Arxip
2008-04-15
Rusiye paytexti moskwada rusiyidiki eng chong we hakimiyettiki partiye hésablinidighan rusiye birlik partiyisining 9 - qurultiyi chaqirilip, 15 - april küni qurultay mezkur partiyining yéngi rehberlik sistémisini otturigha qoydi. 45 Minutluq xulasilesh yighinida hazir wezipe atquriwatqan prézidént wladimir putin'gha rusiye birlik partiyisining re'isi bolush teklipi qoyulup, putin özining mezkur wezipini qobul qilidighanliqini shuningdek yene 5 - aydin kéyin bash ministir bolushqimu teyyar ikenlikini tekitlidi.
2008-04-15
2008 - Yilliq béyjing olimpiki teyyarliqi jeryanida ikki mesile xitay we xelq'ara jama'et arisida küchlük ghula - ghula peyda qildi. Buning biri chet'ellik tenherketchilerning ozuqlinishi üchün teyyarlan'ghan olimpik choshqisi؛ yene biri bolsa, olimpik mesh'ilini qoghdash üchün teyyarlan'ghan olimpik saqchisi. Olimpik choshqisi chet'eldiki xitay öktichilirining qattiq naraziliqini qozghighan idi. Olimpik saqchisi bolsa gherb jama'etchilikining naraziliqini qozghidi.
2008-04-15
Gérman ziyaliysi blönnengi xanim ziyaritimizni qobul qilghanda, tibetliklerning béyjing olimpik musabiqisigha qarshi teyyarliqining nahayiti puxta bolghanliqini, 2008 - yilining xitay üchün olimpik yili emes, eksiche tibet yiligha aylinip kétiwatqanliqini, dunyaning nezirining bügün tibetke merkezleshkenlikini, en'giliye, gérmaniye qatarliq gherb döletliri rehberlirining olimpikning échilish murasimini bir birlep bayqut qiliwatqanliqini, yawrupa parlaméntiningmu bu qedemni basqanliqini, yawrupa birlikige eza barliq döletlerning bu chaqiriqqa egishidighanliqini tekitlep, „bularning hemmisi tibetliklerning parasiti we jasaritining mehsuli, lékin men bularni Uyghurlarda körmidim. Uyghurlar küresh qilishliri kérek. Musteqilliqni héchkim sowgha qilmaydu" dédi.
2008-04-14
Tünügün Uyghur élidin ottura asiyagha tijaret üchün chiqqan bir Uyghur, turpanning pichan nahiyiside 22 oqutquchining tutqun qilin'ghanliqi heqqide melumat yetküzdi. Biz bu melumatqa asasen, pichan nahiyilik alaqidar hökümet orunliridin ehwal igiliduq.
2008-04-14
Yéqinda qazaqistandiki Uyghur siyasiyoni qehriman ghojamberdi ependi Uyghurlarning siyasiy tarixi heqqide kitab yézip neshir qildurghan. Uyghur siyasiy tarixi mesililiri Uyghur tarixshunasliqidiki muhim téma. Uyghurlar uzun esirlik tarixiy tereqqiyat jeryanida köpligen döletlerni berpa qilip, medeniyet, ijtima'iy - iqtisad we bashqa jehetlerde zor netijilerni qolgha keltürüpla qalmastin belki, siyasiy jehettimu özige xas bolghan döletchilik en'enilirini yaratqan we rawajlandurghan idi.
2008-04-14
2008 - Yilliq béyjing olimpik musabiqisining mesh'ili pakistan'gha yétip kélish aldida turmaqta, mushu ayning 16- küni béyjing olimpik musabiqisining mesh'ilini yéqish murasimi pakistanning paytexti islam'abadta ötküzülidu, bu munasiwet bilen pakistan saqchi da'iriliri bixeterlik tedbirlirini kücheytken bolup, islam abad we rawalpindi sheherliride méhmanxanilarni tekshürüp gumanliq dep qaralghan shexslerni tutushqa bashlidi.
2008-04-14
Uyghur milliy herikitining rehbiri, dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye xanim bilen dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitétining re'isi, amérika Uyghur birleshmisining bash katipi alim séyitof ependi norwégiye rafto kishilik hoquq jem'iyitining teklipige bina'en 10-aprél jüme küni norwégiyining bérgén shehirige yétip keldi.
