‏ 4 ‏- Iyun tyen'enmin aniliri bayanat élan qildi


2006.05.29

4 - Iyun tyen'enmin oqughuchilar herikitining yüz bergenlikige 17 yil bolghan xatire künining yétip kélishi aldida, yeni 28 ‏- may küni xongkongda keng kölemlik démokratiye herikiti namayishi ötküzüldi. Shuning bilen bir waqitta, xitay kishilik hoquq teshkilati xitaydiki tyen'enmin anilirigha wakaliten, bayanat élan qilip, tyen'enmin anilirining 17 yildin buyan dawamliship kéliwatqan dawasini otturigha qoyghan.

Mezkur bayanatta tyen'enmin anilirining uzundin buyanqi meydanini tekitlesh bilen bir waqitta, xitay hökümitining mezkur tarixiy weqege qaytidin baha bérishi yene bir qétim telep qilindi.

Xitay hökümiti yillardin buyan tyen'enmin oqughuchilar herikitining namini eslige keltürüshni izchil halda ret qilip kelmekte. Ular hetta her yili mezkur weqelikni xatirilesh künining yétip kélishi aldida, nazaret qilish da'irisini téximu kücheytip, eyni chaghdiki tyen'enmin weqesige qatnashqan oqughuchilarning a'ilisidikilerni mexpiy orunlargha yötkesh arqiliq, ularning ammiwiy sorunlarda hökümetke qarshi pikir bayan qilishining aldini élishqa urunmaqta.

Bayanatning mezmuni

Tyen'enmin anilirigha wakaliten élan qilin'ghan bu bayanat jem'iy 3 qisimgha bölün'gen bolup, birinchi qismida, mezkur tarixiy weqe qayta eslen'gen halda, eyni chaghda ölgen we yarilan'ghanlarning éniq sanining 250 din éship ketkenliki lékin bu sanning pütün weqeliqtiki sanning nahayiti az bir qisimni igileydighanliqi otturigha qoyulghan.

Mezkur bayanatning 2 ‏- qismida tyen'enmin anilirining telepliri otturigha qoyulghan bolup, buningda, xitay hökümitining 4 ‏- iyun weqesige qayta baha bérishi kérekliki, ziyan'gha uchrighanlargha tölem heqqi bérishi kérekliki, emeliy ehwalni dunyagha öz eyni boyiche ashkarilash kérekliki qatarliq mezmunlar alahide tekitlen'gen.

Mezkur bayanatning 3 ‏- qismida, tyen'enmin anilirining yéngi meydan we prinsipi tekitlen'gen bolup,xitay hökümitining siyasiy mesililerni bir terep qilishta, memuriy usullar arqiliq emes, belki qanuniy tedbirlerni yürgüzüshi kérekliki otturigha qoyulghan. Yeni hökümet eyni chaghda ziyankeshlikke uchrighanlarning a'ilisidikilerge yardem bérishte, ulargha siyasi jehette shert qoymasliq kérekliki, shertsiz tölem tölishi kérekliki alahide otturigha qoyulghan.

"Ular heqiqeten hökümetning yardimige muhtaj"

Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan " tyen'enmin anilirini teshkilligüchi ding zishin xanim béyjing hökümitining, bésimdin qutulush üchün 4 - iyunda ziyan'gha uchrighanlarning a'ilisidikilerge iqtisadiy jehettin yardem qilduq dep, ulargha türlük siyasiy shert- cheklimilerni qoyuwatqanliqini ashkarilap, eyni chaghdiki oqughuchilar herikitide ziyan'gha uchrighuchilarning bir qismining a'iliside heqiqeten qiyinchiliq mewjut ikenlikini, lékin hökümet ulargha yardem qilimiz deydiken, ulargha siyasiy jehette bésim ishlitip, shert - cheklime qoymasliqi kéreklikini tekitlidi:

"Ziyan'gha uchrighanlar arisida, bir qisim a'ililerning turmush ehwali heqiqeten nahayiti qiyin. Ular heqiqeten hökümetning yardimige muhtaj, lékin hökümetning ulargha qilghan yardimi türlük siyasiy bésim we shert ‏- cheklimiler arqiliq élip bérilidiken, undaqta biz ming qiyinchiliq halette bolsaqmu, hergiz qobul qilalmaymiz ".

Xongkongda turushluq tyen'enmin anilar herikitining bayanatchisi lyu jya yi "eger béyjing hökümiti rastinla xelqning ghémini yeydiken, quruq gepni qoyup, aldi bilen 4 ‏- iyun oqughuchilar herikitide ölgenlerning a'ile tewelirining ölgenler üchün ochuq ‏- ashkara, erkin halda matem bildürüshige yol qoyushi kérek" dep bildürdi. (Méhriban)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.