Uyghur teshkilatliri qeshqerde ölümge höküm qilin'ghan Uyghurlar heqqide bayanat élan qildi


2007.11.12

Bu yil 8 ‏- noyabir küni, xitay soti qeshqerde höküm élan qilip, pamir téghida xitay saqchi da'iriliri bilen étiship qolgha élin'ghan, 6 neper Uyghur musteqilliq jengchisini ölümge buyrighan idi. Bu munasiwet bilen chet'eldiki Uyghur teshkilatliri bayanat élan qilip, xitay hökümitini qattiq eyiblidi.

Dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat réshit, : hökümnamide, mehkumlar bölgünchilik jinayiti bilen eyiblen'gen, démek,xitay olimpikning harpisidimu, öktichi siyasiy küchlerni qattiq basturiwatidu؛ ularning oxshimighan siyasiy küz qarashtikilerge ölüm jazasi bérishi xelq'ara qanunlargha tamamen xilap dep eyiblidi.

ETIC : " Ular erkinlik jengchiliri"

Gérmaniyide pa'aliyet élip bériwatqan sherqi tـürkistan axbarat merkizi, xitay sotining 6 Uyghur üstidiki hökümini xitayning Uyghurlar ustidin élip bériwatqan dölet térrorining bir qismi dep körsetti. Mezkur teshkilatning bayanatida mundaq déyilgen :

Xitay soti mehkumlarning, sherqi turkistan musteqilliqi uchun teshkillinishini, bölgünchilik dep eyibligen, biz uni,xelq'ara qanunlarda belgilen'gen Uyghurlarning oz teqdirini özi belgilesh hoquqini qolgha keltürüsh uchun küresh qilish dep qaraymiz.

Sherqi turkistan musteqilliq herikitini ténchliq yoli bilen élip bérish pütün sherqi turkistan xelqining arzusi ؛ emma, xitay hökümiti, oz hakimiyiti astidiki milletlerning héch birige, erkin pikir qilish we teshkilatlargha oyushush erkinlikini bergini yoq؛ shunga bir qisim Uyghur pa'aliyetchilirining qoralliq küresh yoligha méngishida mes'uliyetni xitay terepte dep qaraymiz.

Tuyghunjan abduwéli: " ular bizning pexrimiz"

Kanadada yashawatqan Uyghur siyasiy pa'aliyetchiliridin tuyghunjan abduwéli ölümge buyrulghan 6 neper Uyghur yash üstide toxtilip, ularning ölümini Uyghur xelqining musteqilliq kürishi yolida töligen bedellirining biri dep qaraydighanliqini bildürdi we u yene, nöwette Uyghur élida xro'in ziyankeshlikige uchrap, eydiz késilige yoluqup ölüwatqan onminglarche oyghur yashlirining ölümige sélishturup, shereplik ölüm dep qaraydighanliqini bildürdi. Tuyghunjan ependi sözining axirida, shéhid a'ililirige alahide hörmitini ipadilidi.

Xitay axbaratining melumatigha qarighanda, bu yil 1 ‏- ayning béshida, pamir téghida herbiy meshiq élip bériwatqan bir yer asti sherqi turkistan teshkilati bilen xitay saqchi qisimliri arisida toqunush yuz bergen, toqunushta, xitay tereptin bir kishi ölgen we bir kishi yaridar bolghan, yer asti teshkilat ezaliridin 18 kishi ölgen we 17 kishi qolgha élin'ghan. Emma bezi toluqsiz melumatlar, xitayning özi tereptin ölgüchiler sanini yoshurup az körsetkenlikini bildürmekte. Shinxu'a axbarat agéntliqning 8 ‏- noyabirdiki xewiride, toqunushni 25 ‏-dékabir weqesi dep tilgha alghan emma mehkumlarning qolgha élin'ghan künini 1 ‏- ayning 5 ‏- küni dep körsetken, bu melumat ikki terep arisiki toqunushning az dégende 11 kün dawam qilghanliqini körsitidu, bu ehwal xitay terepning öz teripidin ölgüchiler sanini yoshurghanliqi heqqidiki toluqsiz melumatlarning asassiz emeslikini körsetmekte.

Uyghur teshkilatliri Uyghur xelqining serxil oghlanliri dep baha bergen alte kishi: abduwéli imin, muxter sétiwaldi, qurban mamut, exmet raxman, imin méhman, perhat yaqup qatarliqlardur. (Shöhret hoshur)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.