16 - Nöwetlik türk tarix ilmiy muhakime yighini enqerede dawamlashmaqta

Sürette, 16 - nöwetlik türk tarix ilmiy muhakime yighinida türkiye dölet ministiri memet aydin ependi sözde.

Yighinning échilish murasimi 9 - ayning 20 - küni enqere büyük anatoliye méhmanxanisida ötküzüldi. Échilish murasimigha türkiye dölet ministiri memet aydin ependi, türkiye atatürk medeniyet, til we tarix tetqiqat idarisi bashliqi prof. Dr. Baha'eddin yédiyildiz ependi, türkiye tarix tetqiqat idarisi bashliqi prof. Dr. Ali birinji ependiler qatnashti we söz qildi.
    
Türkiye tarix tetqiqat idarisi bashliqi prof. Dr. Ali birinji ependi qilghan échilish nutiqida türk tarix tetqiqat idarisi heqqide melumat berdi. U mundaq dédi: "bir milletni millet qilghan uning tili we tarixidur. Shunga türkiye jumhuriyitining qurghuchisi mustafa kamal atatürk türkiye jumhuriyiti qurup uzun ötmey 1931 - yili türkiye tarix tetqiqat idarisini qurghan. 1932 - Yili tunji qétim tarix ilmiy muhakime yighini chaqirghan. Bügün bu yighinning 16 - nöwetliki chaqirilmaqta."

RFA Photo / Erkin Tarim

   
Prof. Dr. Ali birinji ependi sözide yawropadin xitay seddichinigiche türkiy milletlerning barliqini, tarix tetqiqat idarisining wezipisining türkiye tarixidin bashqa türkistandiki türkiy milletlerning tarixinimu tetqiq qilish ikenlikini éytti. U tarix tetqiqat idarisining 2 yildin béri tarix kespide magistir we doktorluq oquwatqan kishilerge oqush yardem puli bériwatqanliqini éytti.
 
Kéyin türkiye dölet ministiri memet aydin ependi söz qildi. U, türkiyide alahide ehmiyet bérilip kelgen ikki kesip barliqi, uning birining tarix yene birining bolsa til ikenlikini éytip mundaq dédi: "yuqiridikiler dep ötti, türkiyide ikki kesipke alahide ehmiyet bérilidu. Bularning biri til, yene biri tarix kespi. Shunga, türkiye til tetqiqat idarisi bilen tarix tetqiqat idarisi türkiye jumhuriyiti bilen oxshash yashta. Bu idarilerning qurulush qararida, tarix we til aldi bilen tetqiq qilinidu, kéyin xelqning paydilinishigha sunilidu déyilgen. Bu idarilerdin kéyin türkiye jumhuriyiti dölitining yéngi paytextide tunji bolup enqere uniwérsitéti til we tarix jughrapiye fakultéti qurulghan. Bu uniwérsitét chongluqigha teng kélidighan bir fakultét, mukemmel bir fakultéttur. Bu fakultétni qurushtiki meqset til we tarix tetqiqat idarisida yézilghan kitablarni til we tarix jughrapiye fakultétide oqutush arqiliq til hem tarix heqqidiki bilimlerni xelqqe yéyish idi. Öz tarixi we tilini xelqqe yaxshi ögitish arqiliq medeniy dunyaning sewiyisige yétish idi."
   
Dölet ministiri memet aydin sözide bir millet üchün uning tarixi we tilining intayin muhim ikenlikini, shunga türkiye jumhuriyiti dölitining qurghuchisi mustafa kamalning pütün mal - mülkining türkiye tarix tetqiqat idarisi bilen til tetqiqat idarisigha bérilgenlikini anglitip mundaq dédi: "yene tekitlep ötey, til we tarix bir milletning shekillinishide intayin muhim rol oynaydighan ikki muhim menbe. Til we tarix peqetla öginidighan melumatla emes, u bir milletning mewjudiyiti we kélechiki üchün yol körsitidu. Shunga dölitimizning qurghuchisi mustafa kamal atatürk pütün mirasini tarix tetqiqat idarisi bilen til tetqiqat idarisigha atighan. Bu ikki idare hazir atatürkning mirasi bilen xizmet élip bériwatidu."
 
16 - Nöwetlik türk tarix ilmiy muhakime yighinida qedimqi anatoliye medeniyiti, ottura asiya, kawkaziye tarixi, seljuqlar tarixi, türkiye jumhuriyiti tarixi qatarliq türlük tarixiy témilar heqqide ilmiy tetqiqatlar ottura qoyulmaqchi. Bu ilmiy muhakime yighinida amérikidin kelgen Uyghur mutexessis mettursun ebeydulla "19 - esirning axirliridiki Uyghur türkliri heqqidiki tarixiy menbeler" témisida, türkiye hajettepe uniwérsitéti tarix oqutquchisi dr. Erkin ekrem ependi "kök türklerning tunji qétimliq ottura asiya sepiri heqqide" témisida söz qildi.

16 - Nöwetlik türk tarix ilmiy muhakime yighini 24 - chésla axirlashmaqchi.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.