Amérikida teywen bilen diplomatik munasibetni eslige keltürüsh layihisi otturigha qoydi
2005.02.17
Fransiye agéntliqining washin'gtondin xewer qilishiche, 2 - ayning 16 - küni amérika dölet mejliside karilado shitatidin saylan'ghan awam palata ezasi jumhuriyetchi tom tankirido "amérika teywen bilen diplomatik munasiwetni eslige keltürüshi kérek" dégen mezmunda bir qanun layihisi otturigha qoyghan.
Awam palata ezasi jumhuriyetchi tom tankirido amérikining dölet mejlisige qoyghan layihisige "amérika hökümiti béyjing hökümitining 'teywen jonggoning bir qismi' dégen meydanini étirap qilish üchün 'bir jonggo' dégen siyasetni dawamliq qolliniwatqanliqi, emeliyette pakitqa hörmet qilmighanliq. Teywen özining rehberlirini özi saylap chiqiwatqan erkin, musteqil dölet. Teywen, kommunist partyining rehberlikidiki aral emes, burunmu kommunist partiye teywen'ge héchqachan rehberlik qilip baqmighan. Hazir amérika hökümiti ‘bir jonggo' dep atalghan exlaqiy jehette aldamchiliq xaraktérge ige waqti ötken aqmas siyasetni tashliwitidighan waqit bolup qaldi." Dégen.
Awam palata ezasi jumhuriyetchi tom tankirido dölet mejliside otturigha qoyghan layihiside yene "amérika hökümiti emdi chong quruqluqtiki mustebit kommunist hökümiti bilenmu, démokratik teywen hökümiti bilenmu, her ikkisi bilen normal munasiwette boldighan'gha héchqandaq sewep yoq" dep körsetken.
Kungchu'en: teywenning musteqil bolushigha hergiz yol qoyulmaydu
"Shinxu'a tori" da 2 - ayning 17 - küni élan qilin'ghan xewerde bayan qilinishiche, xitay tashqi ishlar ministirlikining bayanatchisi kongchu'en ependi "amérikining yuqiri derijilik emeldarlirining bir qarar amérika hökümetliri emel qilip kéliwatqan "bir jonggo" siyasitini estayidlliq bilen ijra qilip teywenni musteqilliqqa méngishtin tosushini ümid qilimiz" dégen. U bayanatida yene "xitayning tinch shara'itta tereqqi qilishi asiyagha we dunyadiki her qaysi döletlerge tinchliq we tereqqi qilish pursetlirini élip kélidu.
Hazir teywen boghuzida jiddiylik peyda qiliwatqanlar teywen musteqilchiliri. Xitay özining teywenni tinchliq bilen birlikke keltürüsh, bir dölette ikki xil tüzüm yolgha qoyush dégen siyasitini taki teywen birlikke keltürülgiche qet'ilik bilen ijra qilidu, teywenning musteqil bolushigha hergiz yol qoymaydu" dep jakarlighan.
Portér gos: xitay teywen boghuzidiki herbiy küch tengpungliqini buzuwetti
Yaponiyide chiqidighan "ki'oto xewerliri" de bayan qilinishiche, amérika merkizi axbarat idarisining bashliqi portér gos kéngesh palatasigha yollighan dokilatida kommunist xitayning 2004 - yilida teywen'ge qarita köpeytken yadro paraxotliri we urunlashturghan bashquruli'idighan bombili'irning sani teywen boghuzidiki herbi kuch tengpungliqini buziwetkenlikini bayan qilghan.
John kek ependi "amérika awam palatasida otturigha qoyulghan layihe xitaygha taqabil turushni meqset qilghan bolushi mumkin
Fransiye agéntliqining xewer qilishiche, amérikidiki miras fond jemiyitining xitay mesililiri mutexessisi john kek ependi "amérika awam palatasida otturigha qoyulghan layihe xitayning teywenning musteqilliqigha qarshi turush üchün otturigha qoyiwatqan qanun layihiside taqabil turushni meqset qilghan bolushi mumkin. Chünki xitayda otturigha qoyiliwatqan layihe teywenning mewjutliqini inkar qilip, uni qoralliq birlikke keltürüsh üchün asas teyyarlashni meqset qilidu" dep tehlil qilghan.
Xitay hökümiti teywenning musteqilliqqa méngishidin ensirewatidu
Amérika awazining xewiride bayan qilinishiche, amérikining 1979 - yilidiki prézidénti kat ependi eyni waqitta amérikining dölet mejlisi bilen meslihet qilinmighan ehwal astida u özi teywen bilen alaqini üzüp, béyjingni itirap qilghan idi. Bundaq qilishni dölet mejlisi qarar qilmighan. Amérika 1979 - yili teywen bilen diplomatik munasiwetni üzüp 4 aydin kéyin, teywen bilen bolghan munasiwet heqqide bir qanun tüzüp chiqilghan. Bu qanun hazirgha qeder ijwa qiliniwatidu. Bu qanunda teywen amérikining ittipaqdishi qilin'ghan idi. Hazir teywege qoral sétip bérish, del mushu qanun'gha asasen boliwatidu. Emma hazir xitay hökümiti teywende musteqilliq xahishlirni chén shuybi'en ulghaytiwetti, u, teywenni musteqilliqqa bashlimaqta dep ensirewatidu. (Weli)
Munasiwetlik maqalilar
- Eqliy mülk hoquqigha tajawuz qilish, xitay - amérika soda munasiwitidiki " zor ixtilap"
- Amérikidiki bir qisim parlamént ezaliri, xitayni jazalashni telep qildi
- Xitay bilen amérika herbiy munasiwetler boyiche söhbet élip bardi
- Kéyinki töt yildiki amérika-xitay munasiwetliri
- Prézidént bushning resmiy wezipe tapshuruwélish murasimida sözligen nutqi
- Amérika yette xitay shirkitige iqtisadiy jaza berdi
- Amérika soda ministiri xitayni ziyaret qildi
- Amérika teywendiki déplomatlirini aktip wezipidiki herbiylerdin tallaydu