Gérmaniye musulmanliri - térrorizmgha qarshi küreshte sepdash

• Ixtiyari muxbirimiz ekremning bu heqtiki melumati
• Download story audio

2003-Yili séntebirde, Uyghur musulmanlar héytgah meschitide ibadet qilmaqta. AFP

"Gérmaniye awazi" radi'osida 8 – ayning 27 – küni élan qilin'ghan "gérmaniye musulmanliri - térrorizmgha qarshi küreshte sepdash" namliq xewiride, gérmaniyidiki 3 milyondin artuq musulmanning térrorizmgha qarshi küresh meydanida, gherb döletliri bilen bir septe turidighanliqi bayan qilin'ghan.

Xewerde déyilishiche, 8 – ayning 26 – küni, gérmaniyidiki musulmanlar teshkilati we köchmenler teshkilatidin bolup, 16 chong teshkilat muxbirlarni kütiwélish yighini ötküzüp, gérmaniyidiki térrorchi küchlerning yoluchilar poyizini partlitishqa urunush weqesini eyibligen hemde bu xil zorawanliq heriketlirining islam rohigha uyghun emeslikini tekitligen.

Yéngidin qozghalghan kona munazire

Aldimizdiki bir qanche hepte ichide, gérmaniyide yoluchilar poyizini partlitishqa urunush weqesi arqa – arqidin ikki qétim yüz bérip, ikki neper liwanliq térrorist qolgha élin'ghan bolup, bu weqe gérmaniye puqraliri arisida éghir ensizchilik peyda qilghan we pütün metbu'atlarning diqqitini jelip qiliwalghan idi.

Bu munasiwet bilen, 8 – ayning 24 - küni sa'et 22:15 minut ötkende ZDF téléwiziye qanili "bomba qoyghuchilar biz bilen bille: biz térror bilen birge yashamduq?" dégen témida neq meydan söhbiti uyushturup, musulmanlar bilen xristi'anlarning zadi néme ziddiyiti barliqini aydinglashturush munazirisi qozghidi. Bu munazirige edliye ministiri Brigitte Zypries, ichki ishlar ministiri Volker Bouffier, gérmaniye islam kéngishining re'isi Ali Kizilkaya, gérmaniye fédéral jinayi ishlar idarisining bashliqi Klaus Jansen we yawrupa parlaméntining wekili Cem Özdemir qatarliqlar qatniship, térroristik heriketler bilen shughullan'ghuchilarning az sandiki kishiler ikenlikini, omumiy musulmanlarning térrorist emeslikini ispatlashqa térishti.

Amérikidiki dunya soda merkizini partlitip, "11 – séntebir weqesi" ni peyda qilghan muhemmed ataning eslide gérmaniye oqughuchisi ikenliki, 10 yildin buyan gérmaniyidin nurghunlighan térroristlarning chiqishi we qolgha élinishi, yéqinda yene yoluchilar poyizini partlitishqa urunush qatarliq hadisiler, gérmaniyiliklerni wehimige sélip qoyghan.

Gérmaniye jinayi ishlar idarisining bashliqi Klaus Jansen ning sözige asaslan'ghanda, hazirmu gérmaniyide yashawatqan musulmanlar arisida yene minglighan islam radikalliri mewjud iken.

Gérmaniye musulmanlirining gérmaniye hökümiti we xelqi bilen bir meydanda

Mushundaq bir weziyette, gérmaniyidiki 16 chong islam teshkilatining muxpirlarni kütiwélish yighini chaqirip, térrorgha qarshi del waqtida birleshme bayanat élan qilishi, hem gérmaniye puqraliri üchün, hem gérmaniye musulmanliri üchün nahayiti muhim bir teselli bolup qalghan. Bolupmu, térrorizimni islam dini bilen xristiyan dinining étiqad kürishi, dep tonup kéliwatqan kishiler, bu bayanattin köp xursen bolushqan. Bu bayanat 8 – ayning 28 – künidiki gérmaniye gézitliride muhim téma süpitide bes – beste orun igilidi.

Bayanatta "musulmanlarning we musulmanlar teshkilatlirining namini ishlitip térroluq bilen shughullinishqa qet'iy qarshi turidighanliqi eskertilish bilen birge, meschitlerde radikal diniy éqimlarning wez – nesihetlirige yol qoymaydighanliqi we bu xil térrorluq heriketlirini islam dinining ret qilidighanliqi otturigha qoyulghan. Shundaqla, térrorgha qarshi küreshte, gérmaniye musulmanlirining gérmaniye hökümiti we xelqi bilen bir meydanda turidighanliqi izahlan'ghan.

Uyghurlarning öz hoquqi üchün élip bériwatqan urushining térror bilen munasiwiti yoq

"Gérmaniye awazi" radi'osining xitayche qanili, mezkur bayanat heqqidiki intérnét xewer bétide, namazda olturghan Uyghur musulmanlirining süritini qoshup bergen.

D u q medeniyet – ma'arip bölümining mes'uli, "aliptékin telim – terbiye merkizi" ning mudiri alimjan ependi bu bayanat heqqide toxtilip mundaq dédi:

"Térror bilen islamning hich qandaq munasiwiti yoq. Islam dini térrorchi teshwiq qilidighan din emes. Peyghembérimizmu 'bir ademni naheq öltürüsh - pütkül insanlarni öltürgen bilen oxshash' dégen. Emma wetinimiz Uyghuristanda weziyet pütünley eksiche. Wetinimizde yüz bériwatqan weqelerni térror bilen birleshtürüshning héchqandaq asasi yoq. Uyghuristan xitaylar teripidin ishghal qiliwélin'ghan bir zémin. Xitay mustemlikisi astidiki Uyghuristanda qoral küchi bilen yürgüziliwatqan dölet térrorigha qarshi heriketler térrorluq emes, belki millitimizning öz heq – hoquqi üchün élip bériwatqan heqqani kürishidur. Xitay hökümiti buni xelq'ara térrorgha baghlashqa uriniwatidu. Millitimizning öz musteqilliqi üchün élip bériwatqan kürishi bilen, chet`ellerdiki térrorluq heriketlirining héchqandaq munasiwiti yoq". (Ekrem)