Shöhret mutellip, bir qanche maymun ghol hüjeyrisidin maymun balisini yétildürüsh tetqiqat netijisi heqqide toxtaldi

Yéqinda amérikiliq tetqiqatchilar bir qanche maymundin élin'ghan ghol hüjeyrilirini birleshtürüp, bir maymun balisini klonlap chiqqan idi.
Muxbirimiz erkin
2012.01.09
Shohret-Mutellip-DNA-tetqiqati-305.jpg Doktor shöhret mutellipofning DNA tetqiqatidin pexirlengen origan shitatliq saghliq we ilim-pen uniwérsitétidiki oqutquchilar doktor shöhret mutellipow bilen birge.
http://ties.ohsu.edu Din élindi.

Alimlar ilgiri haywanlarning atiliq yaki aniliq ghol hüjeyrisidin haywan balilirini klonlighan bolsimu, biraq amérikining origan shtatidiki tetqiqatchilar élip barghan bir qanche maymun ghol hüjeyrisidin bir bala maymunni klonlash tetqiqatining dunyada 1 - qétim élip bérilishidur. Doktor shöhret mutellip mezkur tejribige yétekchilik qilghan asasliq kishilerning biri. U ziyaritimizni qobul qilip, buning tébbiy sahediki ehmiyiti nahayiti zor ikenlikini bildürdi.

Amérikining origan shtatidiki bir tetqiqat merkizi oxshimighan 6 gan'gé maymunining ghol hüjeyrisidin paydilinip, dunyada tunji qétim “Kiméra” dep atalghan bir xil maymun balilirini yétildürdi. Yétildürülgen bu3 maymun balisigha roku, xéks, kémiro dep at qoyulghan bolup, roku yapon tilidiki 6, xéks grék tilidiki 6 dégenliktur. Kémiro bolsa qedimki grék epsaniliridiki öchke tenlik, shir bashliq, yilan quyruqluq bir mexluqning nami. Ularning bundaq nam bilen atilishi ularning oxshimighan 6 gan'gé maymundin élin'ghan ghol hüjeyrilerni birleshtürüp yétildürülüshidek gén alahidiliki bilen munasiwetlik. Tetqiqat merkizi özining mezkur tejribe netijisini 5 - yanwar amérika axbarat sahesige élan qilghan. Bu dunya axbarat wasitilirining diqqitini qozghap, shu künki eng qiziqarliq ilim - pen xewiri bolup qalghan idi.

Mezkur tejribe origan shtatidiki ghol hüjeyre tetqiqat merkizide yétekchi tetqiqatchi bolup ishleydighan Uyghur alimi shöhret mutellipning yétekchilikidiki tetqiqat guruppisi teripidin élip bérilghan idi. U radi'omizning ziyaritini qobul qilip, bu xil ghol hüjeyre tejribisining dunyada tunji qétim chashqandin bashqa haywanlarda élip bérilghanliqini bildürdi.

U mundaq deydu: “Buningdin burun héchkim chashqandin bashqa haywanning ghol hüjeyrisidin bu xil tejribe élip barmighan. Chashqanning beden sistémisi nahayiti addiy. Bolupmu bu xil tejribiler tejribixana chashqanlirida yaki tallan'ghan mexsus chashqanlarda élip bérilidu. Lékin biz ré'al turmushimizda ré'al bimarlarni dawalishimizgha toghra kélidu. Ular oxshimighan gén alahidilikige ige. Shunga maymun tejribige eng muwapiq haywan. Chünki maymun insan tipigha eng yéqin haywan. Ular bir a'ilige mensup. Ularning gén tereqqiyati nahayiti oxshaydu........ Eger biz eng asasliq emili dawalash élip barmaqchi bolsaq biz aldi bilen eng asasliq bezi tejribilerni qilishimiz kérek. Chashqan qatarliq bir qeder addiy haywanlarda élip bérilghan tejribe yéterlik emes. Chashqanda élip bérilghan tejribini biraqla ademlerge ishlitishke bolmaydu. Buning üchün bu xil tejribe choqum maymun'gha oxshash insan'gha yéqin haywanlarda élip bérilishi lazim.”

