Gu'angjudiki toqunushta yarilan'ghan kishiler saqchi emes
2004.11.11
Ötken shenbe küni gu'angjuda tijaret qilidighan Uyghur kawapchilar bilen yerlik amanliq xadimliri otturisida yüz bergen toqunushta, ikki amanliq xadimining yarilan'ghanliqi ilgiri sürülgen idi. Toqunush jeryanida yarilan'ghan ikki kishining amanliq xadimliri emes, belki Uyghur kawapchilar ikenliki erkin asiya radi'osi teripidin éniqlandi .
Igilishimizche gu'angju quruqluq armiye doxturxanisida yatquzulghan ikki Uyghur kawapchi xitay amanliq xadimliri teripidin éghir derijide yarilan'ghan. Fransiye axbarat agéntliqi, Uyghurlar bilen xitay amanliq xadimliri otturisida toqunush keltürüp chiqarghan weqege , gu'angju beyyün rayonidiki xitay amanliq xadimliri Uyghur kawapchilarni qanunsiz tijaret qilding, digen bahane bilen kawap sétiwatqan yéridin qoghlighanliqi sewepchi bolghanliqini ilgiri sürgen.
Axbarattiki xataliq
Fransiye axbarat agéntliqining xewer qilishiche , gu'angjuning beyyün rayoni ku'angchü'en saqchi ponkitidiki da'iriler, "toqunush netijiside 3 neper amanliq xadimining yarilandi, yaridarlarning ikkisi doxturxanida yatquzuldi, yaridarlarning her ikklisi shinjangliq saqchilar, dep melumat bergen.
Biz peyshenbe küni gu'angju quruqluq armiye doxturxanisigha téléfon qilghanda, toqunush netijiside yarilan'ghan ikki kishining saqchilar emes, belki Uyghur kawapchilar ikenlikini éniqlandi. Biz doxturxana da'iriliridin yaridarlar bilen körüshishni telep qilduq. Doxturxana xadimi yaridarlargha hemra boliwatqan kishini intayin qopalliq bilen téléfon'gha chaqirdi. Yaridarlargha hemra boliwatqan bir kishi téléfonimizni élip, yaridarlarning ehwali heqqide melumat berdi
Guwahchilarning weqe heqqide éytqanliri
Fransiye axbarat agéntliqining xewérige qarighanda ku'angchü'en saqchi ponkitidiki da'iriler, qanunsiz kawap satqanliqi üchün qoghlan'ghan kawapchilarning qollirigha pichaq we tömür - toqmaq kötergen 70 tek Uyghurni bashlap kélip, amanliq xadimliri bilen toqunushqanliqini bildürgen. Biraq bu melumat doxturxanidiki yaridarlargha qarawatqan yuqiriqi kishi teripidin ret qilindi.
Biz weqeni téximu tepsili igilesh üchün ku'ang chü'en rayonidiki saqchi ponkitigha téléfon qiliduq. Téléfonimizni alghan saqchi ponkitining xadimi bu heqte toxtulushni ret qilip " biz bir saqchi ponkiti, biz muxbirlarning ziyaritini qobul qilmaymiz, eger ziyaret qilmaqchi bolsingiz sheherlik saqchi bilen alaqilishing. Siz meyli chet'el muxbiri bolung meyli jonggoluq muxbir bolung biz metbu'at sahesining ziyaritini öz aldimizgha qobul qilalmaymiz. "
Franisye axbarat agéntliqining xewer qilishiche, bir qanche künning aldida mezkur saqchi ponkitidiki da'iriler, toqunush jeryanida ikki amanliq saqlash xadimining yarilan'ghanliqini ilgiri sürgen idi. Igilishimizche, xitaylar teripidin tayaq yigen Uyghurlar, hökümet da'irilirige amanliq xadimliri üstidin erz qilghan.
Xitayning Uyghurlargha qaratqan siyasiti
Közetküchiler, xitayda milli ixtilaplarning küchiyishige xitay hökümitining milli siyasitidiki éghir mesililer sewep boliwatqanliqini ilgiri sürmekte . Amérika Uyghur jemiyitining bash katipi alim seytof mundaq deydu:
Biraq xitay hökümiti öz siyasitining az sanliq milletlerge menpe'et yetküziwatqanliqini ilgiri süridu. Amérikidiki xitay elchixanisining bayanatchisi sün dawéy, " xitayning az sanliq milletlerge iqtisadi we mediniyet cheklimisi qoyuwatqanliqi heqqidiki xewerler emiliyetke uyghun emes" dep körsetken. Özining bu yil 7 - ayda Uyghur ilige barghanliqini ilgiri sürgen sün dawéy, " shinjangda Uyghur tili nahayiti yaxshi saqliniptu, hichqandaq bir mesile mewjut emes. Méningche metbu'atlardiki xewerlerning hichqandaq asasi yoq. Az sanqliq milletler til - yéziqini qoghdash toghrisida merkezning éniq belgilimisi bar" dep tekitligen. U bu sözlerni "amérika awazi " radi'osining ziyaritini qobul qilghanda ilgiri sürgen. Biraq xitay hökümiti ikki yilning aldida shinjang uniwérsititida Uyghur tilda ders ötüshni emeldin qaldurghan idi. (Erkin)
Munasiwetlik maqalilar
- Gwangjudiki toqunushta yarilan'ghan Uyghurlar erz sunushni pilanlimaqta
- Gu'angjuda saqchilar bilen Uyghurlar toqunushti
- Xitay xénendiki toqunushning tinjighanliqini élan qildi
- Xénen ölkisi jongmu nahiyisige qarashliq langchénggang bazirida tungganlar bilen xitaylar otturisida qattiq toqunush yüz berdi