq bésip alghanlighini qisqiche chüshendürüp ötkendin kéyin, asasliq qilip, Uyghurlarning nöwettiki kishlik hoquq ehwalini tepsili tonushturup ötti.

Rabiye qadir xanim körüshüsh dawamida norwégiye parlamént ezaliri we herqaysi partiyiler wekillirige iltimas qilip, norwégiye hökümiti, norwégiye parlaménti we norwégiyidiki herqaysi partiyilerning Uyghurlarning kishlik hoquq ehwaligha yéqindin köngül bolushini, xitay da'irliri bilen bolghan uchrishish we söhbetliride Uyghur mesilisini otturigha qoyushini, shuningdek norwégiye parlaméntida mexsus tibet ishlirigha köngül bolidighan tibetni qollash guruppisi bolghinigha oxshash, mexsus Uyghur mesilsi boyiche xizmet ishleydighan Uyghurlarni qollash guruppisiningmu teshkil qilinishini umut qilidighanlighini otturigha qoydi. Uchrishishqa qatnashqan norwégiye terep wekilliri rabiye qadir xanimning iltimasigha qarita ijabiy jawaplarni qayturdi.

Norwégiye parlaméntidiki ikki sa'et dawamlashqan uchrishish axirlashqandin kéyin, rabiye qadir xanim we yoldishi sidiq haji rozi ependi, norwégiyining sabiq bash ministiri Shell Magne Bondevik teripidin qurulghan "oslo tinchliq merkizi" ni ziyaret qildi. Ziyaret dawamida bu merkezning diréktori, qoshumche b d t pen, ma'arip we medeniyet ishliri boyiche parizh bölümining xadimi Einar Steensnæs ependi we merkezning meslehetchi xadimi Hilde Salvesen xanim bilen körüshüp ulargha Uyghurlarning nöwette duch kéliwatqan kishlik hoquq mesililirini, jümlidin Uyghur milli ma'aripining xitaylashturlishi, Uyghur milli medeniyiti we sen'itining jiddi krizisqa duch kéliwatqanliqi we bashqa birqatar muhim mesililerni chüshendürüp ötti. Einar Steensnæs Ependi inkas bildürüp, "bizning tinchliq merkizimiz" dunyada tinchliqni ilgiri sürüsh üchün xizmet qilidu, emma tinchliq bilen kishlik hoquq mesilisining biwaste munasiwiti bar, méningche kishlik hoquq buzghunchiliqqa uchrighan yerde heqiqi tinchliqmu bolmaydu, biz Uyghurlarning ehwali bilen yéngidin tonushtuq, bundin kéyin Uyghurlarning kishlik hoquq mesilisige yéqindin diqqette bolimiz, hemde qolimizdin kélishche yardemde bolushqa tirishimiz" dédi.

Rabiye qadir: téximu köp bedel töleshke razimen

"Oslo tinchliq merkizi" diki uchrishish axirlashqandin kéyin rabiye qadir xanim, norwégiyidiki muhim gézitlerdin biri bolghan "kün we tün" géziti muxbirining ziyaritini qobul qildi. Muxbir rabiye qadir xanimning hayat kechürmishliri we bigunah türmide yétiwatqan perzentlirining ehwalini anglighandin kéyin, "siz oz millitingiz üchün shunche kop qurabanlarni béripsiz, siz bu qilghanlirim erziydu dep qaramsiz? eger siz bu qeder bedellerni töleshni bilginingizde yene mushu yolni tallighan bolamtingiz? dep su'al qoydi. Rabiye qadir xanim jiddi terizde: "millitim üchün töligen bedellirim erziydu hem téximu kop bedellerni töleshke razimen, eger qayta tallash toghra kelginide yene hich ikkilenmestim mushu küresh yolini tallayttim" dep jawap berdi.

Shu küni kechqurun rabiye qadir xanim oslodiki besh künlük ziyaret pa'aliyitini ghelibilik tamamlap norwégiyining ikkinchi chong shehiri bolghan bérgin shehirige yürüp ketti.

Rafo fondi jem'iyitining 20 yilliq xatire murasimi we bu yilliq rafto mukapatining tarqitilish murasimi kéyinki birqanche kun ichide bérgin shehride ötküzilidighan bolup, bergin sherige kelip bu paliyetlerege qatnishish rabiye qadir xanimning bu qétimqi norwégiye sepirining asasi meqsiti idi.

Shu yer waqti bilen kech sa'et yettilerde rabiye qadir xanim we sidiq haji rozi ependi bérgin shehirige yétip keldi, bergin shehiri we etraptiki rayunlarda yashaydighan Uyghurlar ayrodromgha chiqip ularni qizghin kütüwaldi. (Abdusemet)