Тәйвән боғузида җиддийлик пәйда қиливатқан қайси тәрәп?

• Мухбиримиз вәлиниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

10 Айниң 1 ‏- күни тәйвән һөкүмити билән коммунист хитай һөкүмити оттурисида йәнә бир қетим җиддий 'ағзаки җәң' йүз бәрди.

Тәйвән елан қилған қарар вә униң мәзмуни

Бирләшмә агентлиқиниң тәйбейдин баян қилишичә, тәйвәндә һазир һоқуқ тутуватқан минҗиндаң(демократийә-илғарлиқ партийиси) йәкшәнбә күни ачқан омумйиғинда, бурун юқири қатламда бирликкә кәлгән "тәйвәнниң нормал дөләт икәнлики һәққидики қарар" лайиһиси рәсми мақулланған. Бу қарарда тәйвәндә тоғра нам қоллиниш, асасий қанун түзүш, мувапиқ вақитта омум хәлқ аваз қоюп қарар қилиштәк демократик қәдәмләрни бесип өтүш арқилиқ тәйвәнниң мустәқил дөләт икәнлики намайән қилиниду, дейилгән.

Франсийә агентлиқиниң баян қилишичә, тәйвән тәрәп елан қилған баянатта "тәйвән билән хитай 1949 ‏- йилидила айрилип кәткән. Униңдин кейин хитай һөкүмити тәйвәндә һоқуқ йүргүзүп баққини йоқ , тәйвәнму хитайға бир синт баҗ төлигини йоқ. Әмма хитай һөкүмити тәйвәнгә изчил һалда тәһдит селип, тәйвәнниң тинчлиқини бузуп кәлмәктә. Пәқәт тәйвәнниң нами чәт тилларда 'җуңго' дегән муҗимәл нам билән тәрҗимә қилинип кәлгәчкила, тәйвәнниң б д т дики орни 1971 ‏- йили хитай һөкүмити тәрипидин игиливелинған , бу бир риаллиқ' дәп көрситилгән.

Вен җябав: чен шүйбйәнниң тәйвәнни мустәқил қилиш баянати бир хәтәрлик қәдәм

Б б с ниң баян қилишичә, хитайниң баш министири вен җабав бейҗиңдики хәлқ сарийида өткүзүлгән дөләт байримини тәбрикләш йиғинида , чен шүйбйәнниң тәйвәнни мустәқил қилиш баянати асия -тинч окян райониниң бихәтәрликигә қилинған тәһдит, бир хәтәрлик қәдәм . Әмди дөлитимиз җуңгочә сотсиялизм йолида чиң туруп қудрәтлик дөләткә айлиниду, тәйвәнгә қарита худди хоңкоң, макавларға охшаш толуқ аптономийә сиясити йүргүзиду, дәп җакарлиған.

Тәйвән мустәқиллиқи йеңи шуар әмәс

10 ‏- Айниң 1 ‏- күни тәйвән һөкүмити билән коммунист хитай һөкүмити оттурисида йүз бәргән йәнә бир қетимлиқ җиддийлик тоғрисида, һазир тәйвәндә туруватқан сиясий мулаһизичи лин бавхуа әпәнди обзор елан қилди.

Лин бавхуа әпәндиниң баян қилишичә, тәйвәндики минҗиндаң партийиси тәйвәнни мустәқил қилишни мәқсәт қилған партийә. Гәрчә униң ички қисмида, бир қисим кишиләр дөләт намини тәйвән дәп аташқа өзгәртиш керәк, десә, йәнә бир қисим кишиләр тәйвән өзила бурундин тартип нормал дөләт дәйдиған, аташта бир-биридин азрақ пәрқ қилидиған икки хил көз қараш болсиму, әмма уларниң ортақ шуарида чоң пәрқ йоқ . Бу партийә өзиниң мушу шуари билән тәйвән хәлқиниң һемайисигә еришип һоқуқ тутқан. Бу партийиниң һазирқи қарариниң мәзмуниму бурундин тартип мәвҗут, у йеңи шуар әмәс. Әмма коммунист хитай билмәскә селип, 10 ‏- айниң 1 ‏- күни йәнә қәстән чатақ чиқарди. Хитай буни 17‏- қурултайдики һоқуқ талишишниң еһтияҗи үчүн қиливатиду. Һазир коммунист партийиниң ички қисмида , мәйли ху җинтав тәрәпдарлири болсун яки җаң земин тәрәпдарлири болсун, яшлар иттипақичилар болсун яки туғулма коммунист бәглири болсун, һәр икки тәрәп өзлирини һәқиқий коммунист дәп һоқуқ талишиватиду. Өзлирини демократийичи дәватиду, шуңлашқа улар һазир америкини тиллиялмайду, чүнки америка билән қилидиған содиси бар, һазир кона гәпни йәнә тәкрарлап тиллиялайдиғини пәқәт тәйвәндинла ибарәт.

Ху җинтав хиянәтчиләрниң хоҗайини биләнму бирликсәп түзмәктә

Лин бавхуа әпәндиниң ейтишичә, җа чиңлин әслидә хитайдики әң чоң хиянәтчи-чирик әмәлдарларниң хоҗайини иди.

Хәвәргә қариғанда, ху җинтав пәқәт тәйвән мәсилиси үчүнла, уни давамлиқ һоқуқ бешида қалдуруп ишлитишни ойлаватқанлиқи мәлум. Чүнки һазир хитай үчүн ейтқанда, тәйвән мәсилиси җиддий мәсилә, тәйвәнгә қарита бирликсәп тәшвиқатини елип беришқа еһтияҗлиқ. Ички қисимдики хиянәтчи-чирикләр биләнму бирликсәп түзүш үчүн, ху җинтавға җа чиңлин керәк.

Тәйвән боғузида җиддийлик пәйда қилиш 17 ‏- қурултайниң еһтияҗи

Лин бавхуа әпәндиниң баян қилишичә, хитай һазир тәйвәнни мазу арилида башқурулидиған бомба қошуни қуриватиду, бу от қуйруқлуқ қилғанлиқ, дәватиду. Коммунист хитайниң 1000 дана башқурулидиған бомба билән тәйвәнни қариға еливатқанлиқи от қуйруқлуқ қилғанлиқ болмай, тәйвәнниң өзини қоғдимақчи болғанлиқи от қуйруқлуқ қилғанлиқ боламдикән? шундақ ейтишқа болудики, хитай бу қетим йәнә қәстән чатақ чиқирип җиддийлик пәйда қиливатиду. Бундақ җиддийлик коммунист партийиниң 17 ‏- қурултейи ахирлашқанда җимип қелиши мумкин. (Вәли)