Arxip
2010-12-29
Kanada köchmenler ministirliqining ministiri jason kénnéy mezkur ministirliqning tor bétidiki bayanatida, kanada hökümitining aldimizdiki 5 yil ichide hindistanda panahliniwatqan tibetliklerdin 1000 nepirini kanadagha orunlashturidighanliqini bildürdi.
2010-12-29
Uyghur diyaridin türkiyige kélip yerlishiwatqan Uyghurlarning sani barghanséri köpeymekte. Ötken hepte Uyghur diyaridin qaytip kelgen bir Uyghur 5-iyul ürümchi weqesidin kéyin Uyghurlar bilen xitaylar otturisidiki ziddiyet téximu kücheygen bolsimu, lékin xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan bezi siyasetlirining özgergenlikini ilgiri sürmekte.
2010-12-29
Kanada bash ministiri stewén xarpér bayanat élan qilip, bérmining ayal démokratik yolbashchisi ang sang sükini kanadagha kélip, kanadaning sherep puqraliq salahiyet guwahnamisini tapshurup élishqa teklip qildi.
2010-12-28
Xitay merkiziy hökümiti Uyghur élide élip bérilidighan muqimliq xizmitining nishani belgilep, Uyghur éli "muqimliqigha asasiy xewpning milliy bölgünchiliktin kélidighanliqi" ni tekitligen. Yighinda xitay hökümiti 10 yildin buyan Uyghur élige qarita ishlitilip kéliwatqan " térrorluqqa qarshi küresh qilish" atalghusi alahide tilgha élinmighan.
2010-12-28
Yéngi yil kirish harpisida Uyghur élide "éghir zorawanliq jinayi heriketlirining aldini élish we uninggha qaqshatquch zerbe bérish 100 künlük mexsus herikiti" bashlan'ghan. Melum bolushiche heriket Uyghur aptonom rayonining muqimliqini saqlash xizmitini yaxshi ishlep, keng kölemlik ammiwi heriketlerning aldini élish meqsiti bilen élip bérilghan bolup, inkaslarda buning asasiy nishanining yenila Uyghurlarni basturush ikenliki melum bolmaqta.
2010-12-28
2009-Yili yüz bergen 5-iyul ürümchi weqesidin kéyin Uyghur mesilisi yéngi bir basquchqa qedem qoydi. Bolupmu 2010-yili türkiye bilen xitay otturisidiki munasiwette sherqiy türkistan mesilisi dawamliq halda kün tertipke kélishke bashlidi. Yene bir tereptin türkiye bilen xitay otturisidiki munasiwettimu zor özgirishler boldi.
2010-12-28
Yéqinda mutexessisler xitayni dunyagha iqtisadiy we soda jehette kéngiyip siyasiy küchini ashuruwatqanliqini tilgha alsa, bezi közetküchiler xitayni dunyadiki birinchi küchke aylinish yolida ilgirilep kétiwatqanliqini bildürdi, we yene bezi analizchilar xitayning iqtisadiy tereqqiyatining éshishi, xitayning énérgiye, tebi'iy gaz we néfitke bolghan éhtiyajini ashurup, xitayni put tirep turalmaydighan tuyuq yolgha bashlaydighanliqini we bu sewebtin xitayning weyran bolush éhtimali barliqini ilgiri sürmekte.
2010-12-28
Yéqinda, xitayning teklipige bina'en, chet'ellik Uyghur muhajirliridin teshkilligen shinjangni ziyaret qilish ömiki terkibide Uyghur diyarigha sayahetke barghan kanada qurulghan "shinjang tongshi'angxuy" ning mu'awin re'isi peride isma'il, kanadadiki xitayche metbu'atlarning ziyaritini qobul qilip, özining shinjangdiki milliy siyaset, medini-ma'arip, iqtisadiy we ijtima'iy tereqqiyatlardin memnun bolghanliqini bildürgen.
2010-12-28
Qazaqistan Uyghurshunasliqining tereqqiyatigha munasip ülüsh qoshqan péshqedem alimlarning biri filologiye penlirining doktori, proféssor tughluqjan talipof bügünki künlerde özining 85 yashliq tewelludini nishanlap ötmekte.
2010-12-28
Ataqliq fiqhishunas, tilshunas we tepsirshunas alim sediduddin qeshqiri 11-esirde Uyghur élining qeshqer shehiride dunyagha kelgen bolup, u ana yurtida diniy telimini tamamlighandin kéyin, mekke bilen medine munewwere ikki herem sheherlirige hijret qilip bérip, hayatining axirigha qeder jem'iy 14 yil bu ikki sheherde istiqamet qilip ötken, bu jeryanda nurghun qimmetlik diniy eserlerni yézip qaldurghan iken.
2010-12-27
Jyangsu qanunchiliq gézitining xewer qilishiche, jyangsuning jün'en sot mehkimisi 2011 - yil ichide, siyasiy iradisi qet'iy bolghan bir türküm sotchilarni, Uyghur rayonigha yardemge ewetmekchi. 5 -Iyul weqesidin kéyin, xitay ölkiliridin Uyghur rayonigha yötkelgenlikige a'it xitay metbu'atlirida bir qisim xewerler bérilgen. Emma Uyghur rayonigha kélidighan sotchilargha siyasiy ira'idisi qet'iy bolush shertini qoyushi Uyghur közetküchilerning diqqitini tartmaqta.
2010-12-27
Shangxey hemkarliq teshkilati 2001- yili xitay, rusiye we sabiq sowét ittipaqigha eza ottura asiya jumhuriyetliridin qurulghan rayon xaraktérlik teshkilat idi. Kéler yili mezkur teshkilat qurulghanliqining 10 yilliqi xatirilinidu. Mezkur teshkilatning 10 yilliqi yétip kélish harpisida bu organning kélechek istiqbali qandaq bolidighanliqi talash-tartish qilinmaqta. Bezi analizchilar bu organ xelq'ara ölchemlerni özige qibliname qilmisa, kishilik hoquqqa hörmet qilmisa, uning kélechek istiqbali qarangghu bolidighanliqini ilgiri sürmekte.
2010-12-27
Ötken hepte amérikida chiqidighan "wall strét zhurnal" da en'gliye qoghdighuchi géziti "gu'ardi'an" da élan qilin'ghan "mongghuliyide küchiyiwatqan xitaygha qarshi öchmenlik" namliq maqale tonushturuldi. Maqalide nöwette mongghullar arisida barghanche küchiyiwatqan xitaygha qarshi öchmenlik tuyghusi we uning sewebi heqqide mulahiziler bérilgen.
2010-12-27
12-Ayning 21-22-künliri türkiyining paytexti enqerede türkiy döletler axbarat munbiri témisida ilmiy muhakime yighini chaqirilghan bolup, bu yighin'gha ottura asiya türkiy jumhuriyetliri we türkiyidiki radi'o, téléwiziye we gézitlerning mes'ulliri we tonulghan zhurnalistlar qatnashqan idi. Bulardin biri uzun yillardin béri ezerbeyjanning paytexti bakuda neshr qiliniwatqan "türkistan" gézitining sahibi we bash tehriri aqil jamal ependidur.
2010-12-27
1995-Yili eysa yüsüp aliptékinning wapatidin kéyin sherqiy türkistan herikitining chéchilangghu bolushtek boshluqi, 2005-yili xitayning türmisidin azad bolup, 2006-yili dunya Uyghur qurultiyining re'isi bolghan rabiye qadir xanimning xelq'ara sehnide tonulup meydan'gha chiqishi Uyghur heriketlirining yene bir yerge toplinishigha shert - shara'it hazirlap berdi.
