Xelq'ara insan heqliri küni munasiwiti bilen shiwétsiyide namayish

• Muxbirimiz yalqunning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

10 ‏- Dékabir xelq'araliq insan heqliri küni bolup, 1948 - yili birleshken döletler teshkilatigha eza döletlerning bash qoshushi bilen insan heqliri xitabnamisi 48 awazning qollishi, 8 awazning hoquqidin waz kéchishi bilen héchqandaq qarshi awazning bolmasliqidek mutleq üstünlük bilen maqullan'ghan idi.

Xuddi insan heqliri xitabnamisining birinchi babida "dunyagha barliq insanlar erkin, teng qimmette, oxshash hoquq bilen tughulidu" dep körsitilginidek birleshken döletler teshkilati dunyadiki mustebit, diktator hakimiyet astida tengri ata qilghan tebi'iy erkinliki we hoquqidin mehrum yashawatqan xelqlerning öz erkinliki we hoquqini tonushigha purset yaritip bérishi üchün bu künni xatirilep, 10 - dékabirni "xelq'araliq insan heqliri küni" qilip békitken idi.

10 - Dékabir shiwétsiyide yashawatqan xelqler üchün peqet "xelq'araliq insan heqliri küni" bolupla qalmay yene, dunyadiki büyük mukapat "nobél mukapati"ning igisi bolghan "nobél küni"dur. Bu küni shiwétsiye xan jemeti penler akadémiyisi qarmiqidiki nobél mukapatini bahalash komitéti, nobél mukapati fondi jem'iyiti we shiwétsiye xan jemetining orunlashturushi bilen 3 ming kishi qatnashqan daghdughuluq murasim ötküzüp,nobél mukapatigha érishküchi shexislerni mukapatlaydu. Mukapat médalini shiwétsiye padishahi karil gostaw 16 öz qoli bilen tarqitidu.

10 - Dékabir bu büyük alim nobélning wapat bolghan qayghu küni bolup, bu künni shiwétsiyide yashawatqan xelqler her xil pa'aliyetler bilen kütüwalidu. Uyghurlar 10 - dékabirda aktip pa'aliyet élip bériwatqan xelqlerning biri bolup,her yili dunya Uyghur qurultiyining orunlashturushi bilen xitay hökümitining insan heqliri depsendichiliklirige qarshi öz naraziliqlirini ipadilep kelmekte.

Bügünki kün yamghurluq kün bolsimu, shiwétsiyidiki Uyghurlar we mongghullar birliship, sadalar ichide, xitay hökümitige bolghan naraziliqlirini ipadilimekte. Namayish sa'et 12 de bashlan'ghan bolup,sa et 2 de axirlashmaqchi. Xitay hökümiti teripidin depsende boluwatqan Uyghurlarning paji'esini öz béshidin ötküzgen Uyghurlar namayish shekli bilen xitay hökümitige bolghan ghezeplirini ipadilimekte. (Yalqun)