Хитай 2030 - йили су ишлитиш хәтиригә дуч келидикән


2005.04.21

Хитай һөкүмәт мәтбуатлиридин бири һесабланған "җуңго гезити" ниң чаршәнбә күнидики хәвиридә ейтилишичә, дуня су тәшкилатиниң хитай ишлириға мәсул хадими мундақ дегән: "өткән 20 йилдин буян хитай иқтисадиниң тез сүрәт билән тәрәққи қилиши нәтиҗисидә ,муһитниң булғиниш әһвалиму күндин - күнгә начарлишип, хитайниң әслидила чәклик болған су мәнбәсигә еғир зиян елип кәлди".

Кәлгүсидики еғир су кәмлики

Нөвәттә, хитай су енергийисиниң 70 ٪ и деһқанчилиқ йәни етиз - ериқ суғириш ишлири үчүн ишлитилсә, 10 ٪ и муһитни яхшилаш хизмити үчүн, 20 ٪ и шәһәр вә санаәт тәрәққияти үчүн ишлитилидикән.

Бирақ "җоңго гезити" ниң хәвиридә көрситилишичә, 25 йилдин кейин, хитай аһалиси 16 милярдқа йетип, шәһәр билән санаәт үчүн ишлитилидиған су миқдари алаһидә көпейидикән. У чағда пәқәт 50 ٪ су деһқанчилиқ үчүн ишлитилидикән. Мутәхәссисләр буниң , ашлиқ ишләпчиқиришиға еғир дәриҗидә тәсир көрситидиғанлиқидин әндишә һес қиливатқанлиқини алаһидә тәкитлигән.

Америкиниң пайтәхти вашингтонда тәсис қилинған йәр шари сияситини тәтқиқ қилиш оргининиң мудири биранд әпәнди "һазир шәһәр билән санаәт үчүн ишлитилидиған су барғансери ешип бериватиду, буниң билән 2030 - йилиға кәлгәндә деһқанчилиқ үчүн ишлитилдиған су миқтари зор дәриҗидә кемийиши мумкин, бу ашлиққа капаләтлик қилиш мәсилиси үчүн еғир тәһдит елип келиду" деди.

Йәр шари су тәшкилати хадиминиң ейтишичә, хитай һөкүмити дәрһал су мәнбәсигә қарита универсал башқуруш елип бериши керәк шундақла шәһәр вә йезилардики су истимал мәсилиси билән тәбиий екологийә тәңпуңлиғини яхши тәңшиши керәк.

Бранд әпәндиму мәзкур тәшкилатниң чақириқиға қошулуп, " универсал башқуруш усулини қолланғанда, шәһәрләрдики керәксиз суларни яхши бир тәрәп қилип, уни йәнә қайтидин суғуруш ишлириға ишлитишкә болиду яки болмиса бир мустәқил орган қуруш арқилиқ су мәнбәсини башқуруп, һәр қайси җайларниң су ишлитиш еһтияҗини яхши орунлаштуруш керәк, мушундақ қилғандила су мәнбәсидин толуқ пайдиланғили болиду" деди.

Күнсайин ешиватқан су еһтияҗи

Хитай иҗтимаий пәнләр академийисиниң пәхри профессори бранд әпәнди, хитайниң муһит мәсилиси үстидә узун йил тәтқиқат елип барған болуп, у һәтта хитайға су баһасини юқири көтүрүш тәклибини бәргән. Униң ейтишичә, хәлқиниң иқтисадий кириминиң ешишиға әгишип, игиз имарәтләргә көчүп кириватқан аһалиләрниң саниму күнсайин көпәймәктә икән. Бу кишиләр суға болған еһтияҗни техиму ашуридиғанлиқи үчүн , суниң баһасини өстүргәндә суниң һәқиқий қиммитини әкс әттүргили болидикән.

Мутәхәссисләрниң хитайдики 500 дин көп дәря - еқинлар үстидә елип барған тәкшүрүшлиригә асасланғанда, 2000 - йили ичидила бу дәрялар арисидики 60 дәряниң сүйи қуруп кәткән. Шундақла улар тәкшүрүш елип бериватқан һәрқайси көлләрниң су йүзи орни барғансери төвәнлимәктә икән.

Буниңдин сирт йәнә, тәкшүрүш елип берилған 1100 су мәнбәсиниң тәхминән 25 ٪ и ичимлик су өлчимигә йәтмигән. Хитайда аз дегәндә 36 милйондин артуқ деһқан аһалиси өлчәмгә тошмиған су истимал қилидикән. (Әқидә)

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.