Xitaygha payda keltüriwatqan amérika -xitay soda-iqtisad munasiwiti

• Muxbirimiz jümening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Ötken yili, amérika - xitay soda munasiwetliri jeryanida, xitay terep xitay xelq pulining almashturush nisbitini derijidin tashqiri töwen tutush arqiliq amérikigha éksport qilidighan mallirining bahasini töwenletken. Netijide, bu namuwapiq soda munasiwiti amérikigha 232 milyard dollar qizil reqem élip kelgen idi.

Bir amérika dölet mejlisi xadimining ashkarilishiche, amérika kéngesh palatasi xitay xelq pulining almashturush qimmitige alaqidar bir qanun layihisini ashkarilaydiken. Emma, toluq mezmuni téxi ashkarilanmighan mezkur qanun layihisige qarita xitay amérikini agahlandurup: eger amérika shundaq qanun layihisi maqullap chiqsa xitayningmu qarshi inkas qayturidighanliqni bildürdi.

Bezi kéngesh palata ezaliri xitaygha qarita iqtisadiy jaza qollinish pikrini otturigha qoyghan

Amérika kéngesh palata ezaliri teyyarlap sunmaqchi bolghan mezkur qanun layihiside xitaydin import qilinidighan mallargha qoyulidighan chégra béjini yuqirilitish pikiri otturigha qoyulidighan bolup, buninggha qarshi xitay tashqi ishlar ministirliki bayanat élan qildi. Xitay tashqi ishlar bayanatchisi chin gang: " amérika dölet mejlisi xitay tawarliridin yuqiri chégra béji aldighan qanun maqullap chiqishi mumkin. Nawada shundaq bop qalsa xitay terepmu qarshi inkas qayturidu" dep amérikini agahlandurdi.

U xitay bilen amérikining uzundin béri saghlam bir soda munasiwitini tereqqi qildurup kéliwatqanliqini tekitlep: "uzundin béri xitay-amérika birlikte her ikki terepke ortaq paydiliq soda munasiwitini tereqqi qildurduq," deydu.

Gerche amérika köp sahelerde xitaydin import qilin'ghan tawarlargha tayinidighan bolsimu, bezi kéngesh palata ezaliri, barliq xitay tawarlirigha omumyüzlük 20 pirsent chégra béji qoyush we xitaygha qarita iqtisadiy jaza qollinish pikrini otturigha qoyghan.

Emma, amérika iqtisadshunasliq zhurnilining muherriri zéni minton bétows amérika döletlik ammiwi radi'o qanilida xitay tawarlirigha qoyulidighan yuqiri chégra béyjingning amérika iqtisadigha bek zor menpe'et élip kélelmeydighanliqini otturigha qoyup: xitaygha qoyulidighan chégra béji nurghun sahelerge bérip chétilidu. Bu yene xitayning zitigha tégidighan bir ish. Ochuq qélip éytqanda, buning amérika iqtisadigha menpe'eti bek az. Bu bir xetiri köp yol," dédi.

Kéngesh palatasining pul- mu'amile mehkime bayanatida: "prinsip jehettin namuwapiq nisbetleshtürülgen pullar xelq'ara bazarni qalaymiqan qilip, amérika karxanichilirigha we déhqanlirigha ziyan élip keldi." Déyilgen.

Chin gang bu "elwette amérikining ölchimi- de"

Halbuki, xitay bayanatchisi chin gang seyshenbe küni: "xelq pulining qimmiti yuqirimu, töwenmu? amérika dölet mejlisi yuqiri deydu. Lékin bu kimning ölchimi bilen bolghan ish? elwette amérikining ölchimi- de" dep qarshiliqi bildürdi.

Chin gang, xitayning amérikining xitay pulining qimmitini östürüsh heqqidiki naraziliqlirigha qulaq salidighanliqini hemde muwapiq tengshesh élip bérishqa herket qilidighanliqini bildürgen bolsimu, lékin, u washin'gtonni xitay pulining qimmitini belgilesh hoquqi yoq dep ching turdi.

U xitay pulining almashturush qimmiti jehette: "xitay pulining almashturush qimmiti choqum xitayning hazirqi ehwaligha muwapiq kélishi we xitayning jümlidin pütün dunyaning iqtisadiy tereqqiyatigha paydiliq bolushi kérek" dédi we " xelq pulining qimmitini islah qilish, bazar éhtiyajigha asasen élip bérilmaqta" dep qoshumche qildi.

U yene xitay amérika soda mesilisi heqqide toxtilip: "biz choqum soda almashturush ishlirimizni siyasiylashtursaq bolmaydu. Biz yene hazirqi mewjut mesililerni, bolupmu amérikining ichki mesilisini xitay -amérika iqtisadiy- soda munasiwitige yötkimeslikimiz kérek," dédi.

Amérika terep amérika-xitay soda munasiwetliride körülgen qizil reqemni kichiklitish üstide jiddiy heriket qollanmaqta

Aldinqi ayda ötküzülgen amérika-xitay soda munasiwiti söhbitide amérika terep özi kütken netijige érishelmigen idi. Hazir amérika terep amérika-xitay soda munasiwetliride körülgen ghayet zor qizil reqemni körünerlik kichiklitish üstide jiddiy heriket qollanmaqta.

Zéni minton betows yene, xitaygha kargha kélidighan ünümlük amal-chare yoq emeslikini, bu yerdiki mesile qandaq qilip eng yaxshi usulni tépip chiqish ikenliki körsetti we xitayning öz pulining almashturush qimmitini sün'iy usulda töwen tutuwatidu dégen qarashqa qarita, hazir iqtisadshunaslar arisida bu heqte herxil talash tartishlar barliqini, peqet xitay pulining qimmitini östürüsh bilenla hazir mewjut mesililerni hel qilip ketkili bolmaydighanliqini ipadilidi.

Düshenbe küni xitay 5- ayliq soda ehwalini élan qilghan bolup, xitay soda alaqisida 22.45 Milyard dollar éshish körülgen bolup, ötken yildiki oxshash mezgildikidin 73 pirsent örligen.

Iqtisadshunaslarning perez qilishiche, eger xitay sodisining éshish qedimi mushu sürette ilgirilise, bu yilliq éshish omumiy qimmiti 320 milyard dollargha yétip 2004- yilidikidin 10 hesse köp bolidiken.(Jüme)