Xitay hökümiti eydiz pa'aliyetchilirining herikitige tosqunluq qilmaqta

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Améridikidiki xelq'ara kishilik hoquq közitish teshkilati 15 - iyun küni xitayda mewjut bolup turuwatqan eydiz mesilisi we xitay hökümitining ta hazirgha qeder eydiz pa'aliyetchilirining élip bériwatqan türlük pa'aliyetlirini tosup, ulargha zor ziyan séliwatqanliqi heqqide mexsus doklat élan qildi.

Kishilik hoquq közitish teshkilati 57 betlik mezkur doklatida, xitay hökümitini bu xil bolmighur qilmishlarni derhal toxtitip, eydiz bimarliri üchün xizmet qilidighan hökümetsiz teshkilatlarning pa'aliyitini cheklimeslikke chaqirdi.

Eydiz mesililisining éghirliqini tekitlesh hem pa'aliyetchilerge ziyankeshlik qilish

Hökümet eydiz mesilisining aldini alimiz dep, 'undaq chare - tedbir qollanduq, bundaq teshwiqat qilduq' dégini bilen, emeliyette héchqandaq emeliy ish qilghini yoq.

Xelq'ara kishilik hoquq közitish teshkilati mezkur doklatni élan qilghan peytte, xitayning bash ministiri wén jyabaw dölet kabéntining da'imiy ishlar yighinini échip, xitayda mewjut bolup turiwatqan eydiz mesilisini otturigha qoydi hemde eydizning aldini élish xizmetlirini ilgirikidin téximu bek kücheytish kéreklikini tekitlidi.

Gerche xitay hökümiti, eydiz mesilisini "hökümet hel qilishqa tégishlik muhim bir mesile" dep körsitiwatqan bolsimu, ular eydiz bimarliri üchün xizmet qilidighan hökümetsiz teshkilatlarning pa'aliyitini qattiq cheklesh arqiliq, eydiz pa'aliyetchilirige ziyankeshlik qilish herikitini toxtatmighan.

Xelq'ara kishilik hoquq teshkilatidiki xitay ishliri mutexessisi sara déywis xitaydiki hökümetsiz teshkilatlarning, hökümetning eydizge qarshi turush küchini ashurush jehette biwaste tejribisi barliqini, emma xitayning biwaste kontrolluqidin chetnep pa'aliyet qilghan eydiz pa'aliyetchilirining dawamliq xitay hökümiti teripidin türlük ziyankeshliklerge uchraydighanliqini hetta türmilerge tashlinidighanliqini tekitligen. U yene xitay hökümitining her xil késellerge a'it ammiwi uchurlarni qattiq qolluq bilen tosuwatqanliqini hemde bu xil ehwalning késellerning aldini élish xizmitige éghiz ziyan yetküzidighanliqini körsetken.

Bir pa'aliyetchining sergüzeshtisi

Eydiz mesilisini peqet siler ölüp tügigendila, andin hel qilghili bolidu.

Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan xénen ölkisi sang chyu nahiyisi, su'ang mi'aw kentidiki eydiz pa'aliyetchisi ju lungwéy özining eydiz pa'aliyiti élip bérish jeryanida, dawamliq yerlik hökümet teripidin soraq qilinidighanliqini, hetta yerlik hökümet xadimlirining türlük bahanilar arqiliq, özini qamap qoyup, urup zehmilendurgenlikini ashkarilidi.

Eydiz pa'aliyetchisi ju lungwéyning melum qilishiche, 3000 nopusluq bu namrat kenttiki eydiz bimarlirining köp sandikisi namratliqtin qan sétip, eydiz késilini özige yuqtiriwalghan hemde uning ayalimu shularning biri bolup hésablinidiken. Ju lungwéy bashqa a'ilidikilerning özlirige oxshash bextsiz bolup qilishdin saqlinish üchün, özligidin izdinip, eydiz heqqide teshwiqat we terbiyiwi xizmetlerni élip barghan, uning élip barghan heriketliri gerche kenttikilerning qizghin qollishigha érishken bolsimu, yerlik hökümet türlük bahana - sewebler bilen, uning herikitini qattiq kontrol qilghan.

Ular hetta, uning tashqi metbu'atlar bilen alaqilishishini tosup, mezkür kenttiki bezibir namrat dihqanlargha 50 koy yaki 100 koydin pul bérip qoyup, ularni ishqa sélip, uni nazaret qilishqa, hetta uninggha ziyankeshlik qilishqa buyrughan.

Eydiz pa'aliyetchisi ju lungwéy sözide yene, " hökümet eydiz mesilisining aldini alimiz dep, 'undaq chare - tedbir qollanduq, bundaq teshwiqat qilduq' dégini bilen, emeliyette héchqandaq emeliy ish qilghini yoq. Mesilen ular metbu'at xadimlirining mezkur yézigha kélip ehwal igilishigimu yol qoymaydu, chégrisiz doxturlar teshkilati nurghun qétim bu yerge kélip dawalash xizmiti élip bérishni telep qilghan, lékin ularning telipi hökümet teripidin héchqachan qobul qilinmighan" dep bildürdi.

"Eydiz mesilisini peqet siler ölüp tügigendila, andin hel bolidu"

Béyjingliq dangliq eydiz pa'aliyetchisi xu jya ependi yerlik hökümetning eydiz mesilisige ezeldin köngül bölmeydighanliqini, yerlik hökümet xadimlirining öz menpe'eti üchün xelqning ölüp - térilishi bilen héchqachan kari bolmaydighanliqini bildürdi. U yene xénendiki yerlik hökümet xadimlirining eydiz bimarlirigha "eydiz mesilisini peqet siler ölüp tügigendila, andin hel qilghili bolidu" dégenlikini misal qilip, özining bu xil qilmishlardin qattiq nepretlinidighanliqini bildürdi.

Xitay hökümiti yillardin buyan, meyli dölet ichidiki eydiz pa'aliyetchilirini bolsun yaki dölet sirtidiki pa'aliyetchilirini bolsun, qattiq közitip kelmekte.

Mesilen, béyjingda " penni söyüsh teshkilati " ni qurghan dangliq eydiz pa'aliyetchisi wen yen xey 2002 - yili " dölet mexpiyetlikini ashkarilash jinayitige chétilghan" dégen bahane bilen, 10 kün qamaqta yatqan. 78 Yashliq pénsiyige chiqqan doxtur gaw yawji'é xénendiki qan sétish bilen tarqalghan eydiz apitini ashkarilash pa'aliyitige qatnashqanliqtin, xitay hökümiti uning amérikigha bérip mukapatlash teghdirnamisi élishigha ruxset qilmighan. (Méhriban)