Rusiye-gruziye toqunushi

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Buningdin bir qanche hepte ilgiri gruziye da'irilirining töt neper rusiye herbiy ofitsérini jasusluq pa'aliyiti bilen eyiblep qolgha élish weqesidin kéyin rusiye-gruziye munasiwetliri birdinla jiddiylik basquchigha kirip, weziyet künsayin murekkeplishishke qarap yüzlendi.

Rusiye-gruziye munasiwetliri xelq'ara jemiyetning diqqet étibaridin orun élish bilen birge egerde gruziye bilen rusiye arisida qoralliq toqunush yüz berse, buning pütün kawkaziye rayonigha jümlidin uning etrapidiki memliketlerning siyasiy, iqtisadiy hayatigha tesir körsitishi mumkinliki perez qilinmaqta. Undaq shara'itta, rusiye gruziye bilen urush qilip qélishi mumkinmu?

Rusiye gruziye bilen urush qilmaydu

Gruziye da'irilirining rusiye herbiy xadimlirini jasusluq pa'aliyiti bilen eyiblep qolgha élip, rusiye hökümitini tenqid qilishi netijiside kélip chiqqan jiddiylikni, gerche gruziye hökümiti mezkur herbiy ofitsérlarni qoyup bérishi bilen normallashturushqa tirishqan bolsimu, biraq héchqandaq ünümge érishelmidi. Eksiche, rusiye-gruziye munasiwetliri künsayin yiriklishish hetta bir-birining puqralirigha qopalliq bilen mu'amile qilishtek weqeler kélip chiqti.

Nöwette, ikki dölet munasiwetliri tarixtiki eng nachar basquchqa kirgen bolup, hetta, ikki memliket arisida urush partlap qélish éhtimalliqimu chetke qéqilmidi. Biraq, 16-öktebir küni rusiye armiyisi bash qomandanliq shitabining bashliqi général armiye yuriy baluyéwskiy rusiyining gruziyige qarshi urush qozghashni meqset qilmaydighanliqini bildürüp, " rusiye bu urushning gruzin xelqi bilen rusiye xelqi arisidiki urush bolup qélishini chüshen'genlikidin gruziye bilen urush qilmaydu" dédi.

Bu heqte rusiyining intérfakis agéntliqi uchur tarqatqan bolup, général armiye baluyéwskiy inerfakisqa éytqan sözide yene egerde gruziye hökümitining öz xelqighe we abxaziye hem jenubiy assétiyide yashawatqan rusiye puqralirigha, rayonning muqimliqini kapaletke ige qiliwatqan birdin bir küch - tinchliq saqlash qoshunlirigha qarshi urush qozghap, ademlerning ölüshini keltürüp chiqarsa, jawabkarliqni gruzin siyasetchilirining öz zimmisige élishi kéreklikini tekitligen. Chünki, buningdin ilgiri gruziye dölet mudapi'e ministiri okashiwili gruziye bilen rusiye arisida partlap qélishi mumkin bolghan urush heqqide toxtilip, " biz hetta etila jengge méngishqa teyyar, chünki, bizning qoghdaydighan nersimiz bar, biz uni qilalaymiz" dégen idi.

Nato gruziyige qoshun ewetmeydighanliqini bildürgen.

www.newsru.com Ning xewer torining uchuridin qarighanda, shimaliy atlantik okyan ehdi teshkilati gerche kawkaziye rayonini közitiwatqan bolsimu, biraq gruziye -abxaziye, gruziye- jenubiy assétiye toqunush nuqtilirigha herbiy qoshun ewetishni pilanlimaywatqanliqini körsetken.

Bu sözni nato ning herbiy komitétining bashliqi réymon emo rusiye qoralliq küchliri bash shitabining bashliqi général yuriy baluyéwskiy bilen uchriship söhbetleshkende éytqan. Emma, nato rusiye bilen gruziyini özlirini tutuwélishqa dewet qilsimu, biraq mezkur nuqtilargha herbiy jehettin arilashmaydighanliqini tekitligen.

Rusiye -guriziye toqunushidiki asasiy seweb

Bu qétim gruziye da'irilirining töt neper rusiyilik ofitsérni tutqun qilish weqesi tesadipiy emes, uning melum asasiy bar bolup, bu gruziyining rusiyige bolghan her tereplime naraziliqliri bilen biwasite munasiwetlik.

