Da'irilerning turpanyüzi yézidiki baghlarni xitay shirkitige sétishqa mejburlighan kadirlarni bir terep qilghanliqi heqqide déhqanlarning qarashliri

2009 - Yili yaz peslide ghulja nahiyisi turpanyüzi yézisida yüz bergen yéziliq hökümetning “Turpanyüzi baghlirini xitay shirkitige sétip bérish” weqesi, déhqanlarning erz qilishi netijiside nöwette da'iriler teripidin tekshürülüshke bashlighan.
Muxbirimiz méhriban
2012.01.27
turkistan-tagh-bagh-305.png Uyghur ilining tagh-baghliri
Public Domain

Ziyaritimizni qobul qilghan déhqanlar, yézida élip bériliwatqan tekshürülüsh ehwali heqqide toxtilip, eyni chaghda déhqanlarni yérini sétishqa mejburlighan yéza kadirlirining jazalinishi kéreklikini tekitlesh bilen bille, weqeni bir terep qilishta hökümet da'irilirining weqede jawabkarliqi sürüshtürülüshke tégishlik yéza kadirlirigha nisbeten perqliq mu'amile qolliniwatqanliqini ilgiri sürdi.

Ziyaritimizni qobul qilghan déhqanlarning bildürüshiche, 2009 - yili küz peslidin bashlap, yézidiki déhqanlarning ili oblasti hem Uyghur aptonom rayonluq erziyet idarisi qatarliq jaylargha erz qilishi netijiside ili oblastidin mexsus adem ajritilip, turpanyüzi yézisidiki déhqanlarning baghliri hem térilghu yerlirining sétilish mesilisini tekshürüshke bashlighan.

Eyni chaghdiki yer sodisida, déhqanlargha qarita aldash, zorlash, tehdit wasitilirini qollinip, déhqanlarning baghlirini xitay shirkitige sétip bérish arqiliq, otturidin zor paydigha érishken yéza kadirlirining jazalinishi kéreklikini tekitligen bir déhqan, bu qétimqi tekshürüshte da'irilerning yéza kadirlirini bir terep qilishta jang famililik yéziliq partkom sékritarini qanat astigha élish xahishining barliqi heqqide yézidiki déhqanlar arisida ghulghula boluwatqanliqini bildürdi.

Bu déhqan yéziliq partkom sékrétari jangning shu qétimqi yer sodisida zor payda érishkenlerning biri bolsimu, emma da'irilerning mesilini bir terep qilishta déhqanlarning baghlirini ölchesh ishigha mes'ul bolghan kent bashliqi abdusemet, tiliwaldi qatarliqlar üstidin tekshürüsh élip bériwatqanliqini jakarlash arqiliq, déhqanlarning ghezipini bir mezgil peseytishke urunup, bu qétimqi yer sodisida téximu köp paydigha érishken xitay millitidin bolghan jang familik partkom séritari we uning arqa tireklirining parixorluq qilmishlirigha nisbeten tekshürgüchilerning köz yumush pozitsiyiside boluwatqanliqini ilgiri sürdi.

Radi'omiz igiligen uchurlardin melum bolushiche, yézidiki déhqanlarning qattiq bésimi arqiliq, eyni chaghda déhqanlarning baghliri hem térilghu yerlirini ölcheshke mes'ul bolghan yéza kadirliridin, yuqiriqi turpanyüzi kenti hem töwenki turpanyüzi kentining kent bashliqliri abdusemet, tiliwaldi qatarliq ikki kishi xizmitidin élip tashlinip, tekshürüshke buyrulghan. Yéza bashliqi pexirdin bolsa xizmitidin yötkiwétilgen.

Déhqanlarning inkasidin melum bolushiche, yézidiki déhqanlar Uyghur millitidin bolghan yéza bashliqi pexiridinning bu qétimqi yer sodisida öz üstige élishqa tégishlik mes'uliyiti bar dep qarisimu, lékin déhqanlar yer sodisidiki heqiqi mes'uliyet yenila yéziliq partkom sékrétari jang we eyni chaghda turpanyüzi baghlirini sétishni békitken téximu yuqiri derijilik emeldarlarda dep qarighan. Emma da'irilerning, mesilining téximu kéngiyip kétishining aldini élish üchün, weqening tepsilatigha munasiwetlik inchike halqilarning we munasiwetlik emeldarlarning parixorluq qilmishlirining otturigha chiqishidin éhtiyat qiliwatqanliqi déhqanlar arisidiki munazirilerning asasi témisi bolmaqta iken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.