Shöhret mutellipning tonushturushiche, ular maymun balilirini oxshash bolmighan 6 gan'gé derya maymundin ayriwélin'ghan ghol hüjeyrilerni biriktürüp, uningdin yétildürülgen törelmini ana maymunning ténige kirgüzüsh usulidin paydilinip yétishtürgen. Kishiler diqqet qiliwatqan nöwettiki nuqtilarning biri roku, xéks we kiméro qatarliq “Kiméra” maymun balilirining tébabetchilik tetqiqati we dawalash ishlirida qandaq ehmiyiti barliqidur.

Shöhret mutellip buning yürek, shéker késili, parkinson qatarliq nurghun késelliklerni dawalash yolidiki muhim bir qedem ikenlikini eskertip, buning alahide ilmiy qimmiti barliqini ilgiri sürdi.) Awaz( u “Biz ghol hüjeyrisidin paydilinip yashan'ghan bimarlarni dawaliyalaymiz. Biz ulargha ménge ghol hüjeyrisi, yürek ghol hüjeyrisi, qan ghol hüjeyrisi we yaki ular éhtiyajliq bolghan bashqa herqandaq ghol hüjeyrisini köchürüsh arqiliq bimarlarni dawaliyalaymiz. Adette ghol hüjeyrisi özgermey eynen turidu. Biraq biz buningdin ménge ghol hüjeyrisini yétildürüp, uni bimarlargha köchürüshimiz kérek. Biz maymunni tejribe qilghandimu buninggha oxshash usul qollinimiz. Yeni biz ghol hüjeyrisini yashan'ghan maymunlargha köchürimiz. Bizning bu arqiliq köz aghriqini qandaq dawalash toghrisida bir tetqiqat türimiz bar. Bizning bu tetqiqat türimiz yashan'ghanlardiki körüsh quwwiti ajizlap kétidighan ehwalgha qandaq qilip xatime bérishke munasiwetlik” dep körsetti.

Ghol hüjeyre tetqiqati da'im amérika jem'iyitide asan talash - tartish qozghaydighan nazuk mesile. Amérikidiki xristi'an ongchi konsérwatip guruhlar ghol hüjeyre tetqiqatigha qarshi chiqip, buning tengri berpa qilghan hayatliq asasigha buzghunchiliq qilidighanliqi, bu tengrining iradisige muxalip ikenlikini ilgiri sürüp kelgen. Bu mesile 2004 - yilidiki prézidént saylimida jumhuriyetchi bilen démokratik namzat arisida talash - tartish qilin'ghan. Démokratlarning namzati jon keriy ghol hüjeyre tetqiqatini qollighan. Sabiq prézidént jorj bush hökümetning ghol hüjeyrisige meblegh ajritishini chekleydighanliqini bildürgen idi. Lékin shöhret mutellip bu xil endishilerning orunsiz ikenlikini eskertip, özlirining kimérik adem yétildürüsh niyiti yoqluqi, tetqiqatining bimarlargha payda yetküzüshini ümid qilidighanliqini bildürdi.

U mundaq deydu: “Her qandaq yéngi tetqiqat bolupmu, ghol hüjeyre tetqiqatigha munasiwetlik tetqiqatlar da'im exlaqiy so'al - soraqqa uchrap kelgen. Méningche exlaqiy jehettiki bu xil sezgürlük saghlam bir xil hadise. Bezide mesilining bu xil exlaqiy teripi köp hallarda xristi'an diniy zatlar teripidin otturigha qoyup kéliniwatidu. Biraq ilim penning chek - chégrisi yoq. Biz bimarlarning ehwalidin ensireymiz. Biraq xristi'an dindarlar bolsa özining diniy étiqadidin ensireydu. Tébbiy ilimde biz bimarlarning tallishini 1 - orun'gha qoyimiz. Mesilen, ölüwatqan bir ademni dések, eger ghol hüjeyre bilen dawalash imkaniyiti bolsa, biz uninggha bu xil dawalashni qobul qilidighan - qilmaydighanliqini soraymiz. Men ishinimenki bimarning musulman, xristi'an yaki bashqa dindiki her qandaq kishi bolushidin qet'iy nezer, u hayat qélishni xalaydu” dep körsetti.

Ghol hüjeyre tetqiqat sahesidiki tetqiqatchilar shöhret mutellip we uning guruppisining tetqiqat netijisige ijabiy baha bérip, “Kiméra ghol hüjeyre tereqqiyatining détallirini chüshinishtiki intayin küchlük tejribe qorali bolup qalidu” dégen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.