Rabiye qadir xanim qatnash weqesige uchrap yarilandi

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Rabiye qadir xanim amérikigha kelgen küni yoldishi sidiq haji bilen. Rabiye qadir xanim 2005-yili 17-mart küni xitay türmisidin azad bolup amérikigha kelgen idi.

Amérika hökümitining bésimi bilen xitay türmisidin qoyup bérilgen Uyghur kishilik hoquqi we démokratiye herikitining rehbiri rabiye qadir xanim, yéqinda amérikining wirjiniye shtatidiki öyi etrapida qatnash weqesige uchrap yarilandi.

Sirliq qatnash hadisisi

Weqe 1 - ayning 5- küni shu yerning waqti bilen kech sa'et 7:00 ler etrapida yüz bergen. Weqe yüz bergende u katipi bilen birge washin'gtondiki ishxanisidin öyige qaytip kéliwatatti. Weqede rabiye qadir xanim yarilan'ghan bolsimu, emma salamet hayat qaldi. Uning katipi yénik derijide yarilan'ghan. Saqchi terepning doklatida körsitilishiche, weqe bir minibusning rabiye qadir xanimlar kéliwatqan yolgha qarshi tereptin üsüp kirip soquwétishi netijiside kélip chiqqan bolup, weqedin kéyin minibusning shopuri qéchip ketken. Saqchilar weqe tughdurghan shopurni dawamliq izdimekte.

Rabiye qadir xanimning yoldishi sidiq haji rozi ependi weqeni "sirliq bir qatnash hadisisi, dep atidi. Sidiq hajining eskertishiche, rabiye qadir xanim hazir dawalanmaqta. Sidiq haji "rabiye qadirning salametliki asta - asta eslige kelmekte" deydu. Emma u rabiye qadirning salametlik ehwali heqqide tepsili uchurlar bilen teminleshni ret qildi.

Uyghur herikitidiki simwolluq shexs

Rabiye qadir xanim ötken yili 3 - ayning 17 - küni xitay türmisidin qoyup bérilip amérikigha kelgendin béri, Uyghur kishilik hoquqi we milliy dawasining xelq'aralishishini ilgiri sürüsh yolida aktip pa'aliyetler élip barmaqta idi. U,xelq'ara Uyghur kishilik hoquqi we démokratiye fondi jem'iyitini qurup, washin'gtonda ishxana tesis qilghan. Ötken yili 10 - ayda yawropadiki 7 döletke Uyghurlar mesilisini tonushturush boyiche ziyaret sepiri élip barghan idi. U amérikigha kelgendin buyan, qisqa waqit ichide Uyghur herikitidiki simwolluq shexske aylandi.

Bu rabiye qadir xanimning hayatida hazirghiche bu xil tasadipiy weqelerge 4 - qétim uchrap salamet qutulushi bolup hésablinidu. Saqchi terepning doklat qilishiche, qatnash weqesi sadir qilghan minibus oghrilan'ghan mashina bolup, weqe yüz bergen shu küni saqchilar minibusning esli igisi we uning shérikini tépip soraq qildi. Emma ular saqchilar teripidin soraq qilin'ghiche mashinisining oghrilan'ghanliqini bilmeydiken.

Weqedin hayat qélishning özi bir möjize

Saqchilar weqege bir qatnash hadisisi nuqtisidin mu'amile qilsimu, emma " her xil éhtimalliqlar" ning mewjutluqini chetke qaqmasliqimiz mumkin, dep tekitligen.

Weqening yüz bérish jeryani toghrisida rabiye qadir xanimning katipi süreyye muxbirimizning so'allirigha jawap bérip, weqening 5-yanwar küni yüz bergenlikini, qarshi terepning rabiye qadir xanim olturghan mashinini ikki qétim soqqanliqi heqqide éytti.

Süreyye xanim "weqedin hayat qélishning özi bir möjize" deydu. Uning eskertishiche, qatnash weqesining yüz bérish derijisi éghir bolup, mashina pütünley weyran bolghan.

Sidiq haji rozi bu weqe, rabiye qadir xanimning buningdin kéyin élip baridighan pa'aliyetlirige tesir körsetmeydighanliqini bildürdi. U, déloning tepsilati we saqchi terepning weqe toghrisidiki meydani heqqide ilgirilep toxtilishni xalimighan bolsimu, emma buningdin kéyin rabiye qadirning bixeterlikini kücheytip, hushyar bolushimizgha toghra kélidu, dédi.

Weqe yüz bergendin kéyin munasiwetlik kishiler ehwalni aq saray, amérika tashqi ishlar ministirliqi we amérika fédéral tekshürüsh idarisi qatarliq orunlargha melum qilghan. Hazirghiche amérika hökümet da'iriliridin weqe toghrisida héchqandaq inkas kelmidi. Igilishimizche munasiwetlik orunlar saqchi terepning axirqi doklatini kütüshke toghra kélidighanliqini bildürgen.

Xitay da'iriliri rabiye xanimni qarilap kelgen

Bu weqe xitay da'irilirining 2006 - yili" milliy bölgünchiler " ge qarshi küresh intayin keskin élip bérilidighanliqini jakarlap uzun ötmigen bir chaghda yüz berdi.

Xitay hökümiti Uyghur aptonom rayonida sherqiy türkistan küchliri, siyasiy köz qarishi oxshimaydighan Uyghurlar we diniy öktichilerni " térrorchi, milliy bölgünchi we diniy esebiyler" dep basturmaqta. Uyghur aptonom rayonining re'isi isma'il tiliwaldi ötken yilning axiri élan qilghan yéngi yil tebriknamisida 2006 - yili " memliket ichi we sirtidiki milliy bölgünchilerge qarshi küresh intayin keskin élip bérilidu " dep jakarlighan.

Buningdin ilgiri ötken yili 9 - ayda aptonom rayonning partkom sékrétari wang léchü'en, rabiye qadirxanimni "térrorchilar" we "milliy bölgünchiler" bilen til biriktürdi dep tenqid qilghan. U, rabiye qadirni " Uyghur aptonom rayoni qurulghanliqining 50 yilliqini tebriklesh pa'aliyitige buzghunchiliq qilishni pilanlimaqta " dep eyibligen. Xitay tashqi ishlar ministirliqi bayanatchisi 12 - ayda amérikini " rabiye qadirgha siyasiy sehne hazirlap bermekte " dep tenqidligen idi. (Erkin)