Xitay da'iriliri rabiye qadirning perzentliri üstidin pat arida sot achmaqchi

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Rabiye qadir xanimning perzentliri. Arqa ret soldin: ablikim abduréhim, alim abduréhim. Aldi ret soldin: qahar abduréhim, roshen'gül abduréhim.

Uyghur kishilik hoquqi we démokratiye herikitining yétekchisi rabiye qadir xanimning oghullirini sotlash bir mezgil kéchiktürülüp, bu yilqi nobél tinchliq mukapatining la'uriyati élan qilin'ghandin kéyin uzun ötmeyla bashlandi.

Xitay teptish da'iriliri rabiye qadirning ürümchidiki a'ile tawabatigha alim abduréhim we qahar abduréhimlarning peyshenbe küni sotlinidighanliqini uqturghan. Esli alim abduréhimlarning soti bu yil 8 - ayning 19 - küni échilmaqchi idi. Lékin xitay da'iriliri sot künige bir kün qalghanda sotni tuyuqsiz kéchiktürgen we sotning nime üchün kéchiktürülgenlikini chüshendürmigen. Xitay teptish da'iriliri rabiye qadir xanimning perzentlirini bu yil 6 - ayning bashliri qolgha alghandin kéyin, deslepte döletni parchilash, dölet hakimiyitini aghdurush, baj oghrilash bilen eyiblidi. Rabiye qadirning chong qizi roshen'gül abduréhim saqchilar bilen maslashmighan, dep nezerbent qilindi.

Perzentlerning adwokati: méni qayta aware qilmang

Xewerlerge qarighanda xitay da'iriliri peyshenbe küni alim abduréhim bilen qahar abduréhim üstidin sot achmaqchi. Alim abduréhimlarning adwokati exmet sadirning eskertishiche, sot mehkimisi uninggha sotning peyshenbe küni échilidighanliqini uqturghan. U, diloning tepsili ehwali heqqide toxtilishni ret qilip, uni qayta aware qilmasliqimizni telep qildi.

Uyghur aptonom rayoni jama'et xewpsizlik nazariti alim abduréhim bilen ablikim abduréhimlarni bu yil 6 - ayning 1 - küni ürümchide qolgha aldi. Qahar abduréhimni aqsuda qolgha élip ürümchige aptobusta yallap kelgen. Ular qolgha élinishtin sel burun amérika dölet mejlisining 3 kishilik bir tekshürüsh ömiki ürümchini ziyaret qiliwatqan bolup, tekshürüsh ömiki rabiye qadirning perzentliri bilen körüshüshni telep qilghan bolsimu, lékin ret qilindi.

Jama'et xewpsizlik nazaritining 3 - bashqarmisidiki saqchilar alim abduréhimlarni amérika tekshürüsh ömiki bilen qet'i körüshmeslik toghrisida agahlandurghan. Etisi saqchilar rabiye qadirning perzent we newrilirini mashinida ulanbaygha élip bérip, alim we ablikimlarni yol üstide urush weqesi yüz bergen idi. Bu weqedin kéyin xitay da'iriliri alim abduréhimlarning resmiy qolgha élin'ghanliqini we sotlaydighanliqini jakarlap, rabiye qadirning chong qizi roshen'gül abduréhim a'iliside nezerbent astigha élindi.

Rabiye qadir xanim: alim abduréhimlarni sotlash méningdin öch élishni meqset qilghan

Rabiye qadir xanim, alim abduréhimlarning sotini peyshenbe küni qaytidin bashlash nobél tinchliq mukapatigha namzat qilip körsitilgenliki bilen munasiwetlik, dep qaraydighanliqini bildürmekte.

Rabiye qadir xanim shwétsiye parlamént ezasi éniksén xanim teripidin bu yilqi nobél tinchliq mukapatining namzatlirigha körsitilgen. Gerche bu yilqi mukapat uninggha bérilmigen bolsimu, lékin mukapat élan qilinishtin burun élip bérilghan xelq rayini sinash netijiliride rabiye qadir aldinqi qatardiki 3 namzatning biri idi.

Uyghur aptonom rayoni partkomining sékrétari wang léchüen 16 - öktebirde muxbirlarni kütüwélish yighini ötküzüp, rabiye qadir xanimning nobél mukapatigha namzat qilip körsitilgenlikini eyibligen. Rabiye qadir xanimning 2- oghli ablikim abduréhimning ehwali hazirghiche melum emes. U, ilgiri "dölet hakimiyitini aghdurmaqchi, dep eyiblen'gen bolsimu, lékin teptish mehkimisi uning bu qétim nime üchün alim we qahar abduréhimlar bilen birge sotlanmaydighanliqini chüshendürmigen. Rabiye qadir xanim, "alim abduréhimlarni sotlash méningdin öch élishni meqset qilghan," deydu.

Xitay da'irilirining rabiye qadir perzentlirini qolgha élish we sotlash herikiti amérika, yawropa ittipaqi we xelq'ara kishilik hoquq teshkilatlirining eyiblishige uchrimaqta. Amérika tashqi ishlar ministirliki bu heqtiki bir bayanatida rabiye qadirning perzentlirini qandaq sewebdin qolgha alghan bolushidin qet'i nezer derhal qoyuwétishni telep qilghan bolsimu, lékin xitay hökümiti buni ret qilip keldi. Amérika tashqi ishlar ministirliqidiki weqedin xewerdar ismini ashkarilashni xalimaydighan emeldarlarning eskertishiche, xitay da'iriliri rabiye qadirning perzentlirini xitay qanunliri boyiche bir terep qilimiz, dep jawap bergen.

Rabiye qadir: perzentlirimni sotlash xitay qanunlirining özige xilap

Perzentlirini gunahsiz, dep tekitligen rabiye qadir xanim, "ularni sotlash xitay qanunlirining özige xilap", dep körsetti.

Alim abduréhimlarning soti Uyghur aptonom rayoni partkomining 7- nöwetlik qurultiyi échilip qanche kün ötkendin kéyin bashlanmaqchi. Qurultayda partkom sékrétari wang léchüen, Uyghur pa'aliyetchilirige qarshi "aldin'ala zerbe bérish, bash kötürgen yerde yoqitish "siyasitining dawamlashturulidighanliqini tekitligen.

Xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri xitay da'irilirini térorizimgha qarshi turush urushni bahane qilip, Uyghurlarning siyasi, diniy we mediniyet hoquqini depsende qiliwatidu, dep eyiblimekte. Amérika tashqi ishlar ministirliqi diniy erkinlik doklatida xitay da'irilirini Uyghur siyasi öktichiler we oxshimighan qarashtiki diniy pa'aliyetchilerni térorchilar qatarida jazalimaqta, dep eyibligen. (Erkin)