Analizchilarning körsitishiche, gruziye hökümiti birinchidin abxaziye, jenubiy assétiye mesiliside rusiyige narazi bolghan bolup, chünki, abxaziye eslide gruziyige tewe bir rayon idi. 90-Yillarning béshida abxazlar bilen gruzinlar arisida urush partlap, abxaziye musteqil halda mewjut bolushqa érishken. Gruziye hökümiti izchil halda rusiyini abxaziyini qollighanliq bilen eyiblep kelmekte. Jenubiy assétiyemu shundaq bolup, jenubiy assétiye da'iriliri gruziyidin ayrilip chiqip rusiyige qoshulush teleplirini otturigha qoyup, tiblis rehberlikini qobul qilghili unimighan. Sowét ittipaqi mezgilide gruziyige tewe mezkur rayonlar izchil halda gruziyidin ayrilip musteqil bolush we yaki rusiyige qoshulush meydanini ipadilep kelgen bolup, gruzin rehberliri bir pütün gruziyining parchilanmaydighanliqini tekitlep kelmekte.

Ikkinchidin, rusiye gruziyidiki ichki urushning aldini élish hemde chéchen pida'iylirini tazilash namida gruziyige melum sanda herbiy qoshunlirini kirgüzüp turghuzghan bolup, tiblis rehberliri izchil türde rusiye qoshunlirini élip chiqip kétishni telep qilghan bolsimu, biraq rusiye hökümiti qoshun chékindürüshni kéchiktürüp kelgen.

Üchinchidin, siyasiy jehette, aldinqi yilidiki démokratik inqilabtin kéyin, gruziyide kona sowét dewridin qalghan shiwardnadze wezipidin qélip, milletchilik we démokratik pikir éqimigha mensup mixa'il sakashiwili hakimiyetni igilep, démokratik inqilab ghelibige érishken shuningdek ukra'iniye, ottura asiya we bashqa rayonlargha tesir körsetken. Bu ehwal rusiye da'irilirigha anche yaqmighan bolup, gruzin-rus munasiwetliri izchil türde soghuqlashqan.

Tötinchidin, amérikida ma'arip terbiyisi körgen prézidént mixa'il sakashiwili amérika bashliq gherb döletliri bilen hemde nato bilen yaxshi hemkarliq munasiwetliri ornatqan bolup, u nato gha kirish üchün tirishchanliq körsetmekte. Shuning bilen bir waqitta yene, mixa'il sakashiwili amérika bilen yéqin herbiy-siyasiy munasiwetlerni ornatqan bolup, amérikining qollishigha sazawer bolghan. Bu ehwal rusiyini bi'aram qilghan, netijide, moskwa gruziyining üzüm haraqlirini import qilishni cheklesh bilen gruziyige iqtisadiy bésim qilghan. Chünki, üzüm hariqi gruziyining asasliq iqtisadiy menbesi hésablinidu.

Rusiye gruzinlargha zerbe bérishni bashlighan.

Rusiye uchur agéntliqliridin www. Newsru. Kom diki melumatlardin qarighanda, rusiye saqchi da'iriliri keng kölemde gruzinlarni tazilash yeni ularni tutush, ularning soda nuqtiliri, shirketlirini kontrol qilish hetta gruzin puqralirini chégridin qoghlap chiqirish herikiti bashlighan bolup, amérika awazi radi'osining uchuridin qarighanda, sanktpétirburg, moskwa bu heriketning asasliq merkizige aylan'ghan. Buninggha jawaben gruziyimu u yerdiki bir qisim rus puqralirini heydiwetken hemde gruziye prézidénti mixa'il sakashiwili rusiyidiki barliq gruzinlarni öz wetinige qaytip kélishke chaqirghan shuningdek u yene abxaziyini qayturuwélish üchün küresh qilidighanliqini jakarlighan. Netijide, abxaziye da'iriliri rusiye hökümitidin abxaziyining musteqilliqini etirap qilishni telep qilghan.

Rusiye parlaménti hetta gruziye rehberlirining rusiyige kirishini chekleydighan qararmu qobul qilghan bolup, qisqisi ikki hökümet munasiwetliri eng nachar haletke kélip qalghan.

Gruziyining istratégiyilik orni

Gruziye tashqi kawkaziyige jaylashqan bolup, qara déngizgha tutishidu, gherb teripide türkiye, jenubida azerbeyjan, erminiye bilen shimalda rusiye bilen chégrilinidu. Uning yer meydani 70 ming kwadirat kilométir bolup, ahalisi besh milyon etrapida.

Gruziyining jughrapiyilik orni muhim bolup, gruziye arqiliq qara déngizgha hem kichik asiyagha chiqqili bolidu. Eger bu rayon rusiyining jughrapiyiwi siyasiy menpe'et da'irisidin chiqip ketse, rusiyining menpe'etliri zor selbiy tesirge uchraydu hetta rayonning weziyiti pütün kawkaziye hem uning etrapigha tesir körsitishi mumkin. Shunga tarixtin beri rusiye gruziyini qoldin chiqarmay kelgen idi. ( Ümidwar)