Rafto fondi jem'iyiti bashliqi Arne Lyngård: "bu bizningmu arzuyimiz idi"

• Ixtiyari muxbirimiz abdusemetning bu heqtiki melumati
• Download story audio

2005 – Yili 26 – yanwar küni kechte sidiq haji rozi ependi rafto kishilik hoquq fondi jem'iyitining re'isi arné lin'garddin rabiye qadir xanimgha bérilgen rafto kishilik hoquq guwahnamisini wakalitentapshurup alghan idi. RFA

Norwégiye rafto fondi jem'iyiti 2004-yilliq rafto kishlik hoquq mukapatini eyni waqitta xitay türmiside yétiwatqan rabiye qadir xanimgha bergen bolup, hazirghiche Uyghurlarning kündin – kün'ge yamanliship bériwatqan kishlik hoquq ehwalini norwégiye ichi we xelq'aragha anglitish üchün köpligen xizmetlerni ishlep keldi. Biz nobel tinchliq mukapati we rabiye qadir xanimning bu mukapatqa sazawer bolush mumkinchiliki heqqidiki köz qarishini bilip béqish üchün rafto fondi jem'iyitining bashliqi Arne Lyngård ependi ziyaret qilduq.

Uyghur démokratiye we kishlik hoquq herikitining rehbiri rabiye qadir xanimning 2006 – yilliq nobil tinchliq mukapatigha namzat qilip körsitilishi we namzatlar ichidiki eng küchlük üch namzat qataridin orun élishi yalghuz Uyghurlarnila emes, Uyghurlarning kishlik hoquq mesilisige yéqindin köngül bolup kéliwatqan norwégiye rafto fondi jem'iyitidikilernimu xoshalliqqa chömdürdi.

Norwégiye rafto fondi jem'iyiti 2004-yilliq rafto kishlik hoquq mukapatini eyni waqitta xitay türmiside yétiwatqan rabiye qadir xanimgha bergen bolup, hazirghiche Uyghurlarning kündin – kün'ge yamanliship bériwatqan kishlik hoquq ehwalini norwégiye ichi we xelq'aragha anglitish üchün köpligen xizmetlerni ishlep keldi. Biz nobel tinchliq mukapati we rabiye qadir xanimning bu mukapatqa sazawer bolush mumkinchiliki heqqidiki köz qarishini bilip béqish üchün rafto fondi jem'iyitining bashliqi Arne Lyngård ependi ziyaret qilduq.

Arne Lyngård Rabiye qadir xanimning bu yilliq nobil tinchliq mukapatigha namzat bolghanliq xewirini anglap bek xoshal bolghanlighini shuningdek rabiye qadir xanimni bu mukapatqa érishishke eng layiq kishi dep qaraydighanlighini bildürüp mundaq dédi:

"Rabiye qadirning bu yilliq nobil tinchliq mukapatining namzatliqigha körsitilishi yene kélip eng küchlük namzatlar qataridin orun élishi meni we fondi jem'iyitimizdiki bashqa barliq xadimlarni hayajan'gha chömdürdi. Bundaq bolushi bizning hem arzuyimiz idi. Méningche rabiye qadir bu mukapatqa eng layiq namzat. Chünki u Uyghur kishlik hoquq we démokratiye herikitining bayraqdari, u öz xelqining heq-hoquqlirini qoghdash üchün nurghun bedellerni tölidi hem tölewatidu.

Arne Lyngård Ependi yene, eger rabiye qadir xanim nobil tinchliq mukapatigha sazawer bolsa buning Uyghurlarning nöwette élip bériwatqan démokratiye we kishlik hoquq herkitige körsitidighan tesiri heqqide munularni éytti:

"Nobil tinchliq mukapatining xelq'aradiki tesiri intayin zor, nawada bu mukapat rabiye qadirgha bérilse, Uyghurlarning démokratiye we kishlik hoquq mesilisi dunyadiki téximu kop döletler we xelqlerning yüksek diqqet étibarini qozghaydu, buning bilen Uyghur mesilisi xelq'arada téximu keng tesir we qollashqa érishidu".

Biz arne ependidin yene, ilgiri rafto mukapatigha érishken birqanche kishining kéyin nobil tinchliq mukapatigha erishkenlikini, rabiye qadir xanimning bu qétim bu mukapatqa érishish mumkinchiliki heqqide sorighinimizda u jawap bérip mundaq dédi:

"Toghra, rafto mukapatigha érishkenlerdin bérmiliq Aung San Suchi, hazirqi sherqi témorning bash ministiri Jose Ramos Horta, jenubi koriyilik Kim Dae Jung, iranliq shirin abadilar, kéyinche nobil tinchliq mukapatigha érishti. Biz rabiye qadirning bu ali sherepke érishken 5 - kishi bolushini bekmu arzu qilimiz, undaq bolghanda bizning uni öz waqtida toghra tallighanliqimiz yene bir qétim ispatlan'ghan bolidu, bu hem biz üchün shan – sherep. Biz rabiye qadir bu yil bolamdu, yaki kéler yili bolamdu haman bir küni bu mukapatqa choqum érishidu, dep qet'iy ishinimiz.

Arne ependi rafto fondi jem'iyitining rabiye qadir xanimning nobil mukapatining namzatliqigha körsitilishi üchün körsetken tirishchanliqi we bu xil tirishchanliqni yenimu kücheytidighanliqini bildürüp sözini mundaq axirlashturdi:

"Pirinsip jehettin bizning nobil tinchliq mukapati namzatlirini körsitish hoquqimiz bolmaydu, emma bizning namzat körsitish hoquqi bolghan herqaysi dölet parlamént ezaliri we ilgiri nobil mukapatigha érishken shexsler bilen alaqilirimiz bar. Mesilen, bu qétim rabiye qadirni namzatliqqa körsetken shwétsiye parlamént ezasi Annelie Enochson xanim bilen uzundin beri yéqin alaqide bolup kelduq, u Uyghurlargha eng köngül bolidighan kishilerdin biri, biz uninggha rabiye qadir we Uyghurlar heqqide köplep uchur melumatlarni yetküzüp bérip kelduq. Biz bu xil tonushturush we tewsiye qilish pa'aliyetlirimizni yenimu keng da'iride élip barimiz". (Abdusemet)