Türkiye bilen shiwétsiye otturisda diplomatik sürkilish peyda boldi.

11 - Mart küni shiwétsiye parlaméntining türkiyide osman impériyisining axirqi mezgilide yüz bergen tarixi mesilige qarita irqiy qirghinchiliq dégen nam bilen qarar alghanliqi türkiye bilen shiwétsiye otturisida diplomatik krizisining yüz bérishige seweb bolidu.
Muxbirimiz yalqun
2010.03.15
turkiye-shiwitsiye-elchisi-305 Turkiyening shiwitsiyediki bash elchisi zergün körütürk xanim 3 - ayning 11 - küni siwitsiye paytexti stokholmdiki türk elchixanisida. Bilettin kiyin türkiye bash elchisini chaqirtip qayturup keldi.
AFP Photo

Türkiye qarar maqullan'ghan shu waqitning özidila stokholimda turushluq bash elchisini enqerege chaqirip eketti we shiwétsiye parlaméntining qararigha qarita qattiq naraziliqini ipadilidi. Osman impériyisining axirqi yilliri yüz bergen türkler bilen ermenler arisidiki tarixi mesilige munasiwetlik teklip layihisini shiwétsiye parlaméntidiki solchilar guruhi dep atalghan öktichi partiyidin bolghan parlamént ezaliri sun'ghan bolup, 11 - marttiki uzaqqa sozulghan talash - tartishlardin kéyin bir awaz üstünlüki bilen maqullan'ghan. Bu teklip layihisige qarita shiwétsiye hökümiti izchil qarshi turup kelgen bolsimu, emma hakimiyet béshidiki partiyilerge mensup bolghan 4neper parlamént ezasining teklip layihisini qollap awaz bérishi bilen qarar maqullan'ghan. Qarar maqullan'ghan shu küni shiwétsiye tashqi ishlar ministirliki axbarat sahasige bayanat bérip, parlaméntning chiqarghan bu qararidin nahayiti epsuslan'ghanliqini we ümidsizlen'genlikini bildürgen. U mundaq deydu: "tarixi mesilini parlaméntta qarar chiqirish arqiliq siyasiylashturush pütünley xata usul, biz parlaméntning bu qararidin heyran qalduq".

 Shiwétsiye yawropa ittipaqidiki türkiyining yawropa ittipaqigha kirishini izchil qollap kéliwatqan nahayti az sandiki döletlerning biri bolush süpiti bilen türkiye bilen nahayti yaxshi diplomatik munasiwétni saqlap kéliwatqan idi. Bu yaxshi munasiwétning arqisida melum tarixi seweblermu bar bolup, shiwétsiye padishahi karil 12 1709 - yili poltawada ruslar bilen bolghan urushta qattiq yéngilgendin kéyin, aman qalghan bir qisim ademlirini bashlap osman impériyisige qarashliq hazirqi moldawiyige qéchip barghan. Karil 12 u yerde 4 yil turghandin kéyin saq - salamet shiwétsiyige qaytip kelgen. 1737 - Yili shiwétsiye bilen osmanli impériyisi otturisida tunji soda kélishimi imzalan'ghan. Shuningdin bashlap shiwétsiye bilen türkiyining munasiwiti izchil yaxshi bolup kelgen.

Analizchilarning bildürüshiche shiwétsiye bilen türkiye otturisida yüz bergen bu diplomatik sürkilish qarmaqqa nahayiti qattiqtek körünsimu emeliyette uzaqqa qalmay yene yaxshilinishqa qarap yüzlinidiken. Chünki shiwétsiye bazarliri türkiyining kiyim - kécheklirige muhtaj bolsa, türkiye shiwétsiyidin her yili türkiyige kélidighan 500 ming etirapidiki sayahetchilerge muhtaj bolidiken.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.