Türkiye parlamént ezasi taner yildiz ependining Uyghurlar heqqide éytqanliri

• Muxbirimiz erkin tarimning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

7-Ayda élip bérilghan saylamdin kéyin türkiyidiki adalet we tereqqiyat partiyisi qaytidin hakimiyetni igiligendin idi. Melumki, adalet we tereqqiyat partiyisining bezi parlamént ezaliri Uyghur mesilisige intayin köngül bölgen we türlük yardemlerni qilghan idi.

Yéqinda dunya Uyghur qurultiyining türkiyidiki wekili xeyrullah ependigil bashliq bir wekiller ömiki türkiye parlaméntidiki bir qisim ezalar bilen söhbet élip barghan bolup, hakimiyettiki adalet we tereqqiyat partiyisidin kélip chiqqan taner yildiz ependi ene shularning biridur. Taner yildiz ependi Uyghur wekillirige buningdin kéyin özining dini, tili we dili bir bolghan Uyghur qérindashlirigha yéqindin yardem béridighanliqi hemde sherqiy türkistanning höriyitini qollaydighanliqini izhar qilghan.

7-Ayda ötküzülgen saylamda ularning beziliri saylinalmay parlaméntqa kirelmidi yene beziliri bolsa qaytidin saylinip parlaméntqa kirdi. Mana bu parlamént ezalirining qaytidin saylinip parlaméntqa kirgenlikini tebriklesh shundaqla Uyghur mesilisini yene bir qétim ularning semige sélish meqsiti bilen dunya Uyghur qurultiyi mu'awin teptishi xeyrullah ependigil, dunya Uyghur qurultiyi yashlar komitéti türkiye wekili abdullah tursun we sherqiy türkistan medeniyet we hemkarliq jem'iyiti xadimliridin abdullah fadih qatarliq kishiler türkiye parlaméntigha kirip parlamént ezalirini ziyaret qildi.

Adalet we tereqqiyat partiyisining qeysiridin saylap chiqilghan parlamént ezasi bolghan taner yildiz ependi ziyaret qilin'ghan parlamént ezaliridin biri idi. Ziyaret jeryanida xeyrullah ependigil ependi aldi bilen parlamént ezasi taner yildiz ependige ötken 5 yil ichide özlirige qilghan yardemliri üchün rehmet éytqandin kéyin, Uyghur diyarining weziyiti we türkiyidiki Uyghurlarning mesililiri heqqide qisqiche melumat bérip ötti. Taner yildiz ependimu Uyghur hey'itining sözi ayaghlashqandin kéyin söz qilip, ularning bu ziyariti üchün rehmet éytidighanliqini bildürgendin kéyin özining tili bir , dili bir we dini bir bolghan Uyghur türklirige qilidighan yardimining bundin kéyinmu dawamlishidighanliqini tekitlidi. Bu uchrishish ayaghlashqandin kéyin biz taner yildiz ependi bilen söhbet élip barduq .

Erkin tarim: hörmetlik taner yildiz ependi, silerning partiye saylamda nahayiti yuqiri awaz élip qaytidin parlaméntqa kirdi. Bu muweppeqiyetke néme deysiz ?

Taner yildiz: men aldi bilen sherqiy türkistan teshkilatigha méni ziyaret qilghanliqi üchün rehmet éytimen. Bizning 2002- yilidin 2007-yilighiche bolghan hakimiyettiki mezgilimizde bolghan'gha oxshash sherqiy türkistan mesilisige bolghan hésdashliqimiz dawam qilidu. Meyli qeysiride bolsun, meyli parlaméntta bolsun bu heqtiki xizmetlirimiz bundin kéyin téximu zoriyip baridu. Sherqiy türkistanliq qérindashlirimiz bilen biz dawamliq bir septe turimiz. Ulargha bolghan yardimimiz her waqit dawam qilidu. Bizning partiyimizning nizamnamiside ottura asiya türk jumhuriyetlirige we türkiy milletlerge qaritilghan siyasetke nahayiti etrapliq yer bérilgen .Bu qétimqi hökümet mezgilide ottura asiya türkiye jumhuriyetliri bilen bolghan munasiwetlerge téximu köp ehmiyet bérimiz, munasiwitimiz barghanséri tereqqi qilidu. Men aldimizdiki bu 5 yil ichide qolumdin kélishiche sherqiy türkistanliq qérindashlirimning bezi mesililirini hel qilish üchün tirishimen. Eger bu qérindashlirimning derdining aziyishi üchün azraq xizmet qilalisam özümni tolimu bexitlik hés qilimen .

Erkin tarim: hörmetlik parlamént ezasi ötken 5 yil ichide parlaméntta siprus mesilisi we iraqtiki türkmenlerning mesilisige oxshash bir yürüsh mesililer kün tertipke qoyuldi. Emma Uyghur mesilisi kün tertipke qoyulmidi, aldimizdiki yillarda Uyghur mesilisini parlamént kün tertipige qoyamsiz ?

Taner yildiz: bilginingizdek, bir döletning medeniyiti u dölettiki insan heq - hoquqlirining cheklimige uchrimasliqi bilen ölchinidu . Bu ikkisi zich munasiwetlik. Ötken 5 yilda insan heq - hoquqi we démokratiye üstide partiyimiz teripidin élip bérilghan bezi islahatlar dunya döletlirining teqdirleshlirige érishken idi. Biz bu islahatlarni élip bérishni yene dawam qilimiz. Türkiye küchlen'gen teqdirde dunya mesililirige köngül böleleydighan halgha kélidu, shunga türkiyidiki özgirishler kelgüside türkiyining bashqa yerlerdiki kishilik hoquq mesililirige köngül bölüshi üchün yol achidu, dep oylaymen.

Erkin tarim: ötken yili istanbulda ötküzülgen démokratiye munbiri namliq yighin'gha dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye qadir xanimmu teklip qilin'ghan idi, türkiyige kélishi üchün wiza bérilmigende siz otturigha kirgen bolsingizmu yenila hel bolmighan idi. Bu qétim rabiye qadir xanim türkiyige kelmekchi bolsa yene mushundaq ehwal tekrarlinarmu ?

Taner yildiz: men rabiye qadir xanimning birinchi qétim türkiyige wiza üchün iltimas qilghanliqidin xewirim bar idi. U waqitta tashqi ishlar ministirlikigimu men bu ehwalni dégen idim. Rabiye qadir xanimning wiza élishi heqiqetenmu bir mesile bolup turmaqta. Waqit bilen bu ishningmu hel bolidighanliqigha ishinimen. Menche héchkimning sayahet erkinliki cheklenmesliki kérek. (Erkin tarim)