Teywendiki gomindang hakimiyiti chettin kelgen hakimiyetmu yaki yerlik hakimiyetmu?

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Teywen saylam komitétining 7 ‏- ayning 8 ‏- künidiki yighinida, kéler yili 1 ‏- ayning 12 ‏- küni qanun komitéti saylimi, 3 ‏- ayning 22 ‏- küni prézidént saylimi ötküzüsh qarar qilin'ghan idi. Amérika awazining xewer qilishiche, bügün milletchi partiye (gomindang) bilen démokratiye-ilgharliq partiyisi (minjindang) ning prézidént kandidatliri tunji qétim ashkara munazire bashlighan. Bügünki munazirining mezmuni gomindang (milletchi partiye) hakimiyiti chettin kelgen hakimiyetmu yaki yerlik hakimiyetmu ? dégen mesilidin ibaret bolghan. Bu bes -munazire teywende milletchi partiye qurulghanliqining 80 yilliqini xatirilesh yighinida yüz bergen.

Xewerde bayan qilinishiche, teywen démokratiye-ilgharliq partiyisi (minjindang) ning prézidént kandidati shé changting teywendiki milletchi partiye hakimiyitini 'chettin kelgen hakimiyet' dégen. Teywendiki milletchi partiyining prézidént kandidati ma yingju 'teywendiki milletchi partiye hakimiyitini chettin kelgen hakimiyet dégili bolmaydu, hazirqi hökümet bolsa xiyanetchi, qabiliyetsiz hökümet' dégen.

Shé changting: teywenni étirap qilmighan hakimiyet yerlik hakimiyet emes

Teywen démokratiye -ilgharliq partiyisining prézidént kandidati shé changtingning bayan qilishiche, teywendiki yapon medeniyiti teywen medeniyitining bir qismi. Emma teywende mewjut bolup turghanliki nersining hemmisini yerlikning dégili bolmaydu.

Teywende mewjut bolghanliki hakimiyetni, teywenni özining yurti dep tonumaydighan, qedirlimeydighan hakimiyetni teywenning yerlik hakimiyiti dégili bolmaydu. Undaq bolmighanda teywende burun mewjut bolghan yapon hakimiyitimu teywenning yerlik hakimiyiti bolup qalidu. Milletchi partiye hakimiyitimu teywenning yerlik hakimiyiti bolup qalidu. Chünki ular teywenni étirap qilmaydighan, bashqilarghimu étirap qilghuzmaydighan hakimiyetler.

Kim teywenning özining ishchi, déhqan, eskerlirini étirap qilsa, ular uni 'aq térror', 'kommunist' dep atiwalidu. Kim teywenning musteqil döletlik ornini étirap qilsa, ular uni 'musteqilchiler' dep atiwalidu. Buningdin uning chettin kelgen hakimiyet ikenliki éniq körinip turmamdu?

Ma yingjyu: teywende peqet bashqa yurtluq bar, emma chettin kelgen hakimiyet alliqachan mewjut emes

Teywendiki milletchi partiyining prézidént kandidati ma yingjuning bayan qilishiche, teywende herbiy halet yürgüzüsh bikar qilin'ghinigha 20 yil bolup qaldi. Teywen hazir démokratik dölet.

Bu dölette chettin kelgen hakimiyet yoq. Teywende 1996 ‏- yili prézidént saylimi bolghanda, teywen xelqi bizning milletchi partiyimizning prézidént kandidati li déngxuyni saylap chiqqan idi. Teywende xelq saylap chiqqan hökümet qanunluq hökümet.

Hazir teywende peqet bashqa yurtluq bar, emma chettin kelgen hakimiyet alliqachan mewjut emes.

Ma yingju: biz jungxu'a milliti dégen söz tarixta teywen xelqighe zor ilham bolghan idi

B b s ning xewer qilishiche, bu munaziride yene, milletchi partiyining prézidént kandidati ma yingju tarixiy shexslerdin jyang wéyshuy mesilisini otturigha qoyghan. Uning bayan qilishiche, jyang wéyshuy ötken esirning 30 ‏- yillirida teywende kishilik hoquq we démokratiye köz qarishini ipadiligen shexs. Yapon ishghaliyitidiki sotta, uning 'biz jungxu'a milliti' dégen sözi xelqqe zor ilham bolghan idi.

Bu erbap shu waqitta yapon'gha qarshi turush üchün teywenning qandaq rol oynishi lazimliqini, teywende tinchliq emelge ashsa uning pütün sherqi jenubiy asiyagha qandaq tesiri bolidighanliqini chüshen'gen. Yapon'gha qarshi turushta jungxu'a millitini étirap qilish arqiliq, pütün junggo bilen bille turidighan bundaq hakimiyetni chettin kelgen hakimiyet dégili bolmaydu.

Shé changting: chettin kelgen hakimiyetler teywende qandashliq munasiwiti buyiche siyaset qollinip kelmekte

Teywen démokratiye -ilgharliq partiyisining prézidént kandidati shé changtingning köz qarishi buninggha oxshimaydu. Uning bayan qilishiche, bu tarixiy shexs qurghan partiye yapon ishghaliyiti teripidin 1931 ‏- yili tarqitiwétilgen bolsa, u özi we uning sebdashliri kéyin milletchi partiye teripidin jazalap étip öltürüldi .

Démek, bu tarixiy shexs yapon ishghaliyiti shara'itidimu, milletchi partiye hakimiyiti shara'itidimu oxshashla ziyankeshlikke uchrighan shexs, yeni chettin kelgen hakimiyetler shara'itida ziyankeshlikke uchrighan shexs. Yapon'gha qarshi turghan, kishilik hoquq we démokratiyini terghip qilghan bu tarixiy shexsni teywendiki milletchi partiye hökümiti burun tilgha almaytti, teywenning derslik kitablirighimu kirgüzmigen idi.

Emdi némige kérek bolup qaldi? chettin kelgen hakimiyetler teywende haman qandashliq munasiwiti buyiche siyaset qollinip kelmekte. 'Biz sériq padisha ewladi' dégen siyaset mana buning ipadisi, teywenni étirap qilmighanliq.

Bügün teywenning b d t gha eza bolushi üchün omum xelq awaz qoyush heqqidimu munazire bashlan'ghan

Fransiye agéntliqining 7 ‏- ayning 9 ‏- küni teybéydin xewer qilishiche, teywende bügün yene, teywenning birleshken döletler teshkilatigha eza bolushi üchün omum xelq awaz qoyush heqqidimu munazire bashlan'ghan.

Bu teywenning qoshna döletler bilen bolghan munasiwitidiki yene bir sezgür mesile, bolupmu kommunist xitay hökümiti eng ghezeplinidighan mesile. (Weli)