Шветсийә мәтбуатида уйғур ели зиярити(2)

• Ихтияри мухбиримиз ялқунниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

Уйғур елини зиярәт қиливатқан шветсийә радиоси мухбири ханна қәшқәрни зиярәт қилип, уйғурлар динни җәһәттә дуч келиватқан мәсилиләрни чөридигән һалда хитай һөкүмитиниң қанунда бир хил, әмилийәттә бир хил йүргүзүватқан динини сияситини тәнқит қилған. У мундақ дәйду:

"Өткән йили хитай һөкүмити бир қанун илан қилип, барлиқ хитай пуқралириниң динни етиқат әркинликигә капаләтлик қилидиғанлиқини билдүргән иди. Әмма 9 милийон әтрапидики уйғурларниң динни етиқади йәнила хитай һөкүмити тәрипидин қаттиқ қоллуқ билән контрол қилинмақта. 11-Синтәбир вәқәсидин кийин хитай һөкүмити терроризмға қарши күрәштин пайдилинип шинҗаңда динни җәһәттики бастурушни күчәйтти. Хитай һөкүмитиниң бундақ қилиши уйғурларниң мустәқиллиқ һәрикитиниң әвҗи елип кетишидин қорққанлиқидин боливатиду. Чүнки уйғурлар пакистан, афғанистанлар билән чегридаш болғачқа радикал ислами күчләрниң уйғурларниң мустәқиллиқ һәрикәтлириниң күчийип кетишидин биарам боливатиду. Әмма хитай һөкүмитиниң һазирқидәк қаттиқ контрол қилишидин қариғанда уйғурлар арисида радикал ислами күчләрниң мәвҗут болуп турушиму узаққа бармайдиғандәк қилиду"

Мухбир қәшқәрдики зиярәт давамида бир қисим кишиләрни зиярәт қилиш пурситигә еришкән болуп, радио программисида зиярәт қилинғучиларниң сөзлирини нәқил қилиду: "мән зиярәт қилғанларниң билдүрүшичә, уйғурлар өзлириниң динни етиқадини учуқ ашкарә ипадийәлмәйдикән. Улар хитай һөкүмити тәрипидин палакәткә қелишидин қорқидикән. Әгәр ишләватқанлар вә оқуватқанлар азрақла тәвәккул қилса хизмәт орунлиридин яки оқушлиридин айрилип қалидикән. Мәсчитләрдә имамлар өзлири халиғанчә ислами тәрбийә берәлмәйдикән, улар хитай һөкүмити тәрипидин мәхсус тәрбийилинип туридикән. 18 яштин төвәндикиләрниң мәсчиткә кириши вә ислами дәрис елиши қаттиқ мәни қилинған икән".

Мухбир программисини зияритини қобул қилған бир қизчақниң "әгәр мән истиқбалимни десәм бу йәрдә һечнимигә еришәлмәймән, миниң арзуюм амал қилип башқа дөләтләргә чиқип кетиш" дегән сөзини нәқил қилип ахирлаштуруду. (ялқун)