D u q rehberliri bélgiye paytextide teywen mesilisi heqqidiki yighin'gha qatnashti
2007.09.03
D u q ning bash katipi, yawrupa sherqiy türkistan birliki teshkilatining re'isi dolqun eysa ependi bashchiliqidiki d u q rehberliri 8 - ayning 30 - küni bash shitabi béryusélsda bolghan chégrisiz insan heqliri teshkilatining teklipi bilen bélgiye paytexti béryusélsqa bérip, teywenni birleshken döletler teshkilatigha eza qilish herikitini bashlash yighini we 2008 - yilliq béyjing olimpik musabiqisini bayqut qilish üchün ortaq heriket qollinish heqqide muzakire élip bérish yighinigha qatnashqan.
Pütün dunya xelqi teywen'ge yardemde bolushi kérek
Bu yighin'gha köpligen hökümetsiz teshkilatlarning wekilliri ishtirak qilghandin sirt, teywenning yawrupa birlikidiki wekili, yawrupa parlaméntining millet wekilliri we bash shitabi nyuyorktiki insan heqlirini közitish teshkilatining wekilliri hemde köpligen muxbirlar ishtirak qilghan.
Yighinda teywenni birleshken döletler teshkilatigha tonutush mesilisi nuqtiliq muzakire qilinish bilen birge, yene sherqiy türkistan we tibet mesililirimu közdin köchürülgen.
Yighinda aldi bilen teywenning yawrupa birliki we bélgiyidiki bash elchisi söz élip, teywenning tarixi, nöwettiki siyasiy we iqtisadiy weziyiti, teywenning musteqil bir dölet ikenliki, b d t gha eza bolush shertige tamamen uyghun kélidighanliqi, hazirgha qeder 28 döletning teywenning musteqilliqini étirap qilidighanliqi, bu döletler bilen teywen otturisida resmiy déplomatik elchilik munasiwitining dawam qiliwatqanliqi, teywenni barliq döletler étirap qilipla qalmay, barliq hökümetsiz teshkilatlarning qollishi zörürliki qatarliq mesililerni otturigha qoyup ötken. Uning sözidin kéyin sözge chiqqan libéral démokratlar ittipaqining mes'uli boka ependi pikir bayan qilip, teywenning musteqil döletlik salahiyitige ige ikenlikini, teywenning b d t gha resmiy eza bolushini qollaydighanliqini we bu heriketke pütün dunya xelqining yardemde bolushi kéreklikini eskertken.
"Sherqiy türkistan we tibet xeliqliri öz teqdirini özliri belgilesh hoquqigha ige"
Teywen mesilisi heqqidiki muzakire we munazirilerdin kéyin, mezkur mesile heqqide so'al - jawab élip bérilghan. D u q ning bash katipi, yawrupa sherqiy türkistan birliki teshkilatining re'isi dolqun eysa ependi teywenning yawrupa birliki hem béryusélsdiki bash elchisige so'al qoyup: " eger teywen birleshken döletler teshkilatigha resmiy eza bolup kirse we kélechekte musteqil bir dölet bolup omumyüzlük étirap qilinsa, sherqiy türkistan we tibetni xitay hökümitige oxshashla junggoning ayrilmas bir qismi dep qaramdu yaki ezeldin musteqil yashap kelgen we bundin kéyinmu musteqil yashash heqqige ige döletler dep qaramdu?" dégen.
Teywen bash elchisi jawab qayturup, sherqiy türkistan we tibet xelqining öz teqdirini özliri belgilesh hoquqigha ige ikenlikini, bu milletlerning musteqil kelgüsi yolida élip bériwatqan küreshlirini qollaydighanliqini, xitay hökümiti bilen teywen hökümitining Uyghurlar we tibetlikler mesilisidiki meydanining tüptin perqlinidighanliqini otturigha qoyghan.
Teywenning b d t gha eza bolushini qollash herikitini pütün dunya miqyasida bashlash
Yighinda teywenning b d t gha eza bolushini qollash herikitini pütün dunya miqyasida bashlash heqqide qarar qobul qilin'ghan we b d t bash katipigha qarita ochuq xet yézilghan. Pütün xelq'aradiki insan heqliri teshkilatlirining pa'al heriketke kélip, teywen mesilisini qollash seperwerlikini keng qanat yaydurush murajiti élan qilin'ghan.
Yighinning ikkinchi basquchi 2008 - yilliq béyjing olimpik musabiqisigha qarshi ortaq heriket qollinish heqqide muzakiriler élip bérishni asasiy téma qilghan bolup, her qaysi hökümetsiz teshkilatlar hazirgha qeder élip barghan pa'aliyetliri heqqide melumatlar bergen we bundin kéyinki pa'aliyet pilanlirini otturigha qoyghan. Dolqun eysa ependimu 2008 - yilliq béyjing olimpik musabiqisini bayqut qilish üchün d u q ning amérika, yawrupa we asiya qit'eliride hazirgha qeder élip barghan pa'aliyetlirini tonushturup ötken we xelq'aradiki her qaysi hökümetsiz teshkilatlar bilen birliship élip baridighan pa'aliyetlirining programmilirini yighin ehlining diqqitige sun'ghan. Her qaysi insan heqliri teshkilatliri bundin kéyin öz- ara hemkarliship élip baridighan pa'aliyetliri heqqide bir arigha kelgen. (Ekrem)
Munasiwetlik maqalilar
- Mushu bir nechche kün ichide teywen mesilisi xelq'arada yene bir muhim nuqta bolup qaldi
- Teywen tashqi ishlar ministirlikide sherqiy türkistan mesilisi
- Teywen birleshken döletler teshkilatigha eza bolup kirelemdu?
- Dunya buyiche eng uzun dawamlashqan herbiy halet - téz tereqqi qiliwatqan démokratiye
- Teywendiki gomindang hakimiyiti chettin kelgen hakimiyetmu yaki yerlik hakimiyetmu?
- Amérika dölet mudapi'e ministirliqi: " eng xeterlik ehwalgha teyyarliq körüshimiz kérek"
- Chén shüybyen: hayatliqimda teywenning musteqilliqini körelishim mumkin
- Teywendiki gomindangning 'birlikke keltürüsh' dégenni 'teywenleshtürüsh'ke özgertkenliki toghrisida mutexessislerning mulahizisi
- Teywen xitaydiki muhim nishanlargha zerbe bérish iqtidarigha ige bashqurulidighan bombilirini istratégiyilik orunlashturush pilanini otturigha qoydi
- Teywen xelqi 'milletchi partiye bilen kommunist partiye hemkarliqi'din bizar
- Teywen bashqurulidighan bombilirining uchush musapisini ashurdi
- Chén shuybyen bilen ma yingjyuning söhbet xatirisi (2)