Shimaliy koriyining makawda tonglitilghan mülkini béyjingdiki junggo bankisigha yötkesh qéyin boluwatidu


2007.03.22

Shimaliy koriye bultur 10 ‏- ayda atom bomba siniqi élip bérip, etraptiki döletlerning yene bir qétim qattiq qarshiliqigha uchrighandin kéyin, shimaliy koriye, jenubiy koriye, xitay, amérika, yaponiye we rusiyidin ibaret alte terep söhbiti béyjingda qaytidin bashlan'ghan idi. Bu söhbette alte terep 2 ‏- ayning 13 ‏-küni hasil qilghan kélishimde, shimaliy koriyige énérgiye jehettin bir milyon tonna yéqilghu yaki shuninggha barawer eshya yardem bérish, shimaliy koriye 60 kün ichide yadro qoralliri ishlesh pilanini orunlaydighan yongbun ri'aktorini üzül-késil taqash belgilen'gen idi. Shuningdin kéyin alte terep béyjingda yene buninggha da'ir téxnikiliq mesililerni muzakire qilishqa bashlidi. Bügünki xewerlerdin melum bolushiche, béyjingda qaytidin bashlan'ghan shimaliy koriyining yadro qoralliri pilani heqqidiki söhbet 22 ‏- mart küni, shimaliy koriye wekili 'pul qolimizgha tegmigiche söhbetni dawamlashturmaymiz' dep jakarlighandin kéyin, birdinla toxtap qalghan. Shimaliy koriye bilen rusiyining söhbet wekili söhbettin chékinip öz dölitige qaytqan.

Xitay hökümiti hazir shimaliy koriyining makawdiki 'napak pul' ini ötküziwélishni xalimaywatsa kérek

'Fransiye agéntliqi'ning béyjingdin xewer qilishiche, shimaliy koriye wekili kim kéyku'an shimaliy koriyining makawda tonglitiwitilgen mülki özining béyjingdiki banka hésabigha kirmigiche dawamliq söhbetlishishni ret qilidighanliqini jakarlighan. Rusiyining söhbet wekili aléksandir losyukowning éytishiche, shimalyi koriyining makawda tonglitilghan mülkining makaw bankisi arqiliq béyjingdiki junggo bankisigha yötkep kélinishige hazir xitay terep qoshulmaywatidu. Orgini si'uldiki xelq'ara krizis merkizining sherqi shimaly asiya shöbisi bashliqi pitir bik ependining bayan qilishiche, hazirqi zaman pul mu'amiliside 25 milyon amérika dollirini bankidin bankigha yötkesh qéyin ish emes, emma buningdiki téxnikiliq resmiyetlerni bijirish qéyin. Biz hazir bu mesilide xitay terepning qandaq seweb körsitelishi mumkinlikini tesewwur qilalmaymiz. Belki asasliq mesile, xitay hökümiti hazir bu 'napak pul' ni ötküziwélishni xalimaywatsa kérek.

Eger bu pul insanperwerlik üchün ishlitilmise, xitay chuqum amérikining jazasigha uchraydu

‏‏- Buningdin burun amérika yol qoysila, shimali koriye qaytidin yéngi teleplerni qoyup söhbetni buzup kéliwatqan idi, ‏-‏-‏- dep mulahize qilidu xongkong pen -téxnika uniwérisitétining xelq'ara mesililer mutexesisisi dawét ziwig. Uning éytishiche, shunglashqa amérika shimaliy koriyining bergen wedisige ishenmeydu. Bu qétimqi mesile yene mushu sewebtin kélip chiqqan. ‏-‏ Bundaq mesilini bir terep qilishta junggo bankisi chuqum 'pul yuyushqa we térrorchiliqqa qarshi turush qanuni'gha emel qilishi kérek, ‏-‏ deydu junggo bankisining mu'awin bashliqi li lixuy. Uning bayan qilishiche, ular téxi makawdiki bu pulni yötkesh üchün héchqandaq 'hésab yötkesh telepnamisi' tapshurup almighan.

‏-‏ Bu ishta hökümet qarar chiqarmaydu, ‏-‏ deydu xitay terepning wekili wu dawéy. Uning déyishiche, bu mesilide junggo bankisi bilen meslihetlishish kérek. Shangxey penler akadémiyisining tetqiqatchisi lyu mingning tehlil qilishiche, makawda tonglitilghan pul junggo bankisigha yötkep kélin'gendin kéyin, u pulning insanpewerlik üchün xizmet qildurulushigha nazaret qilinishi kérek, eger yaxshi nazaret qilmay, bu pul toghri yolgha ishlitilmise, xitay chuqum amérikining jazasigha uchraydu.

Amérika yenila alte terep söhbitini téz eslige keltürüp mesilini hel qilishqa we ikkinchi qedemni qandaq bésish pilanini tüzüshke nisbeten ümidwar

'Amérika awazi'ning bayan qilishiche, amérika terep buningdin burun shimaliy koriyining makawdiki pulini saxta pul we qanunsiz tapawet dep jakarlighan idi. Hazir amérika shimaliy koriyining telipige asasen, bu pulni makaw bankisidin shimaliy koriyi'ining béyjingdiki banka hésawatigha yötkep bérishke qoshuldi. Amérika wekili krstofér xillning bayan qilishiche, hazir bu pulni bankidin bankigha yötkeshke serp qilindighan waqit perez qilin'ghandin köp bolidighandek turidu. Chünki bu jehette bijiridighan resmiyet köp, uni bir -ikki kündila hel qilip kétish mumkin bolmaydighandek turidu. Gerche söhbet hazir toxtap qalghan bolsimu, amérika yenila alte terep söhbitini téz eslige keltürüp mesilini hel qilishqa, ikkinchi qedemni qandaq bésish pilanini tüzüshke nisbeten ümidwar. (Weli)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.