Amérika Uyghur jem'iyiti b d t ning pamir weqesige arilishishini telep qildi
2007.01.10

Uyghur aptonom rayonining merkizi ürümchide xitay hökümiti atalmish sherqiy türkistan térrorchilirining pamir igizlikidiki lagirigha hujum qilish jeryanida ölgenlikini ilgiri sürgen xitay saqchi xu'ang chyangning depne murasimini ötküzdi. Roytérs axbarat agéntliqining eskertishiche, depne murasimigha az dégende 2000 neper saqchi we hökümet kadiri qatnashqan bolup, Uyghur aptonom rayonidiki xitay metbu'atliri ölgüchi heqqide keng teshwiqat pa'aliyiti élip barmaqta. Xitay jama'et xewpsizlik ministirliqi xu'ang chyanggha qehriman, dep nam berdi shundaqla uni xitay kommunistik partiyisining ezasi, dep tonuydighanliqini jakarlidi.
Pakitliri élan qilinmighan
Xitay da'irilirining eskertishiche, charshenbe küni depne murasimi ötküzülgen 21 yashtiki xu'ang chyang xitay saqchi qisimliri pamir igizlikidiki lagirgha hujum qilip, 18 Uyghurni öltürüsh we 17 kishini esir élish opiratsiyiside ölgen. Xitay jama'et xewpsizlik da'iriliri we xitay tashqi ishlar ministirliqi weqening pamir igizlikidiki melum bir jayda yüz bergenlikini ilgiri sürsimu, lékin hazirgha qeder weqe yüz bergen jay, weqede ölgenler we esir élin'ghanlarning isim - sheripi shundaqla yurtini élan qilip baqmidi.
Xitay merkizi téléwiziye istansisining bu heqtiki xewerliride bolsa sherqiy türkistan küchlirige da'ir burun élan qilin'ghan höjjetlik filimdiki süretler ishlitilgen. Xitay jama'et xewpsizlik ministirliqi bolsa weqening chégra sirtidiki "xelq'ara térrorchilar" bilen alaqisi barliqini shundaqla térorizimgha qarshi xelq'ara hemkarliqni kücheytidighanliqini bildürmekte.
Rabiye xanim b d t ni bu weqe heqqide musteqil tekshürüsh élip bérishqa chaqirghan
Xitay da'irilirining teshwiqati xitaylar arisida tézla jama'et pikiri teyyarlash rolini oynidi. Roytérs axbarat agéntliqining eskertishiche, xitay intérnét tori Sina. com Ning munazire munbiridiki pikir qatnashturghuchi xitaylarning köp qisimi xitay da'irining pamirdiki herikitini qollimaqta. Lékin chet'eldiki Uyghur teshkilatlar sherqiy türkistan küchlirining pamir igizlikidiki lagirini weyran qilish weqesige guman bilen qaraydighanliqini bildürdi.
Dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye qadir xanim, charshenbe küni amérika awazi radi'osining téléwiziye ziyaritini qobul qilghanda xitay da'irilirining bu weqe toghrisidiki bayanlirigha taza ishinip ketmeydighanliqini bildürdi. Rabiye qadirning re'islikidiki amérika Uyghur jem'iyiti charshenbe küni élan qilghan mezkur weqe toghrisidiki bayanatta, b d t ni bu weqe üstide tekshürüsh élip bérishqa we weqening heqiqiy ehwalini éniqlap chiqishqa chaqirdi. Bayanatta "eger xitay dunya jama'etchilikining mes'uliyetkar ezasi bolsa, ular bayan qilghan bu weqe üstidin musteqil tekshürüsh élip bérishqa we pakitni aydinglashturushqa yol qoyush kérek" shundaqla "biz xitay hökümitining b d t gha oxshash musteqil bir komitét teripidin atalmish sherqiy türkistan térrorluq herikitining mahiyiti we mewjutluq ehwali üstide tekshürüsh élip bérishqa yol qoyushini chaqirimiz" deydu.