2008-04-11
2008 - Yilining mehmut qeshqiri tughulghanliqining 1000 - yilliqi munasiwiti bilen türkiye yawro'asiya yazghuchilar jem'iyiti xelq'araliq mehmut qeshqiri hékaye yézish musabiqisi ötküzmekchi. Bu musabiqe yawro'asiya yazghuchilar jemiyitining riyasetchilikide, ezerbeyjan, rusiye fédératsiyisi, xitay, iraq, iran, qazaqistan, qirim, qirghizistan, özbékistan, tataristan, türkmenistan, grétsiye we balqan döletliride neshir qiliniwatqan edebiyat jurnalliri we yazghuchilar jemiyetliri bilen hemkarlashqan halda élip bérilidiken.
2008-04-11
Xitay jama'et xewpsizlik ministirliqi tünügün axbarat élan qilish yighini échip, olimpikqa hujum qilishni pilanlighan ikki térrorchilar guruhini qolgha alghanliqini bildürgen hem xitayning térrorchilarning tehditige duch kéliwatqanliqini bayan qilghan idi. Bu bayanatqa bügün chet'eldiki Uyghur teshkilatliri inkas qayturdi. Sherqi türkistan uchur merkizi bayanatida, olimpikni bixeter ötküzüshning yoli öktichi küchlerge qara chaplash emes, adaletsizlikke xatime bérish kérek dep körsetti.
2008-04-10
Xitay jama'et xewpsizlik ministirliqining bayanatchisi wu xéping bügün yeni 10 - april küni béyjingda axbarat élan qilish yighini échip olimpikqa hujum qilishni pilanlighan ikki térrorchi guruppini pash qilghanliqini, haji muhemmed we abduraxman tursun bashchiliqidiki bu ikki guruppidin jem'iy 45 kishini qolgha alghanliqini bildürdi.
2008-04-10
Xitay hökümiti ghulja shehirining yéngiyer yézisidiki yéngiyer kenti we almutayar kentide 3 - ayning 28 - küni keng kölemlik axturush, tutush herikiti élip bérip Uyghurlarni tutqin qilghanliqini muxbirimiz éniqlap 4 - ayning 3 -küni tepsili xewer bergen idi. Almutadiki ixtiyari muxbirimiz 4 - ayning 9 - küni yene bu weqeni ispatlap xewer yollidi. Bügün radi'omizning xitay tili bölümimu bu weqeni delillep tepsili xewer berdi. Bu weqe hazir xelq'arada tarqaldi.
2008-04-10
Amérika dölet mejlisining re'isi nensi pélosi we mart éyida xitayning tibettiki basturush herikiti bashlan'ghan mezgilde uning bilen birlikte, hindistanning daramsala shehiride dalay lamani ziyaret qilghan, amérika dölet mejlisi wekiller ömiki ichide yer alghan 9 neper dölet mejlisi ezasi teripidin birlikte sunulghan 1077 - nomurluq qarar layihiside, xitay hökümitining tibettiki basturush herikiti qattiq eyiblen'gen.
2008-04-10
Béyjing olimpikining mesh'el yetküzüsh pa'aliyitige egiship, béyjing olimpikige qarshi turush sadalirimu küchiyiwatqan bolup, hemmimizge melum bolghinidek, tünügün yeni 9 - aprél olimpik mesh'ili sanfranséskogha yétip kelgende Uyghur, tibet teshkilatliri we barliq kishilik hoquqni himaye qilghuchi teshkilatlarning qarshiliqigha uchrighan bolsa , tünügün yene kishilik hoquqni közitish teshkilati ochuq xet élan qilip, dunya rehberlirini xitaydiki kishilik hoquq xatirisi yükselmigen ehwalda béyjing olimpikige qatnashmasliqqa dewet qildi.
2008-04-10
Tarixta osmanli impériyisining paytexti bolghan türkiyining gherbige jaylashqan bursa shehride 9-april küni chüshtin kéyin "sherqiy türkistan we sherqiy türkistan mesilisi" mawzuluq konférénsiye ötküzüldi. Bu léksiye bérish yighinini bursa ulugh tagh uniwérsitéti tarix we medeniyet tetqiqat jem'iyiti uyushturghan bolup, yighin'gha uniwérsitét oqutquchi oqughuchiliridin bolup 200 etrapida kishi qatnashqan.
2008-04-09
2008 - Yilliq olimpik mesh'ilining tunji sepiri afinadin bashlan'ghan bolup, mesh'el hazirgha qeder qazaqistan, türkiye, london we fransiye döletliridin ötüp, oxshash bolmighan derijidiki tosqunluqlargha uchridi, herqaysi döletlerde élip bérilghan narazliq heriketlirige Uyghur we tibetlikler qatniship, xitayning olimpik ötküzüshge munasip kelmeydighanliqini anglatti.
