Хитай рабийә қадирниң пәрзәнтлирини сотлашни кечиктүрди

• Мухбиримиз әркинниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Абликим абдуреһим. Хитай даирилири уни 1 – июн күни қолға алғандин буян, аилә тавабатлири униң дерикини алалмиған.

Җуңго даирилири әсли рабийә қадирниң қаһар абдуреһим вә алим абдуреһим исимлик 2 оғлини "бөлгүнчилик" вә "баҗ оғрилаш" җинайити билән әйибләп, 28 - июлда рәсмий сотлимақчи иди. Лекин сот ечилишқа 3 күн қалғанда, үрүмчи шәһәрлик тәңритағ сот мәһкимиси вә тәптиш даирилири сот күнини муддәтсиз кечиктүргән.

Әйибләштики "бөлгүнчилик" чиқириветилгән

Сот мәһкимиси рабийә қадирниң үрүмчидики туғқанлири вә қаһар билән алимниң адвокатиға пәйшәнбә күни сотниң кечиктүрүлгәнликини туюқсиз уқтурған болсиму, лекин сотниң қачанға кечиктүрүлгәнлики вә немә үчүн кечиктүрүлгәнликини чүшәндүрмигән.

Рабийә қадир аилә - тавабатиниң әскәртишичә, хитай тәптиш даирилириниң қаһар вә алимлар үстидин тәйярлиған әйибнамисидә дирамматик өзгириш болмақта. Әйибнамида җавабкарларни "дөләт һакимийитини ағдурушқа урунған", "кишиләрни миллий бөлгүнчиликкә қутратқан" дәйдиған әйибләшләр чиқирип ташланған болуп, пәқәт "баҗ оғрилиди" дегән әйибләшни сақлап қалған. Рабийә қадирниң йолдиши сидиқһаҗи рози болса бу әйибләшни рәт қилмақта. У, пәрзәнтлирини ширкәтниң қануни вәкили болмиса, "уларни җавабкарлиққа тартишниң қануний асаси немә" дәйду.

Абликим абдуреһимниң из дерикини техичә йоқ

Рабийә қадирниң аилә тавабати пәрзәнтлири қолға елинған аз кәм 2 айдин бери 2 - оғли абликим абдуреһимниң из дерикини, йеқинда бир сақчи уларниң аилисигә келип абликимни давалитишқа 1000 йүән беришни тәләп қилғанниң сиртида һазирғичә алалмиған.

Абликим абдуреһим алим абдуреһимниң қатарида "дөләт һакимийитини ағдуруш" миллий бөлгүнчиликкә қутратқулуқ қилиш" вә "баҗ оғрилаш" билән сотланмақчи иди. Җуңго һөкүмити илгири рабийә қадир вә униң пәрзәнтлирини 1992 -йилдин таки һазирғичә 8 милйон йүән "баҗ оғрилиған" дәп әйиблигән болсиму, лекин тәңритағ тәптиш мәһкимиси тәйярлиған йеңи әйибнамисида қаһар абдуреһимни 2 милйон йүән, алим абдуреһимни 200 миң йүән баҗ оғрилиған, дәп әрз қилған.

Қаһарниң адвокати әхмәт садир сотниң кечиктүрүлгәнликини етирап қилди. У, сот мәһкимисиниң сот күни кечиктүрүлгәнлики һәққидики уқтурушини пәйшәнбә күни тапшурувалған. Сотниң кечиктүрүлүшиниң сәвәбини билмәйдиғанлиқини тәкитлигән адвокат," ениқлайдиған ишлар бар, дәйдиғу" деди.

Биз тәңритағ сот мәһкимиси вә тәптиш даирилиригә телефон қилған болсақму, лекин телефонимизни алидиғанлар чиқмиди.

Америка даирилири йеқиндин көңүл бөлүп кәлгән

Алим вә қаһар абдуреһимлар 1 - июнда қолға елинғандин кейин, бу вәқә америка ташқи ишлар министирлиқиниң диққитини қозғиған вә америкиниң бейҗиңдики әлчиханиси вәқәни сүрүштүргән иди.

Америка ташқи ишлар министирлиқи баянатчиси әйни чағда, "рабийә қадир пәрзәнтлириниң қолға елинғанлиқидин әнсираватимиз" дәп тәкитлигән вә "улар мәйли қандақ сәвәбтин қолға елинған болмисун қоюп берилиши керәк" дәп әскәрткән иди. Лекин бейҗиң һөкүмити рабийә қадир пәрзәнтлириниң дилосини сүрүштүргән америка әмәлдарлириға "биз уларни җуңго қанунлири бойичә бир тәрәп қилимиз" дәп җаваб бәргән. Бу қетим сотниң кечиктүрүлгәнлики америка даирилириниң бу дилоға арилашқанлиқи билән мунасивәтлик яки әмәслики мәлум әмәс.

Сидиқ һаҗи: ширкәтни сақчилар башқурса алим қандақ баҗ оғрилайду?

Адвокат әхмәт садирниң әскәртишичә, тәптиш мәһкимиси җавабкарларни пәқәт"баҗ оғрилаш җинайити"биләнла әйиблимәкчи. У, тәптиш мәһкимиси баҗ миқдарини "қайта бекитмәкчи охшайду" деди.

Рабийә қадир 1999 - йили қолға елинғандин кейин әқидә ширкитини алим абдуреһим 2005 - йили 5 - айда сақчилар бу ширкәткә бесип кирип, ширкәтниң пүтүн тохтам вә һөҗҗәтлирини елип кәткичә рабийә қадирға вакалитән башқурған. Мәркизи вашингтондики уйғур кишилик һоқуқ программиси 6 - июл күни елан қилған бу һәқтики баянатида, алим абдуреһимниң тән җазаси астида мәҗбурий иқрар қилдурулғанлиқини вә иқрарнамиға имза қойғанлиқини әскәртип, "алим абдуреһимниң саламәтлик әһвалидин қайғуриватимиз" дәп тәкитлигән иди.

Сидиқһаҗи рози, "сақчилар ширкәт башқурған әһвал астида алим абдуреһим қайси йол билән баҗ оғрилиған болиду" дәйду. Алим абдуреһим билән қаһар абдуреһим һазир тәңритағ җамаәт хәвпсизлик идарисиниң түрмисидә тутуп турулмақта. Лекин, рабийә қадир аилиси абликим абдуреһимниң һазир қәйәрдә тутуп турулуватқанлиқидин вә саламәтлик әһвалидин һазирғичә хәвәр алалмиған. Сақчилар абликим абдуреһимни бу йил 30 - майда уланбайда тосувелип урғандин кейин, у дохтурханиға елип берилған, лекин сақчи даирилири қайси дохтурханиға елип берилғанлиқини мәхпий тутқан иди. (Әркин)