Tibette saqchilar bilen xelq otturisida toqunush yüz berdi

• Muxbirimiz eqidening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Ötken heptining axiri tibetning shimalidiki nakchu rayonining bayga yézisida, 600 din artuq tibetlik bilen yéza saqchiliri otturisida qattiq toqunush yüz bergen, hökümet weqening küchiyip kétishining aldini élish üchün, 800 neper qoralliq saqchi orunlashturghan.

Toqunush tibetning nakchu rayonida yüz bergen

Tibetning nakchu rayonidiki bayru nahiyisige tewe bayga yézisida saqchilar bilen tibetler arisida toqunush yüz berdi. Royétris agéntliqining bu heqte élan qilghan melumatida bildürülishiche, nechche yüzligen tibetlik charwichilar shu jaydiki saqchi ponkitini qorshawgha alghan bolup, hökümet weqeni basturush üchün 800 neper qoralliq saqchini ishqa salghan.

Eslide ötken hepte axiri bayga yézisidiki üch neper rahib, mezkür yézidiki bir xitay teripidin échilghan dukandin nerse kérek sétiwalmaqchi bolghanda dukan sahibi bilen jédelliship qalghan. Weqedin xewer tapqan saqchi dukan igisige héchqandaq gunah artmay, rahiblarni saqchixanigha élip ketken.

Saqchilar 3 rahibni saqchi ponkitigha élip bérip, qattiq urghan, buningdin xewer tapqan yézidiki tibetlerdin 600 kishi, xitayning dukinini urup ‏- chéqip weyran qilghandin sirt, bayga yéziliq hökümiti bilen saqchi ponkitini qorshiwélip, mezkür orunlargha tewe aptomobillarni örüwetken.

Saqchi idarisining xadimliri weqe heqqide tepsiliy melumat bérishtin bash tartti

Biz bu heqte téximu éniqraq ehwal igilesh üchün, bayru nahiyilik saqchi idarisigha téléfun qilduq, saqchi idarisining xadimliri bayga yézisida heqiqeten toqunush yüz bergenlikini iqrar qildi, emma bu heqte tepsiliy melumat bérishtin bash tartti.

" Yüz bergen ehwal taza éniq emes, biz turuwatqan jay u yerdin bir az yiraq, saqchilar u yerge ketti, biz éniq bilmiduq, bu yerdimu..."

Tibetler bilen xitaylar otturisidiki munasiwetning yaxshi ‏- yamanliqi toghrisida soralghan so'algha saqchi xadim ":xitay ‏- tibet munasiwiti, bizning bu yerde héchqandaq gep yoq, nahayiti yaxshi, emma bashqa jayda qandaq men taza éniq bilmeymen" dep jawab berdi.

Royétrs agéntliqining béyjingdin bergen xewiride, közetküchilerning xewiri neqil keltürülgen bolup, tibet charwichilar, hökümetning yüz bergen toqunushni bir terep qilish charisidin taza qayil bolmighan, ularning qarishiche, xitay dukan xojayini aldi bilen qol kötirip rahiplargha mush atqan, emma saqchilar bolsa rahiblarni qolgha élip, xitay dukan xojayinigha héchqandaq chare körmigen.

Xewerde yene, 800 neper saqchining bayga yézigha yétip barghanliqi, shuningdek bu jayning sirtqa ulinidighan téléfun liniyisining késip tashlan'ghanliqi otturigha qoyulghan. Biz bayga yéziliq hökümetke we yéza ahalisigha köp qétim téléfun urduq. Emma téléfun turupkisini héchkim almidi.

80 ‏- Yillardin buyan, xitay ölkiliridiki xitaylar tibetke köplep éqip kirip, tibette soda we tijaret bilen shughullanmaqta. Tibetning eng yiraq jayliridimu xitaylarning dukan échip olturghanliqini körgili bolidu.

Chet'eldiki tibet teshkilat xadimlirining qarashliri

Chet'eldiki tibet - xitay birleshmisining bash katipi, hazir amérikining nyuyork shehiridiki jashi dungjuning bildürüshiche, normalda tibette xitaylar bilen tibet puqraliri otturisidiki munasiwet yaman emes iken.

Jashi dungju mundaq deydu ": tibette xitay bilen tibetler arisida anche chong ixtilap yoq, méningche öz ‏- ara tartiship qalidighan we bésiqip qalidighan ushshaq - chüshek weqeler künde dégüdek yüz bérip turushi mumkin, lékin din'gha bérip taqishidighan weqeler, mesilen, rahib we lamalargha munasiwetlik weqelerge tibet xelqining inkasi nahayiti jiddiy. Shunga hökümet bundaq mesililerni bir terep qilishqa nahayiti ehmiyet béridu."

Jashi dungjuning éytishiche, xitay ölkiliridikige oxshash, tibetler ichide her xil shekildiki ziddiyetlerning yüz bérip turushi tebi'iy bir ehwal, biraq xitay bilen tibet otturisidiki toqunush we yaki diniy toqunush, nöwette xitay hökümiti intayin jiddiy qaraydighan siyasiy mesile iken.

Xitay hökümiti, Uyghur we tibet rayonida yüz bergen her qandaq toqunushni hökümetke qarshi élip bérilghan siya'isy öktichilik hadisisi dep qaraydu. Bolupmu xitay da'irilirining olimpik jeryanida chet'el muxbirlirining mezkür ikki rayonda erkin ziyaret qilishini tosushining özi, del buning éniq delili hésablinidu. (Eqide)