Gumaniy qarashlar
Bayanatta eskertishiche, sherqiy türkistan islam herikiti rehbiri hesen mexsum 2003 - yili pakistan armiyisi teripidin öltürülgendin kéyin, bü teshkilatning herikiti pütünley toxtighan. Lékin xitay hökümiti pamirdiki lagirning sherqiy türkistan islam herikiti teripidin qurulghanliqini ilgiri sürmekte. Xitay metbu'atlirining bu heqtiki xewerliride sherqiy türkistan islam herikiti 2002 - yili b d t we amérikining térrorchi teshkilatlar tizimlikige élin'ghanliqini alahide eskertiwatidu. Jama'et xewpsizlik nazariti weqening pamir rayonida yüz bergenlikini tekitligen bolsimu, lékin weqe yüz bergen konkrét jayning ismini tilgha élip baqmidi. Kanada Uyghur jem'iyitining re'isi memet toxti, weqede hazirgha qeder aydinglashmighan shundaqla kishini guman'gha salidighan mesililer barliqini bildürmekte.
Xitay da'iriliri weqe yüz bergen jayni yoshurun tutuwatqan bolsimu, lékin pamir rayonidiki yerlik puqralar radi'omizgha saqchilarning aqtu nahiyisidiki kosrap yézisi etrapida chaza qurup, kimlik tekshürüwatqanliqini bildürdi. Xitay jama'et xewpsizlik nazaritining eskertishiche, saqchilar opératsiyide 22 dane bomba, 1500 dane yérim yasalghan partlatquch bomba we bir dana tapanchini qolgha chüshürgen. Lékin jama'et xewpsizlik nazariti opiratsiyide saqchilar bilen étishqan we bu jeryanda öltürülgen 18 kishi bilen 17 neper esirning qorali nege ketkenliki heqqide toxtalmidi.
Bezi közetküchiler bu weqe yüz bérishning bir kün aldida Uyghur aptonom rayoni partkomining siyasiy qanun xizmet yighini ötküzülgenlikige diqqet qilmaqta. Kanada Uyghur jem'iyitidiki memet toxti ependi, weqening yüz bérish waqtigha diqqet qiliwatqanliqini bildürdi. Uning eskertishiche, bu weqe Uyghur aptonom rayonidiki wang léchüen'ge narazi xitaylarning diqqet nezirini burash rolini oynimaqta.
Xitay metbu'atlirining eskertishiche, lagirgha hujum qilish wezipisini azadliq armiye yaki qoralliq saqchilar emes, belki adettiki saqchilar élip bardi. Weqede ölgen xu'ang chyang isimlik xitay saqchi Uyghur aptonom rayoni jama'et xewpsizlik nazariti 16 - bashqarmisining xadimi iken. Xitay j x ministirliqi bayanatchisi wu xéping seyshenbe küni élan qilghan bu weqe toghrisidiki bayanatta, "shinjangda saqchilar weyran qilghan telim- terbiye lagiri térrorchi teshkilat 'sherqiy türkistan islam herikiti' ge tewe " dep tekitligen. "Amérika awazi" radi'osi bu weqe toghrisidiki xewiride "xitay keng kölemlik teshwiqat hujumigha ötti "deydu. (Erkin)
Munasiwetlik maqalilar
- Xitay saqchi da'irisi bilen Uyghurlar arisidiki qoralliq toqunush türk metbu'atliridimu yer aldi
- Xitay eskerliri bilen Uyghurlar arisida qoralliq toqunush yüz berdi
- Xitay hökümitining Uyghurlarni basturush üchün tapqan yéngi bahanisi
- Qirghizistandiki mutexessisler, Uyghurlarning térrorchiliq bilen alaqisi yoqliqini bildürmekte
- Mutexessisler: Uyghurlar héchqachan térrorluq heriketliri bilen shughullan'ghan emes
- Xitay - qazaqistan herbiy maniwéri 2 - basquchigha kirdi
- "Gérmaniye awazi" da: "Uyghurlar térrorist emes!"
- Kim trrorist?
- Xitay Uyghurlarni amérikigha qarshi qollanmaqchi
- Xitay zeherlik chékimlikni bahane qilip turup, Uyghurlargha zerbe bérishni kücheytmekte