Хәлқара тамака чәкмәслик күни
2006.05.31
Һәммимизгә аянки, тамака нурғун кесәлниң келип чиқишидики муһим сәвәбләрниң бири болуп һесаблиниду. Мунасивәтлик мәлуматларға қариғанда, 2030 - йилиға барғанда, тамака чекиш сәвәбидин һәр хил кесәлликкә гириптар болуп һаятидин айрилидиғанларниң сани 10 милйонға йетидиған болуп, уларниң ичидә 7 милйони тәрәққи қиливатқан дөләтләрдики кишиләр икән.
Мәлуматларға қариғанда, һазир дуняда һәр күни 15 милярд тал тамака чекилидикән. Бу тәхминән пүтүн дунядики һәр бир киши күнигә орта һесаб билән 2 йерим тал тамака чәккән билән баравәр икән. Дуня сәһийә тәшкилати тәрипидин берилгән әң йеңи мәлуматларда көрситилишичә, һазир дуняда тәхминән 1 милярд 300 милйон адәм тамака чекидиған болуп, бу пүтүн дунядики 15 яштин юқири нопусниң 33% ни тәшкил қилидикән.
Хитайда тамака чәккүчиләр яш җәһәттә барғансери төвәнлишишкә қарап маңған
Хитай сәһийә министирлиқиниң йеқинда елан қилған санлиқ мәлуматида көрситилишичә, һазир хитайда тамака чекидиғанлар сани 350 милйондин ашқан болуп, уларниң арисида, йеши 15 яштин юқирилар 36% ни игилигән. Мәзкур мәлуматта йәнә, һазир хитайда һәр йили тамака чәккәнликтин өливатқанларниң сани 1 милйон әтрапида икәнлики шундақла 2020 - йилиға барғанда, хитайда һәр йили аз дегәндә 2 милйон киши тамака чәккәнликтин өлидиғанлиқи пәрз қилинған.
Хитай агентлиқи тәрипидин бериливатқан хәвәрләрдин мәлум болушичә, хитайдики тамака чәккүчиләр яш җәһәттә барғансери төвәнлишишкә қарап маңған болуп, 15 яштин 24 яшқичә болған тамака чәккүчиләрниң нисбити барғансери юқирилап маңған. Буларниң арисида, зиялийлар көп санни игилигән болуп, дохтур вә оқутқучиларниң тамака чекиш нисбити 50% тин ешип кәткән. Хитай дуня бойичә әр дохтурлар тамака чекиш нисбити әң юқири болған дөләтләрниң бири болуп һесаблинидикән шундақла хитайда сетиливатқан тамака дуняда истимал қилиниватқан тамакиниң 3 тин бир қисмини игиләйдикән.
Уйғур елидә чекимликкә берилиш еғир
Мунасивәтлик хәвәрләргә қариғанда, һазир уйғур елидә 6 милйон әтирапидики кишиләр тамака чекидиған болуп, улар уйғур елидики нопусниң 30% дин артуқини игиләйдикән шундақла тамака чекидиғанларниң нисбити хитай бойичә алдинқи орунда туридикән. Болупму йетиливатқан балилар арисида, тамака чекидиғанларниң сани барғансери көпийишкә башлиған. Һәмдә бир қисим яшлар адәттики тамакидин зәһәрлик чекимлик чекишкә өткән.
Йеқинда америкиға кәлгән исмини мәлум қилишни халимиған бир яш өзиниң илгири тамакиға интайин берилгәнликини лекин америкиға келип әтраптики муһитниң тәсиридин тамакиниң интайин зиянлиқ икәнликини тонуп йәткәнликини шундақла уни үзүл - кесил ташлашқа тиришиватқанлиқини ейтти.
Зияритимизни қобул қилған бу яш йигит йәнә һазир үрүмчидики уйғур яшлириниң пәқәт адәттики тамакила әмәс бәлки хероин йәни ақ тамакиғиму берилип кетиватқанлиқини мәлум қилип, өзиниң бу хил һаләттин интайин әндишә қилидиғанлиқини билдүрди.
Уйғур елидин берилгән хәвәрләрдә көрситилишичә, мәзкур райондики тамака чәккүчиләр саниниң көпийиши билән бир вақитта, йилида 7 милярд 157 милйон йүән йәни тәхминән900 милйон доллар тамака чекишкә сәрп қилинидикән, шундақла тамака чәккүчиләр арисида пәйда болуватқан түрлүк аста характерлик кесәлләр түри барғансери көпийишкә башлиған. (Меһрибан)
Мунасивәтлик мақалилар
- Бир әйдиз пидакариниң людавандики зиярәт хатириси
- Ақ алвасти қойнидики уйғурниң нидаси
- Уйғур елидә әйдиз шиддәт билән ямримақта
- Зәһәрлик чекимликни ташлаш мумкинму?
- Уйғур елидики зәһәрлик чекимликни ташлаш орунлиридики мәвҗут мәсилиләр
- Уйғур елидә зәһәрлик чекимлик ташлатқузуш орунлириниң давалаш һәққи зиядә юқири болмақта