Teywenliklerning dölet kimliki heqqide tarixshunaslar yéngi delil körsetti

Teybéy tinchliq shertnamisi 1952 ‏ - yili imzalan'ghan

Amérika awazning bayan qilishiche, teywen muzéyining yéngi bashliqi lin menxong 4 ‏ - ayning 19 ‏ - küni los anjilistiki bir ilmiy muhakime yighinida ,1951‏ - yilidiki 'sanfiransésko tinchliq shertnamisi' din bashqa, 1952 ‏ - yili yene bir 'teybéy tinchchliq shertnamisi' imzalan'ghanliqini ispatlighan. Uning éytishiche, bu mesile xuddi teywenlikler arisida dawamlishiwatqan 'teywenliklerning dölet kimliki téxiche békitilmigen' dégendek emes, belki teywenliklerning dölet kimliki 'teybéy shertnamisi' da alliqachan éniq békitilgen.

Lin menxong amérikidiki xarward uniwérsitétini püttürgen tarix penliri doktori, teywenning yéqinqi zaman tarixini tetqiq qiliwatqan mutexessis. U bultur teywen prézidént mehkimisining qarimiqidiki dölet tarix muzéyining bashliqliqigha teklip qilin'ghan.

Teywendiki dölet tarix muzéyining bashliqi lin menxong yéqinda teywen prézidént mehkimisining baghchisidiki teybéy méhmanxanisida , yeni 1952 ‏ - yili yaponiye bilen tinchliq shertname imzalan'ghan orunda, eyni waqitta imzalan'ghan  'teybéy tinchliq shertnamisi'ning xitayche, in'glizche esli nusxisini körgezme qilishqa teyyarliq qiliwatidu.

'Sanfiransésko tinchliq shertnamisi' ning küchke ige bolidighan waqti

Teywendiki dölet tarix muzéyining bashliqi lin menxongning los anjilistiki bir ilmiy muhakime yighinda delil körsitishiche, 1951‏ - yili 9 ‏ - ayda imzalan'ghan 'sanfiransésko shertnamisi' da urushta meghlup bolghan yaponiye heqqide bir qatar éniq belgilime bar. Emma eyni waqit amérika bilen xitay xelq jumhuriyiti bir - birige qarshi halda koriye urushigha qatnishiwatqan waqit idi. Shunglashqa, belgilime boyiche, teywen'ge munasiwetlik bolghan yaponiye özi chet'elning herbiy küchliri kontrol qilip turmaydighan bolghanda, u, teywen mesilisige munasiwetlik bolghan bashqa bir dölet bilen tinchliq shertnamisi imzalighanda, andin küchke ige bolatti. Shunglashqa 'sanfiransésko tinchliq shertnamisi'ning küchke ige bolushi  1952‏ - yili 4 ‏ - ayning 28 ‏ - küni jungxu'a min'go bilen yaponiye otturisida  'teybéy tinchliq shertnamisi' imzalan'ghandin kéyinla, shu künidin bashlan'ghan.
 
Lin menxongning éytishiche, 'sanfiransésko shertnamisi' da, yaponiye özining zémini qiliwalghan teywen arili bilen péngxu arilidin waz kéchidu, dep belgilen'gen idi. Emma qaysi döletke ötküzüp bérilidighanliqi tilgha élinmighan. Bu shertname  'teybéy tinchliq shertnamisi' imzalan'ghandin kéyinla küchke ige bolghan idi. Emeliyettimu, jungxu'a min'go hökümiti, yaponiyining zémini dep qarilidighan teywen bilen péngxu arilini igilep turghan halda yaponiye bilen 'teybéy shertnamisi'ni tüzgen idi. Démek, buninggha , teywenliklerning dölet kimliki teybéy tinchliq shetnamidisin kéyinla alliqachan éniq bolghan idi.

1978  ‏ - Yilidiki 'xitay - yapon tinchliq shertnamisi' da teywen tilgha élinmighan

Beziler  1978  ‏ - yili jungxu'a xelq jumhuriyiti bilen yaponiye otturisida tinchliq shertnamisi imzalighandin kéyin 'teybéy tinchliq shertnamisi' küchtin qalghan, dewatidu. Emeliyette bu shertnamida teywen mesilisi tilgha élinmighan. Yaponiye bilen jungxu'a xelq jumhuriyiti diplomatik munasiwet ornatqandiki shertnamidimu, teywen mesilisi tilgha élinmighan. Peqet teywen kenpitila shuningdin kéyin yaponiyidiki baziridin mehrum qaldi,  uningdin bashqa özgirish bolmidi.

Lin menxongning qarishiche, teywen péngxu aralliridiki ademler 'yerlik' yaki 'sirttin kelgen' dep ayriwétilmesliki kérek.

Teywendiki dölet tarix muzéyining bashliqi tarixshunas lin menxongning éytishiche, 60 yildin buyan teywende köp ademning bu teybéy tinchliq shertnamisidin xewiri yoq. Kommunist partiye teywenni özining qiliwalmaqchi, gomindang qaytidin chong quruqluqni qayturuwalmaqchi, teywenlikler sirttin kelgenlerni qoghlap chiqarmaqchi, shunglashqa héchqaysisi bu 'teybéy tinchliq shertnamisi' ni tilgha almay keldi we hem teywenliklerning dölet kimliki békitilmidi' dégenni köp tekitlep keldi. Emeliyette, teywen, péngxu arallirining jungxu'a min'goning zémini ikenliki, bu arallardiki ademlerning jungxu'a min'goning puqrasi ikenliki alliqachan békitilip bolun'ghan. Ular yerlik yaki sirttin kelgen dep ayrip qaralmasliqi kérek.

Hazir bu munazirige téximu köp mutexessisler qatshishiwatidu

Teywendiki dölet tarix muzéyining bashliqi tarixshunas lin menxongning  teywenliklerning dölet kimliki mesiliside 'teybéy tinchliq shertnamisi' ni delil qilip körsetkendin kéyin, teywenliklerning dölet kimliki heqqidiki dewagha téximu köp mutexessisler qatniship, bu heqtiki munazire hazir barghansiri chongqurlishiwatidu.