Xelq'ara teshkilatlar rabiye qadirning qoyup bérilgenlikini qarshi aldi

• Muxbirimiz qanatning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri , ataqliq Uyghur kishilik hoquq pa'aliyetchisi rabiye qadirning xitay hökümiti teripidin qoyup bérilgenlikini qarshi alidighanliqini bildürdi. Shundaqla ular, rabiye qadirning qoyup bérilishi xitay hökümitining dunya jama'etchilikini xitayda kishilik hoquq weziyitining yaxshlan'ghanliqigha ishendürüsh üchün ishletken bir siyasiy taktisiki bolushi mumkinliqini tekitlimekte .

Xitay hökümiti kishilik hoquqni depsende qilishni toxtatmaydu

Xelq'ara kechürüm teshkilati teripidin peyshenbe küni rabiye qadirning qoyup bérilishi munasiwiti bilen ilan qilin'ghan bayanatta mundaq déyilgen: " yawrupa ittipaqi xitaygha qarita yolgha qoyghan qoral imbargosini bikar qilish meslisini munazire qiliwatqan bir peyitte, rabiye qadirning qoyup bérilgenliki xitayda kishilik hoquq weziyitining yaxshilan'ghanliqining bir ispati dep otturigha qoyulishi mumkin. Rabiye qadirning qoyup bérilishi bilen, xitay hökümiti özlirining diniy we siyasiy köz qarashlirini tinch yol bilen ipadiligen kishilerni tutup qamash qilmishilirini toxtatmaydu".

Xitayning rabiye qadirni qoyup bérishtin bashqa charisi qalmighan idi……. Rabiye qadirning xitay hökümiti teripidin qoyup bérilgenliki uning nobél tinchliq mukapati kandidatliqigha héchqandaq tesir yetküzmeydu.

Xelq'ara kechürüm teshkilati bayanatida, rabiye qadirning xitay hökümiti teripidin qoyup birilgen küni , amérika, shiwitsariyining jenwe shehiride dawamlishiwatqan birleshken döletler teshkilati kishilik hoquq komitétining yilliq yighinida xitayni eyipleydighan qarar layihsi sunmaydighanliqini ilan qilghanliqi, xitayning rabiye qadirni qoyup bérishte yene bir siyasiy oyun oynighanliqining bir ispati bolushi mumkinliki tekitlen'gen .

Yene nurghun kishiler türmilerde yétiwatidu

Bayanatta yene , rabiye qadirning qoyup bérilishi bilen peqet bir Uyghur siyasiy tutqunining erkinlikke érishkenliki, xitay türmiliride yene toxti muzart , abdughini memtimin qatarliq "dölet mexpiyetlikini pash qilghan" we bölgünchilik pa'aliyiti bilen shughullan'ghan dep eyiblen'gen nurghunlighan siyasiy tutqunlarning sewepsiz yitiwatqanliqi tekitlen'gen .

Rabiye qadirning qoyup bérilishi bilen, xitay hökümiti özlirining diniy we siyasiy köz qarashlirini tinch yol bilen ipadiligen kishilerni tutup qamash qilmishilirini toxtatmaydu

Lékin 2004 - yilidiki yilliq mukapatini rabiye qadirgha bergen xelq'ara kishilik hoquq teshkilati bolghan norwigiydiki rafto teshkilatining re'isi arni, rabiye qadirning qoyup bérilishi munasiwiti bilen radi'omizgha bergen bayanatida, " xitay hökümiti rabiye qadirni qoyup bérishke mejbur boldi . Chünki, uning qoyup bérilishi üchün xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri keng kölemlik bir heriket élip bériwatatti. Dunyadiki nurghun döletlerning siyasiy rehberliri bolupmu, amérika prizdénti jorj bush we amérika tashqi ishlar ministiri kondaliza rays jiddi bir pa'aliyet ichide idi . Qisqiche qilip éytqanda, rabiye qadir mesilisi xitay hökümiti üchün chong bir siyasiy mesilisige aylan'ghan . Rabiye qadir mesilisi xitay- amérika munasiwetliridiki muhim we halqiliq bir mesile bolup qalghan . Shunga xitayning rabiye qadirni qoyup bérishtin bashqa charisi qalmighan idi", dédi.

Nobél mukapati kandidatliqigha tesir yetküzmeydu

Bu yilqi nobil tinchliq mokapatining rabiye qadirgha bérilishi üchün pa'aliyiti üzlüksiz dawamlashturidighanliqini tekitligen rafto kishilik hoquq teshkilatining re'isi arni "rabiye qadirning xitay hökümiti teripidin qoyup bérilgenliki uning nobél tinchliq mukapati kandidatliqigha héchqandaq tesir yetküzmeydu . Rabiye qadir pütün Uyghurlarning anisi , ularning bayanatchisi hésablinidu. Shuning üchün, u hélimu dunya jama'etchilikining diqqitini sherqi türkistandiki weziyetke tartishta nahayiti chong rol oyniyalaydu. U emdi Uyghurlar üchün nurghun échilmighan hökümet ishiklirini ichishi mumkin", dédi .

Bügün norwigiyide rabiye qadirning qoyup bérilgenlikini alahide qutlaydighanliqini tekitligen rafto teshkilatining re isi arni, "biz rabiye qadirning qoyup bérilgenlikidin nahayti xursen, lékin xitayda hélimu türmilerde yétiwatqan minglighan siyasiy tutqunning qoyup bérilishi üchün pa'aliyetlirimizni üzlüksiz dawamlashturimiz", dédi . (Qanat)